• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Niet-weten is geen therapeutisch scepticisme

Niet-weten is geen therapeutisch scepticisme

19 april 2020 door Hans van Dam

Wat is therapeutisch scepticisme?

Scepticisme is methodische twijfel.

Een leer die methodische twijfel voorschrijft heet een twijfelleer.

Aan de boom van het scepticisme hangen veel loten zonder poten, en een daarvan is het therapeutisch scepticisme.

Volgens deze twijfelleer is het doel van de sceptische levenshouding ataraxie.

Ataraxie is Grieks voor gemoedsrust, helderheid van geest.

De eerste westerse exponent van deze visie is, dacht ik, Pyrrho van Elis (360-275 voor Christus).

Volgens Pyrrho berust ieder bewijs op onbewezen premissen.

Ataraxie is te bereiken door in te zien dat wij niets kunnen weten.

De wijze schort ieder oordeel op voor onbepaalde tijd.

Dit consequent doorgevoerde uitstel heet in het Grieks epoche.

Zodra je begrijpt dat ieder oordeel een slag in de lucht is, komt het streven naar kennis en waarheid spontaan tot rust.

Twijfelen aan het therapeutisch scepticisme

Wat ik zo gek vind aan het therapeutisch scepticisme is dat het zelf stijf staat van ideeën die kennelijk zijn vrijgesteld van kritisch onderzoek.

Om te beginnen is er het wéten dat wij niets kunnen weten.

Is dat wel zo?

Dan is er het wéten dat dit blote besef een voorspelbaar en wenselijk effect op onze gemoedstoestand zal hebben, namelijk gemoedsrust, en niet, bijvoorbeeld, angst, apathie, rusteloosheid, spanning, melancholie, neerslachtigheid, wanhoop, alles door elkaar of helemaal niets.

Is dat wel zo?

Dan is er het wéten dat je pas een oordeel mag vellen als er een sluitend bewijs voor is.

Is dat wel zo?

Dan is er het wéten dat wij meester zijn over ons lot en er zelf voor kunnen kiezen om ons diepgaand met het scepticisme bezig te houden om zodoende tot het gewenste besef te komen.

Is dat wel zo?

Dan is er het geloof in de suprematie van de rede die ervoor zal zorgen dat wij onze huidige overtuigingen zonder meer overboord zullen zetten en onze oordelen zonder meer zullen opschorten zodra we kennis hebben genomen van de onweerlegbare argumenten van het therapeutisch scepticisme.

Is dat wel zo?

Waar ik rustig van word

Vijf aannames is niet gering als je bedenkt dat zelfs een olifant genoeg heeft aan vier poten.

Eerst bewijzen zou ik zeggen, maar zonder terug te vallen op onbewezen premissen, anders blijven we aan de gang.

En terwijl de therapeutisch sceptici massaal de handschoen opnemen en boek na boek vullen met ongehoorde redeneringen en verfijnde raadgevingen, ga ik in alle rust een stukje schrijven over niet-weten.

Over olifanten zonder poten misschien, of over een leer zonder leerstellingen.

Daar word ik nou rustig van.

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek niet-weten. Illustraties: Lucienne van Dam. Het Witboek niet-weten in het Boeddhistisch Dagblad. Het Witboek niet-weten op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: Hans van Dam, niet-weten, scepticisme, witboek niet-weten

Lees ook:

  1. Verlos ons van niet-weten
  2. Niet-weten betekent gewoon dat je het niet meer weet
  3. Elf misverstanden over innerlijke vrede
  4. Niet-weten is je Waterloo

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Columns. Boeken. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Verlichting is wat er wegvalt als alles overblijft
    • Het jaar 2022 – dag 221 – zwervendedood
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Halte Hertenkamp – Wie buigt er voor Selim…
    • Guy – Woorden

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens