Zijn wij moreel verantwoordelijk voor onze daden? Zo ja, begaan we die dan uit vrije wil? En wat is nu precies een vrije wil? Nog steeds breken filosofen zich het hoofd over die vraag. Het eeuwenoude debat daarover verkeert in een impasse, mede doordat er geen werkbare definitie van een vrije wil is.
Boekbespreking
Boeken – een beetje therapie
Pikkujämsä’s empathische illustraties en Ervasti’s psychologische expertise creëren begrip, hoop en een gevoel van veiligheid – niemand staat alleen in dit leven. De onderwerpen die in Een beetje therapie aan de orde komen, zijn universeel en zullen door iedereen worden herkend.
Boeken – Dromenmakers
‘Dat wil ik met eigen ogen zien’, zei schrijver Abdelkader Benali, toen hij van Hans Spekman (directeur van het Jeugdeducatiefonds) hoorde over de Nederlandse basisscholen waar de nood het hoogst is en waar in avontuurlijke oplossingen wordt gedacht. Over scholen in de wijken waarin docenten extra alert zijn, waar kinderen thuis geen eigen bed hebben en waar de keuken het hart van de school wordt. En vooral die scholen waar dag in, dag uit, vanaf de eerste bel, de vonk van toekomstdromen met volle kracht wordt aangeblazen.
Boeken – De vier levens van een spiritueel pionier
Voor deze biografie sprak Frieda Pruim uitvoerig met Jotika Hermsen en met ruim veertig mensen om haar heen. Ze kreeg toegang tot Jotika’s persoonlijke archief en putte uit historische bronnen. Daarmee schetst dit boek ook een beeld van bijna een eeuw levensbeschouwelijke ontwikkelingen in Nederland.
Boeken – De opstanding van Rivka
Van de Glind: ‘Van meelezers van mijn generatie kreeg ik o.m. terug dat het boek een feest van herkenning is en dat het jongeren een goed beeld geeft van hoe het geweest is in de tijd toen hun (groot-)ouders jong waren.’
Boeken – Het boek dat je nodig hebt om niet gek te worden
In Het boek dat je nodig hebt om niet gek te worden legt Philippa Perry in kort bestek helder uit hoe onze geest werkt, en tegelijk biedt ze nuttige en praktische aanknopingspunten voor de vele uitdagingen die het leven met zich meebrengt.
Boeken – groene zintuigen
Niet alleen plantenwetenschappers en biologen voeren dit soort onderzoek uit, ook artsen, psychiaters, stadsplanners en gezondheidsautoriteiten van de overheid. Hun bevindingen zijn belangrijk: voor hoe we ons dagelijks leven en wonen inrichten, maar ook onze straten en werkplekken. Groene zintuigen legt uit hoe we onze huizen, onze tijd buitenshuis en de wereld om ons heen zo kunnen organiseren dat we de gezondheidsvoordelen van de natuur kunnen ervaren.
De vrijheid om vrij te zijn is niet alleen vrijheid van angst
De Amerikaans-Duitse filosofe en politieke denker Hannah Arendt werd geboren in een politiek progressief, seculier joods gezin. Ze vluchtte in 1933 naar Parijs en werd later als Duitse stateloze geïnterneerd. Ze wist in 1941 te vluchten naar New York. Misschien werd zij het bekendst door haar boek The origins of totalitarianism en Eichmann in Jerusalem: a report on the banality of evil. Dit artikel geeft een indruk van haar denken over politiek en vrijheid.
De nieuwe Nederlandse Nāgārjuna
Sinds kort is er een nieuwe vertaling uit van de Mūlamadhyamakakārikā, getiteld “De Basisverzen van het middenpad’. Michel Leezenberg heeft zijn best gedaan om er een betrouwbare vertaling van te maken. Dit is niet gemakkelijk, want het is een moeilijk tekst, de Basisverzen zijn geschreven in een strikt metrum van twee keer acht lettergrepen per regel en twee regels per vers. Het is vaak moeilijk te zien of een bepaald woord nu bewust gekozen is of vanwege het metrum.
Boeken – circa 40 cm
Psycholoog Steve Van Herreweghe werd in 2023 voor 24 maanden geschorst door de Belgische Psychologencommissie omdat hij zich tijdens de Coronaperiode op sociale media ’te kritisch’ had uitgelaten.
Boeken – de Resonantiemethode voor communicatie met mensen met dementie
Elke drie seconden krijgt iemand in de wereld de diagnose dementie. Er zijn nu al meer dan 55 miljoen mensen door getroffen. Het aantal zal bijna verdrievoudigen tegen 2050.
Democratie vraagt om religie – Hartmut Rosa
Maryse Kluck: ‘Ik heb politieke polarisatie, sociaal tribalisme en religieus fanatisme op de universiteit meegemaakt. Het boek van Hartmut Rosa raakte een diepe snaar. Ik heb geworsteld met het concept van religie in een seculiere democratie: welke plaats heeft het, en ‘verdient’ het zelfs een plaats als het zo vaak wordt bezoedeld door religieus fanatici die soms zelfs proberen onze democratie te ondermijnen?’
Existentialisme is humanisme
Sartre wilde echt volgens zijn filosofie leven, dat betekende dat hij alle bestaande handleidingen voor het leven verwierp. Hij trok zich om te beginnen niets aan van alle overgeleverde burgerlijke fatsoensnormen. Vervolgens beschouwde hij de christelijke of katholieke waarden als niet meer dan luchtfietserij. De als vooruitstrevend geldende marxistische maatschappijvisie was volgens hem niets anders dan schijnheiligheid. Natuurlijk spraken de fatsoenlijke mensen hier schande van, hij werd beschouwd als een schandalige schrijver, dit is althans de titel van een artikel over hem van een andere filosoof.
Een hemel voor Theo
Een hemel voor Theo. Dit boek van kunstschilder/schrijver, Wouter Berns, is een vrolijke catechismus voor de ziel. Een spiritueel verhaal, wars van moralisme. Met een heerlijke onderlaag van humor, die nergens platvloers wordt.
Boeken – de burn-out reset
In het boek De Burn-out Reset maken psychologen Carolien Hamming en Rebecca Vandenabeele duidelijk waarom de bovenstaande adviezen niet werken en zelfs eerder het tegenovergestelde effect hebben. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt immers dat burn-out geen psychisch maar een lichamelijk probleem is. De ontregeling van het stresssysteem is de primaire onderliggende oorzaak van de mentale en lichamelijke klachten bij een burn-out.
Boeken – focus is het nieuwe goud
Hoe vaak ben jij vandaag al afgedwaald van wat je echt wilde doen? We leven in een wereld van continue connectiviteit, waar afleiding om iedere hoek schuilt. Onze eindeloze to-dolijsten en overvolle agenda zijn een genadeloze spiegel van hoe het er in ons hoofd aan toe gaat: we zitten voortdurend in overdrive en onze focus is compleet zoek. Geen wonder dat stress- en burn-outcijfers pieken als nooit tevoren.
Boeken – zo ben ik nu eenmaal
Sinds de eerste verschijning in 2004 biedt Willem van der Does je een kijkje in de keuken van klinisch psychologen en psychiaters en geeft hij een rake schets van de soms tragische, soms hilarische aspecten van de menselijke persoonlijkheid.
Audiodrama – Oma’s die katten eten
In elke klas van de middelbare school zitten ten minste 4 leerlingen die opgroeien in een onveilige thuissituatie. Karel Spitsbaard, docent Nederlands en gemeenteraadslid, weet hier alles van. Zijn vader was verslaafd en moeder kraakte woningen om haar kinderen onderdak te kunnen geven. Geld voor eten was er nauwelijks. Overleven in een omgeving waar alcohol, geweld en drugs heersten was niet gemakkelijk.
Boeken – planta sapiens
Zijn planten dan ook bewust? Jazeker. Hebben ze herinneringen? Jazeker! Ze hebben een eigen vorm van intelligentie, die tot nu toe onderbelicht is gebleven. Planten kunnen vooruitplannen, leren, familieleden herkennen, risico’s inschatten en beslissingen nemen. Ze kunnen zelfs in slaap worden gebracht.
Afscheid van een reisgenoot
Petra Quaedvlieg is journaliste, schrijfster en neerlandica. Ze heeft al verschillende boeken op haar naam staan en doceert aan de Institute of Arts te Maastricht, een Hbo-opleiding die om de paar jaar een andere naam aanneemt. Van 2004 tot 2012 woonde ze in Shanghai, waar ze stukjes schreef over China. Daar adopteerde ze voor haar kleine dochtertje een straathondje dat al gauw een dierbare, trouwe en gelukkige vriend van het gezin werd. Het werd “Zwartje” genoemd, of in het Chinees “Hēixiào”.
Communiceren met een theepot
Dat bomen en planten met elkaar communiceren is tegenwoordig eigenlijk geen vraag meer. Ze doen het op allerlei manieren, en er wordt tegenwoordig zelfs wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Maar een bos communiceert ook met jou! Wanneer je daar gevoelig voor bent, kun je het merken wanneer je door een bos loopt. Alle bomen en planten reflecteren/resoneren met jouw aanwezig-heid, en daarmee bepalen zij in hoge mate de sfeer die jij ervaart. Vind je een bos eng? Ga eerst eens bij jezelf te rade!
Energetisch communiceren
Ook jij schept gedachten, gevoelens en ervaringen en breekt ze af. Niet alles wat fijn is of pijn doet, of kraak en smaak aan het leven geeft, komt van buiten of zou naar buiten moeten komen. Gooi alle denkbeelden en ideeën die je hebt over stoffelijke en onstoffelijke wezens overboord. De kans dat die beelden en ideeën kloppen met de werkelijkheid zoals deze zonder jouw oordelen is, is nihil.
Communiceren
Communiceren bestaat uit het leggen en onderhouden van een verbinding tussen een individu en één of meer wezenlijk bestaande zaken, met als doel het uitwisselen van informatie. Dat kan alleen als de verbinding open is. Die verbinding zorgt ervoor dat er energie-in-formatie van de een naar de ander kan stromen. Je kunt nooit alleen informatie uitwisselen, er gaat altijd energie mee!
Bewustzijn
Wat bewustzijn precies is, weten zelfs wetenschappers nog steeds niet. Duidelijk is echter dat het ene bewustzijn het andere niet is. Er zijn verschillende niveaus van bewustzijn. Hoeveel? Geen idee!
