• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boekbespreking » Brad Warner en God: een ramble over het onbeschrijfbare

Brad Warner en God: een ramble over het onbeschrijfbare

30 december 2014 door Loes Liemburg

Brad Warner kennen we van boeken als Hardcore Zen en Sit Down and Shut Up. Hij is naast zenboeddhist ook punkbassist. Loes houdt wel van een beetje punk en was dan ook benieuwd naar zijn nieuwe boek. There is no God and he is always with you is (helaas nogal zoutloos) vertaald als Een godloze kijk op God.

Het boeddhisme is geen religie zegt men, want er is geen god. Brad Warner is het daar niet mee eens. Hij ging als jonge man op zoek naar god, en kwam uiteindelijk bij het zenboeddhisme uit. En Warner gelooft nog steeds in God. Hoe valt dat met elkaar te rijmen?

Wie is deze God?

De God van Brad Warner is natuurlijk geen alwetende Kerstman met een baard in de hemel. Eerder is God het leven zelf, of nou ja, daar kom ik nog op terug. Hoe dan ook, Warner vindt dat het woord ‘God’ prima binnen het boeddhisme kan bestaan. Het is voor ons westerlingen namelijk zo’n veelomvattend en gewichtig woord dat we het beter in de plaats van boeddhistische begrippen als ‘verlichting’, ‘leegte’ en ‘nirvana’ zouden kunnen gebruiken. Hij vreest dat een woord als ‘verlichting’ doet vermoeden dat het met een snelle methode hop te bereiken zou zijn, terwijl het een veel complexere zaak is, zo complex als het woord ‘God’ bijvoorbeeld.

Brad Warner bij Dick VerstegenDat vind ik wel een interessante gedachte, maar wat Warner verder over God wil zeggen blijft een beetje vaag. In het begin heeft hij het over het begrip ‘tijd’ en stelt hij dat God tijd is. Later zegt hij dat het léven een manifestatie van God is. Het direct ervaren van het leven = God, oftewel: God = het nu. Verderop in het boek wordt er nog iets gezegd over “God’s wil”, die je kunt vinden in je eigen hart (wel wat zweverig), dus zeg maar God = intuïtie, of ja: de Boeddhanatuur! En op het eind wordt het: God is stilte. Maarrr eigenlijk kun je dus niks over God zeggen, zegt ‘ie ook nog. Hmm.

Diep in de boeddhistische filosofie

Wel toont Warner zich een belezen man. Hij put naast teksten van Dogen (de grondlegger van de Soto-zenschool uit de 13e eeuw in Japan) ook uit teksten van de 9e-eeuwse Ierse theoloog Eriugena, die zei: “We weten niet wat God is. God weet zelf niet wat hij is want hij is niets. Letterlijk is God niets, want hij gaat voorbij aan het zijn.”

Die uitspraak ziet Warner als in lijn met de boeddhistische filosofie: al het bestaan gaat immers voorbij aan dualiteiten als zijn/niet-zijn. Hij citeert Dogen’s gebruik van het woord ‘het’ of ‘immo’ om iets aan te duiden wat onverklaarbaar is. Dit ‘het’ van Dogen is wat Warner ‘God’ wil noemen.

Terwijl atheïsten de materie op een voetstuk plaatsen en gelovigen de geest, zeggen boeddhisten: geest is materie en materie is geest. Warner leidt daaruit af dat God, die dus bestaat, niet buiten de wereld is, maar in álles. Dat zou je pantheïsme kunnen noemen, maar Warner doet dat zelf niet, omdat dat een sterk intellectueel idee is, terwijl het boeddhisme uitgaat van de directe ervaring.

Het onbeschrijfbare

Dat laatste is een zwakte van het boek: de praktijk, de directe ervaring (oftewel God) is zo moeilijk in woorden te vatten. En Warner zegt zelf meermaals dat je dat eigenlijk niet zou moeten proberen. Dingen als God en de aard van de werkelijkheid gaan voorbij aan ons conceptuele denken. De manier om het toch te begrijpen is meditatie, waardoor je God basically kan ervaren. Maar Warner zegt meermaals dat hij mensen absoluut niet tot meditatie wil aanzetten.

Een godloze kijk op god, Brad Warner
Een godloze kijk op god, Brad Warner

Dus wat wil dit boek? De conclusie op de laatste bladzijde is dat we beter voor de wereld en voor elkaar zullen zorgen, als we begrijpen dat alles God is. Dat komt totaal uit de lucht vallen, het lijkt wel een achteraf verzonnen bedoeling of boodschap van het boek. Zo van: Brad, wat wilde je nu eigenlijk zeggen met al die losse flodders over God? Nou, eh, bedenk eens wat. Gelooft Warner dan in God omdat we een God nodig hebben om een betere wereld te creëren? Nee, hij zei eerder in het boek al van niet.

Interessante dingen maar geen lijn

Het is dus een lastig boek, dat op een directe-ervaring-manier lijkt te zijn geschreven. Gedachten -> papier! Het is daardoor nogal een ramble. Het ingewikkelde punt dat Brad Warner wil maken, wordt niet stapsgewijs uiteengezet. Een groot deel van de tijd bewandelt hij zijpaadjes: het leven na de dood/reïncarnatie/karma, tijd, wonderen, zelfmoord, godsdienstoorlogen en nog veel meer. De zin “ik kom hier later nog op terug” komt héél vaak voor in het boek, maar wanneer en hoe hij er dan op terugkomt wordt nooit duidelijk. Een verwarrende leeservaring.

Ik ergerde me ook aan de slordige vertaling met spelfouten en kromme zinnen. Eigenlijk ben ik bang dat de Nederlandse vertaling de licht-anarchistische frisheid van Brad’s schrijfsels niet heeft kunnen overdragen. Ook problematisch: de Engelse ondertitel van het boek, A search for God in odd places, is in de vertaling weggevallen. Maar het boek schijnt te zijn opgehangen aan die odd places: alle plekken op de wereld waar Brad als reiziger en boeddhistisch spreker geweest is. Aha! Dat verklaart al die anekdotes. Die lijn in het boek, die zo node gemist wordt, is samen met de ondertitel verdwenen.

Eigenlijk vond ik een hoop dingen interessant in dit boek. Maar wie God is en waarom we in hem moeten geloven, of waarom we zelfs maar het woord God zouden moeten willen gebruiken (en dat is toch waar het boek over schijnt te gaan), dat is mij niet duidelijk geworden.

Bron Bodhitv. Omslagfoto God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, El Greco.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boekbespreking, Nieuws Tags: Brad Warner, Loes Liemburg

Lees ook:

  1. ‘Brad Warner Hardcore Zen’ nu ook in Amerika te zien
  2. Birmese journalist en politiek activist U Win Tin (85) overleden
  3. Opleiding boeddhistische geestelijke verzorging van start
  4. Win kaarten voor boekpresentatie Brad Warner

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Anne zegt

    30 december 2014 om 10:32

    Boeken van Brad Warner moet je nooit lezen om antwoorden te krijgen. Als zijn denkstijl je bevalt kun je er wel veel vragen in vinden.

  2. Erik zegt

    1 januari 2015 om 13:01

    Dat is een prachtige aanbeveling Anne, ik ga eens wat van hem lezen. Beveel je een specifiek boek aan?

Primaire Sidebar

Door:

Loes Liemburg

Loes Liemburg is godsdienstwetenschapper & journalist en werkt als webredacteur bij Bodhitv. Blogt op loesliemburg.nl. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2022 – dag 220 – afwachting
    • Boeddha in de bajes – levenslang
    • Halte Hertenkamp – Door wie laat ik me gek maken? Stil water
    • Edel – Vrijheid
    • Wanneer doen mensenrechten er weer toe?

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens