Het is dringen geblazen in de foyer van het Turfschip in Breda. Er zijn deze avond meerdere evenementen in dit theatercomplex. Samen met een kennis ben ik gekomen voor de première van de documentaire: “Ik ben….” Volgens de uitnodiging gaat deze film een inzicht geven in het leven van mensen met een psychische aandoening.
Voordat we iets te zien krijgen maakt Sandra Kleipas een selfie van haarzelf met ons als publiek. Tien jaar geleden moest ze er niet aan denken om op de foto te gaan. Ze zag zichzelf niet graag. Ze kreeg in haar jeugd op een schippersinternaat te veel negatieve labels opgeplakt. Nu staat ze als actrice voor een volle zaal. Iedereen in de zaal krijgt van haar een blanco sticker. Daarop mag je een woord schrijven dat een brandmerk voor je vormt. Sandra verzamelt de stickers en leest er een stuk of twintig voor. ‘Truus de mier’ is nog het minst negatieve label. Dan worden de stickers los gelaten. We mogen zijn wie we zijn. In essentie zijn we een mens. Daarin verschillen we niet van Esther, Kim en Hans die in de documentaire hun ervaringsverhaal vertellen.
Als eerste vertelt de 24-jarige Kim haar verhaal. Op vijftienjarige werd zij met een eetstoornis opgenomen in een psychiatrische inrichting in Tilburg. Ze leest fragmenten voor uit het dagboek dat ze in die periode bijhield. Na acht maanden kwam ze weer thuis. Samen met haar vriend gaat ze na al die jaren terug naar die plek. Daarna zien we Kim aan het werk als ervaringdeskundige. Ze is gastdocente voor een groep studenten verpleegkunde. Die zijn onder de indruk van haar krachtige taal. Ook de moeder van Kim hield een dagboek bij toen haar dochter was opgenomen. Terwijl ze samen op de bank zitten luistert Kim naar een tekst die haar moeder voorleest: ‘Ik wil niet dat je lijdt en ongelukkig bent, daarvoor heb ik je niet op de wereld gezet.’
Lange tijd verbroken
Hierna krijgen we met Esther een vrouw te zien van halverwege de dertig. Esther werkt als ervaringsdeskundige mee aan cliëntparticipatie en kwartiermaken. Ze is in haar element als ze op een Hogeschool meedraait in een lesgroep. Ze coacht studenten in het leren stellen van vragen, zodat cliënten waar ze in de praktijk mee te maken krijgen hun verhaal bij hen kwijt kunnen. Sinds een jaar heeft ze weer contact met haar vader en broers. Dat was lange tijd verbroken. Het contact met haar vader verloopt wisselend. Esther verwijt hem dat hij nooit zag hoe moeilijk zij het had. Ook nu vindt ze het moeilijk om hem duidelijk te maken wat het werken als ervaringsdeskundige voor haar betekent. Haar vader zegt: ‘Ik heb haar nooit als een psychiatrisch patiënt gezien. Ze was voor mij gewoon Esther.’
Hans is eenenzestig jaar. Hij is in gezelschap van knuffeldieren. Hans heeft een psychiatrisch verleden van meer dan twintig jaar. Hij woonde vier jaar lang in een bos. Daar was hij een wandelende koerier die mensen pakjes moest bezorgen. Hij werd opgenomen en kreeg de diagnose persoonlijkheidsstoornis. Nu woont hij in een beschermde woonvorm en werkt als kwartiermaker voor de GGZ. Zijn vader vindt het geen straf om met Hans een week op vakantie te gaan. ‘Ik heb er niet zo’n last van dat hij zich een ridder in de middeleeuwen heeft gewaand. Hans treedt mensen vriendelijk tegemoet.’
Ongeloof
Na de drie portretten van Kim, Esther en Hans besluit de voorstelling met de tekstregel: ‘Inmiddels is Kim overleden’. Ongeloof daalt op me neer. Nee, dat kan niet waar zijn, niet Kim, niet de vrouw met wie het wel goed leek te gaan. Maar het is wel zo. In de nabespreking zitten Esther en Hans op een stoel voor het podium. Naast hen staat een lege stoel voor Kim. Wat een ervaring, deze documentaire. ‘Ik ben …’ laat zien dat je meer bent dan iemand met een probleem als je een psychiatrische aandoening hebt. Je bent in essentie mens. De film nodigt uit om met elkaar te praten over hoe wij als mensen met elkaar omgaan. Hoe we kunnen zien welke mens er schuilt achter alle labels die hij of zij opgeplakt kreeg. ‘Ik ben….’ is thuis te zien
Vertoning in een organisatie of instelling graag officieel aanvragen bij de Kwartiermakers Etten-Leur. Dan kan er door de Kwartiermakers toelichting bij de film worden gegeven. Aanvragen kan via Suzanne Oord, Medewerker cliëntenparticipatie en medezeggenschap 06-53108364 en s.oord-klijndijk@ggzbreburg.nl
