Plotselinge ‘luchtzakken’, een hevig schuddend vliegtuig en handbagage dat uit opbergvakken valt. Voor veel luchtreizigers is turbulentie een ware nachtmerrie en zeker geen leuk begin van de vakantie of zakenreis. Piloot Kelly Otte heeft als verkeersvlieger en vliegangstbehandelaar dagelijks te maken met bange vliegreizigers. Vooral turbulentie is een boosdoener.
Dat lang niet iedereen zonder problemen per vliegtuig reist is intussen wel bekend. In Nederland hebben ruim 3 miljoen mensen vliegangst. Dat turbulentie veel angst oproept bij vliegreizigers komt volgens Otte door een aantal dieper liggende onzekerheden en angsten die dan worden getriggerd, zoals claustrofobie, hoogtevrees, sociale angst en controledwang. ‘Je zit immers in een hele kleine ruimte, op 10 kilometer hoogte, met honderden ‘vreemde’ mensen en verder moet je je totaal overgeven aan de piloten’.
Fasten your seatbelts
Er bestaan veel mythen over turbulentie. ‘Luchtzakken bijvoorbeeld bestaan niet’, vertelt Otte. ‘Lucht kan namelijk net als water geen gaten hebben, wel stromingen en golven. Een vliegtuig beweegt daar net als een boot op mee. Het is goed om te weten dat een vliegtuig bestand is tegen meer dan de zwaarste turbulentie ooit gemeten. In de Verenigde Staten vliegen medewerkers van het Hurricane Center zonder problemen dwars door het oog van orkanen om te meten hoe snel de wind waait. In de media wordt vaak gesproken over ‘levensgevaarlijke’ turbulentie. Hiermee wordt een verkeerd beeld geschetst, wat angst bij mensen aanwakkert. Turbulentie is vervelend voor passagiers, maar het vliegtuig zal niet neerstorten. Het grootste gevaar is dat je een flinke smak maakt in het vliegtuig. Daarom moet je je riemen altijd omhouden tijdens een turbulente vlucht’.
Stoel in het midden
Het blijft hoe dan ook schrikken voor veel mensen als het toestel plotseling hevig begint te schudden. Het lichaam reageert dan met een versnelde hartslag, verhoogde bloeddruk, onrustige gevoelens, transpireren en buikkrampen. Volgens Kelly Otte is dit is een normale reactie die je niet kunt voorkomen. “Je kan er wel mee om leren gaan. Verzet je er daarom niet tegen, maar accepteer dat je je even zo voelt. Begin met een ademhalingsoefening. Haal drie keer diep adem richting je onderbuik. Kruip vooral niet in je schulp, maar zoek afleiding. Maak een praatje met je buren en zeg hardop achterstevoren het alfabet op.’ Wil je zo weinig mogelijk effecten van turbulentie ervaren? Kies dan een stoel in het midden, waar het zwaartepunt ligt van het vliegtuig. ‘Vergelijk het met een wip. Als je op de uiteinden zit ga je veel meer omhoog en omlaag dan wanneer je in het midden plaats zou nemen’.
Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijk verschil is in vliegangst tussen mannen en vrouwen. Zo zijn vrouwen vooral bang om neer te storten en hebben zij last van claustrofobie. Mannen daarentegen hebben vaker hoogtevrees en/of angst om de controle te verliezen. Gelukkig is vliegangst en angst voor turbulentie goed te behandelen. Kelly Otte organiseert in samenwerking met Onbezorgd Vliegen vliegangsttrainingen en turbulentieworkshops. Daarnaast schreef hij het boek Overwin je vliegangst met uitleg over wat turbulentie is, waar het door wordt veroorzaakt en hoe je er mee om kan gaan. Maar ook over de techniek van het vliegtuig, de levenslange opleidingseisen van piloten, de strenge regelgeving in de luchtvaart, wat er precies gebeurt tijdens de vlucht en hoe je het beste je vliegangst kan hanteren.
Kelly Otte is 29 jaar piloot en ook examinator op de Boeing 737 en Airbus 320. Sinds 2012 is hij docent bij de organisatie Onbezorgd Vliegen, dat al duizenden mensen van hun vliegangst heeft afgeholpen.
François la Poutré zegt
Misschien is een boek “overwin je vliegdrang” vandaag de dag beter op zijn plaats. (En ja, ik besef dat ik daar ook te veel aan heb toegegeven.)