Na zijn verlichting ging de Boeddha op weg om het individu te helpen bevrijden en een samenleving te creëren die vrij is van lijden. Nu zijn er de economische middelen om een realistische mogelijkheid te bieden om iedereen fatsoenlijk voedsel, onderdak, werk en vrije tijd te bieden, zodat ieder van ons zijn of haar potentieel als mens kan vervullen en tegelijkertijd het milieu kan beschermen.
Wat is het in de aard van het moderne kapitalisme dat dat verhindert? Kan het boeddhisme ons helpen iets beters op te bouwen dan ons huidige economische systeem, om het lijden te verminderen en het individu te helpen in vrijheid?
In dit boek verkent Vaddhaka Linn de antwoorden op deze vragen door onze economische wereld te onderzoeken vanuit het morele standpunt dat door de Boeddha is vastgesteld.
Na zijn studie economie werkte Vaddhaka Linn aanvankelijk in het Verenigd Koninkrijk in het vakbondswezen, de politiek en het volwassenenonderwijs, voordat hij zich aansloot bij de Triratna boeddhistische gemeenschap, waar hij sinds 1994 woont en werkt. Hij verdeelt nu zijn tijd tussen het Verenigd Koninkrijk en Estland, waar hij lesgeeft en helpt een boeddhistisch centrum te runnen (minder).
De titel kan verwarrend zijn: hoe kunnen het boeddhisme en de economie samensmelten en met elkaar werken. Het zijn heel verschillende dingen, maar Vaddhaka Linn heeft de twee concepten in harmonie met elkaar laten samenwerken door een boeddhistische visie te tonen op de economie waarin we vandaag de dag leven. In zijn voorwoord stelt hij dat het boeddhisme en zijn boek een radicaal alternatief biedt voor het marktfundamentalisme dat de wereld van vandaag domineert.
Het boek is opgedeeld in twaalf delen, die elk op hun eigen manier de economie kunnen veranderen of bekijken vanuit een boeddhistisch perspectief. Linn helpt ons te begrijpen dat er genoeg middelen zijn voor iedereen om comfortabel te leven en dat het moderne kapitalisme dat verhindert. In de inleiding begint hij met wat volgens veel economen een hoogtepunt is voor de economie; de uitvinding om de productie van een item in kleine segmenten op te splitsen (bijvoorbeeld de productie van auto’s) zodat het door veel mensen kan worden gedaan. Deze herhaalde actie van de arbeider kan echter ‘de creativiteit van een persoon en zijn emoties verdoven’ en zo de tekortkoming van dit systeem laten zien.
Dit boek nodigt niet per se uit om het boeddhisme te volgen, maar is slechts een benadering om te begrijpen waarom we de economie hebben die we vandaag de dag hebben. De sociale orde in de samenleving is door mensen, meestal kapitalisten, vastgesteld en daarom iets dat gecontroleerd en verandert kan worden. Het is door te kijken naar de behoeften van anderen dat het kapitalisme kan worden getemd en veranderd. En om te laten zien dat het niet alleen om het boeddhisme gaat, maar vooral om de economie en het kapitalisme, wordt Linn in wat hij zegt ondersteund door professoren en zakenmensen die soortgelijke gedachten tot uiting brengen.
Juist in deze corona tijd, nu steeds meer mensen werkloos worden en buiten hun schuld in een bijstandssituatie terecht komen, hun leefwijze en toekomst ingrijpend verandert omdat die bijstand eenvoudig weg niet voldoende is om in een normale menselijke situatie te kunnen leven, moet dat bijstandssysteem drastisch aangepakt worden. Een van de mogelijkheden zou zijn om iedereen een basisinkomen te geven vanuit een solidariteitsgedachte die helemaal niet haaks hoeft te staan op boeddhistische principes. Alhoewel, waar blijven de boeddhistische voedselbanken, steun aan minderbedeelden? Het is gemakkelijk praten vanaf je kussen. Het boeddhisme ondersteunt legers maar is geen Leger des Heils. Een enkele uitzondering daargelaten.
Ujukarin zegt
Excellent boek en redelijke bespreking. Alleen dat stuk over het basisinkomen heb ik er to-taal niet in teruggevonden, dus de bespreker zal ons gaarne wijzen waar die suggesties in het boek zouden staan?
Vaddhaka bespreekt overigens qua sociale stelsels vooral het Engelse, en daar is het bestaansminimum toch wel wat lager dan de NL Bijstand.
With folded palms,
Gerry Verbeek zegt
There is blatant poverty in the UK
speaking from experience
‘Eat the rich … or share the abondance?
Ujukarin zegt
Helemaal mee eens, zo ongeveer een citaat van Vaddhaka.
Terugkomend op dat issue: ik heb geen enkele mening over hoe hoog sociale zekerheid, voor wie (tijdelijk) niet kan werken, zou moeten zijn in NL of GB of waar ook. En dat heeft natuurlijk repercussies voor het niveau van de belastingen die de uitkeringen moeten financieren; of die nu neigen naar meer belasting op bezit (denk aan Piketty, Vaddhaka noemt hem ook expliciet) of meer belasting op vergaard arbeidsinkomen.
Evenzo zijn er discussies over wettelijke mininumlonen, en daar mogen wederom de politici de juiste balans vinden; ook gerelateerd aan de verdere subsidiesystemen, in Nederland bijvoorbeeld de zorgtoeslag en huurtoeslag/subsidie.
Waar Vaddhaka echter met mij nadrukkelijk voor gaat is ‘werken naar vermogen en gebruiken alleen wat nodig is’. En dat wijkt fundamenteel af van de nu regelmatig opduikende mode van Universeel Basisinkomen zonder enige verplichting tot werken.
With folded palms,
Joop Ha Hoek zegt
De vraag: wie heeft ooit bedacht dat je moet werken voor een inkomen? De macht in handen leggen van een werkgever. Wanneer komt er een einde aan de onderwaardering qua loon voor de werknemers? En het opdrijven van huren en prijzen van koopwoningen. Ons land kent een paar duizend miljonairs, belast hun inkomen voor 90 procent. Belast multinationals idem dito. Banken, die zijn van ons allemaal, ook. Politici vinden alleen een balans als er verkiezingen aanstaande zijn. De zogenoemde staatsman Rutte schuift ook op naar links, volgens mij is hij nog nooit in een volkswijk geweest. Waar blijft een boeddhistische politieke partij die opkomt voor de rechten van minderheden. Boeddhisten hebben eelt op hun billen van het zitten. En garde, Ujukarin, deze coronatijd die het fragiele karakter van onze kapitalistische maatschappij laat zien, is een prima begin voor een andere orde. En ja, er zijn uitvreters, de kapitalisten en multinationals. Ik verwacht wat meer solidariteit van jou voor de arbeidersklasse. Inplaats van vast te houden aan theoretische modellen. Die stillen geen honger, vullen geen gaatjes.
G.J. Smeets zegt
Let ook op de adder in het gras van gratuite slogans als ‘werken naar vermogen en gebruiken alleen wat nodig is’. Wie bepaalt dat vermogen, wie bepaalt wat nodig is?
Ujukarin zegt
Dat doen we met zijn allen, GJ. En onder boeddhisten heb je vanzelfsprekend een langzaam groeiende onderlinge vertrouwensband waarin je elkaar bijvoorbeeld uitdaagt om van doorgeschoten hechtingen af te komen. Dus bijvoorbeeld met 1 auto of zelfs een deelauto toekunnen, inplaats van 3 bakken (een voor elk gezinslid). Of vakanties in Europa inplaats van perse elkaar de loef afsteken in verre oorden. Of veggie/vegan inplaats van grote ribeye steaks.
Net zo heeft de maatschappij criteria voor de Bijstand, die aangeven wat naar-vermogen is. En het kan er bij mij gewoon niet in dat iemand met enig altruisme voor zichzelf meent te kunnen bepalen dat ie niet WIL werken en de maatschappij maar in zijn (basisinkomen) onderhoud zou moeten voorzien. Je reinste egoïsme :-(
With folded palms,
Ujukarin zegt
Hoi Joop,
Zoals al uit eerdere discussies bleek houd ik me redelijk op de vlakte. Zowel Groenlinks als VVD bijvoorbeeld konden bij verkiezingen-2017 ‘mits correct geinterpreteerd binnen de boeddhistische meetlat passen’, althans als mijn praatjes van toen klopten.
Ik ben het geheel met je eens dat we geen roofkapitalisme wensen, maar een mengvorm van overheids-sturing en vrij ondernemerschap. Maar alsjeblieft ook niet dat andere extreem dat we bijvoorbeeld in GB-jaren-70 hadden, waar de almacht van de vakbond er voor zorgde dat op diesel- en elektrische locomotieven naast de machinist ook nog een stoker (!) nodig was omdat die anders bij het einde van het stoomtijdperk z’n baan kwijt was. En de treinkaartjes maar absurd duur worden door die vakbond…
En dus is het eenzijdig labelen van de extreme gevallen aan enige zijde van het spectrum, ‘de’ uitkeringstrekker en ‘de’ miljonair of ‘de’ multinational, als uitvreter onjuist.
Ik heb in de hele basisinkomen-discussie steeds moeten inzoomen op die uitkeringstrekkers die wel kunnen werken maar dat niet willen. (Ze bestaan momenteel in principe niet, maar met een basisinkomen-wetswijziging zal die groep gaan bestaan). Dat is onethisch, punt.
Maar natuurlijk zijn er ook zat onethische miljonairs en dito multinationals, naast de ‘goeden’ onder hen. En als de wet momenteel hun gedrag nog onvoldoende bestrijdt, dan kan die wet strakker.
Basisregel van boeddhistische economie is werken-naar-vermogen en gebruiken-alleen-wat-nodig-is. Dat botst zeker niet perse met het huidige economische bestel, het botst perse wel met UITWASSEN van dat bestel. Dus die uitwassen moeten aangepakt, dat is deel van geengageerd boeddhisme.
(En oh ja een andere basisregel is dat je mensen als individu aanspreekt, niet als groep. Vandaar dat ‘socialisten’ of ‘kapitalisten’ of wat dan ook geen goede vorm is waarin een boeddhist de maatschappij zou willen beinvloeden, sorry; zie de schaap-en-slimmerik praatjes.)
Dank, with folded palms,
Joop Ha Hoek zegt
Ik heb niks aan theoretische modellen, Ujukarin, we leven niet in een boeddhistische maatschappij maar in een waar macht en rijkdom bij een paar mensen berust. Ze krijgen jaarlijkse salarissen van miljoenen. En kunnen doen en laten wat ze willen. En over het aanspreken: noemen zo’n 50.000 mensen in Nederland zich niet boeddhisten, behorend tot de boeddhistische splintergroep? Het gaat om durf en lef om te veranderen. De socialistische staatsman Willem Drees voerde ook een algemene ouderdomswet (AOW) in om mensen uit de beerput van armoede te trekken. Er had nog nooit iemand voor gespaard en aan betaald. Hij had lef en ballen. Uitwassen worden veroorzaakt door het systeem, mensen vallen buiten de boot. Vroeger had elke straat wel een Gekke Henkie die om het draaiorgel danste. Toen werden ze opgesloten in inrichtingen, na het sluiten van die instellingen de straat opgestuurd en heten nu verwarden. De GGZ heeft geen geld en menskracht om ze te helpen. De staat vormt en sluit uit.
Er zijn voedselbanken omdat de klanten geen inkomen hebben, ze leven van een paar tientjes per maand. Zijn dat uitvreters? Die voedselbanken hebben het moeilijk, er dreigen tekorten omdat er steeds meer behoeftigen bijkomen en de bedrijven, de supermarkten die dankzij ons en corona zoveel winst maken, die die voedselbanken nu van eten voorzien anders inkopen. Soms kom ik mensen tegen die acuut hulp nodig hebben. Wat geld om in hun levensonderhoud te voorzien. Dan kan ik wel op een zeepkist gaan staan en de behoeftige de basisregels van de boeddhistische economie gaan uitleggen, maar de behoeftige heeft daar geen behoefte aan. Hij verkeert in nood. Ik heb ooit ergens in een boeddhistisch boek gelezen: hulp bieden zoals een moeder haar kind hulp zou bieden. Zonder oeverloze discussies.
Ik heb een sticker op de voordeur: religieverkondigers, gelieve hier niet aan te bellen.
Ujukarin zegt
Drees bestreed roofkapitalisme, door te besluiten dat de belasting omhoog moest om een sociaal vangnet te hebben. Prima man.
Maar of een ongebreidelde GGZ, met bijbehorende belastingdruk, de oplossing is om goed met de Gekke Henkies om te gaan? Weet ik niet, daar denken Groenlinks en VVD geheid anders over en geen van beiden (en alles ertussenin zoals PvdA, D66, CDA) durf ik on-boeddhistisch te noemen.
En of iedereen die bij de voedselbank loopt perse neemt-naar-behoefte of gewoon op te grote voet leeft (en bijvoorbeeld wél op eten bezuinigt maar persé een auto wil handhaven)? Ook geen wet van Meden en Perzen.
Een basisniveau is essentieel voor een sociale maatschappij; ik heb als tiener ook een aantal jaren Bijstand meegemaakt wegens echtscheiding van Pa en Ma, was daar erg blij mee, maar heb echt alle gegeven kansen aangegrepen om op middenklasseniveau te komen. En zie in het Getto waar ik in de buurt woon, vergelijkbaar met Ommoord, mensen die de kansen aangrijpen maar ook zat mensen die dat doelbewust niet doen. En door o.a. verkeerd met geld om te gaan hun eigen sh&^&t veroorzaken en verlengen.
Dus vandaar, conform mijn praatjes: geëngageerd boeddhisme betekent vooral op kleine schaal voor een ideaal werken en anderen helpen. Op basis van je altruïsme. Waar je vrij zeker kunt zijn dat je en de andere vrijwilligers vanuit Mededogen en Wijsheid werken, en niet in valkuilen belanden zoals Medelijden of afgestompdheid. Als je daarnaast in de ‘grotere’ politiek meer aktief wilt zijn dan slechts je stem uitbrengen, voel je vrij – maar door allerlei groepsdynamiek is de kans dat je daarin nog serieus de leer van Boeddha kunt uitdrukken erg klein.
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
Die sticker heb ik ook. Desondanks bellen soms Getuigen van Jehova aan die dan steevast beginnen over gebrek aan liefde voor elkaar en dat Jesus de liefste is. Mijn antwoord is steevast dat het aan liefde in mijn huis niet ontbreekt en dat ik een nieuwe steel voor mijn houtbijl nodig heb en of ze een goed adres weten. Hebben ze nooit. Met Boeddhisten die hun dierbare boodschap verkondigen is het eenzelfde laken een pak. Moralistisch gebabbel zonder ook maar enig idee waar je een goede steel voor je houtbijl kunt krijgen.
Hendrik zegt
“Ons land kent een paar duizend miljonairs, belast hun inkomen voor 90 procent”.”
Volgens het CBS –
“Het aantal particuliere huishoudens in Nederland met een vermogen van 1 miljoen euro of meer is tussen 2017 en 2018 gestegen van 180,9 duizend naar 207,4 duizend. Hiermee was 2,7 procent van alle huishoudens in 2018 miljonair.”
De voedselbanken hielpen in 2019 een 150.000 mensen.
De cijfers spreken voor zich.
Misschien is het mijn leeftijd maar het motto van het kabinet Den Uyl –
“Spreiding van kennis, macht en inkomen. Het kabinet streeft naar verkleining van inkomensverschillen, onder meer door belastingmaatregelen”
spreekt me nog steeds aan.