Je kunt er de klok op gelijk zetten. Regelmatig komt er weer een boeddhist langs die tegen seks te hoop loopt. Daarom bied ik de BD-lezer, bij wijze van column, graag een kort stuk uit mijn laatste boek De tocht van het hart aan dat een iets andere invalshoek heeft dan het stukje waarin de visie van de Amerikaanse zenmonnik Kusala Bhikshu (BD 27 januari j.l) centraal staat. Zou hij echt niet weten dat er wel degelijk een echte zen-koan over seks bestaat? Zie hieronder:
Dienstbaarheid aan de wonderbare potentie van de vrouw of misschien liever: het vrouwelijke. Ja, dat voel ik als een belangrijke levensinzet, ook in het beleven van seks. Dat vergt overgave. Mannen deinzen hiervoor makkelijk terug; toch ligt hier een sleutel voor het ervaren van meer dan één wonder. We kunnen in het liefdesspel ervaringen hebben die met woorden als verbinding, eenwording en samensmelting aangeduid kunnen worden; ze grenzen aan mystieke belevingen, soms zíjn ze dat. Dat is al wonder genoeg. En er is veel over geschreven. Maar ik wil er een paar andere elementen aan toevoegen. In de overgave aan de wederzijdse weerloosheid bij het vrijen bloesemt uit een onbegrensde tederheid en lust ook een woordloze communicatie op die over en weer vervuld is van liefdevolle dienstbaarheid. Ik zie dat voor beide partners als dienstbaarheid aan het vrouwelijke. Het is moeilijk uit te drukken, in dat spel zijn geven en nemen één. Zozeer dat er alleen maar openheid en ontvangen overblijft. Als liefdeslust inkrimpt tot heblust kan de communicatie makkelijk verdampen in eenrichtingsverkeer.
Deze woordloze communicatie komt voort uit wat er tussen twee mensen kan bestaan; zijzelf wijken als persoon terug in kwetsbaarheid en openheid. Zodat de Bron van al het zijn, om met Shunryu Suzuki te spreken, tussen hen, alle ruimte krijgt. Deze communicatie, met haar eigen taal en zeggingskracht, komt voort uit het Niets lijkt het wel; noem dit wonder twee. Wonder drie is de onmetelijke verbreding die uit wonder twee voortvloeit. Vanuit het tussenveld met de ander kan ik ja zeggen tegen alles van mij en om mij heen. Geen onderscheid. Tijd en ruimte vallen weg. Er is alleen de dienstbaarheid van het omarmen van leven en wereld: bevrijden en bevrijd worden.
Dit is ‘vrijen zonder deadline’ en daarbij gaat het niet zozeer over climax of klaarkomen – al is daar niets mis mee – maar om het grenzeloze in mijn relatie tot alles in en rondom mij. En daarin mag ik als mens rusten. Ik hoef niets te doen. Niets anders dan er volledig, met al mijn aandacht, te zijn. Als in een volkomen windstil bos waarin ik opeens door een deur ga en een tijdloos gebied betreed; alle dingen zijn er nog gewoon, maar in een split second ben ik opgenomen in een immense ruimte die in zijn onmetelijkheid het begrip ruimte te boven gaat. In de stilte van de extase; een oogwenk van de eeuwigheid.
Zonder passie geen verlichting
Vagina
Ze bezit de oermond, maar spreekt geen woord;
Ze is verscholen in een magnifieke bos van haar.
Al wat leeft raakt het spoor bijster in dit woud,
Maar al de talloze Boeddha’s zien er het licht.Penis
Twintig centimeter stijf is hij mijn fijnste speeltje;
In een eenzame nacht liefkoos ik ’m vol overgave –
Alsof een mooie vrouw hem in geen eeuwen aanraakte.
In mijn losse broekje zit een compleet universum!
Nee, ze laten niets aan duidelijkheid te wensen over, deze versjes. Maar er zit ook een diepe directheid in die oprijst uit iemand die zich in dankbaarheid fundamenteel heeft kunnen verzoenen met het leven en dat is meer, veel meer, dan een verzoening tussen religie en seks. Hij omarmt de wereld zoals hij is. De primaire boodschap is natuurlijk dat de twee door Ikkyu bewierookte organen aan de basis staan van ons bestaan, van elk menselijk leven en daarom ook het evenredige respect verdienen.
Maar hij zegt zoveel meer. Hij zegt mijns inziens ook dat de vrouwelijke schede en het mannelijke lid, zowel elk voor zich als in vereniging, staan voor het mysterie van het leven, wat ook in het hindoeïsme bekende symboliek is: Shiva – Shakti, Lingam – Yoni, Yab – Yum. Hun vereniging houdt het voortbestaan van het universum op de been. Wie zich werkelijk durft over te geven aan de vrouwelijke schoot, het leven zelf, wacht ontwaken, ís ontwaakt. Vanuit dat perspectief vertegenwoordigt de mannelijke fallus een eigen heelal. Hij is een toverstaf die licht en leven ontsteekt, een hartszaak die de bezitter leiden kan mits hij goed kan luisteren.
De onverbrekelijke rode draad
Het is nogal wat. Hoe ga je om met een universum in je onderbroek of, in je slipje, een sprakeloze oermond van waaruit al die talloze Boeddha’s het licht zien. Niet voor niets formuleerde de Chinese zenmonnik Sung-Yuan (Shogen Sogaku, 1139-1209), de laatste zenmeester in de beroemde koanverzameling van de Mumonkan, een sekskoan:
Hoe komt het dat zelfs de allerhelderste monnik de rode draad van passie tussen zijn benen niet kan breken?
Ook komt wel de volgende formulering voor:
Hoe kan het zijn dat in de heiligen die zich volkomen verwezenlijkt hebben de rode draad niet kan worden doorgesneden?
Of:
Hoe is het mogelijk dat bij degenen die de hoogste wijsheid en compassie bereikt hebben, de seksuele verlangens niet zijn vernietigd?
Toen Ikkyu een kwart eeuw later deze koan onder ogen kreeg, was hij zeer opgetogen en aarzelde geen moment met zijn antwoord. Hem kwam ook een verhaal ter ore van een oude vrouw in China, die al meer dan twintig jaar een monnik onderhield. Ze had een hut voor hem gebouwd en zorgde dat hij te eten had terwijl hij zijn tijd kon wijden aan meditatie. Uiteindelijk was ze benieuwd naar zijn vorderingen in al die jaren. Daarom riep ze de hulp in van een meisje dat meestal veel zin had in seks. ‘Ga naar hem toe en omarm hem en vraag hem dan plotseling: “En nu?”’ Het meisje deed wat haar gevraagd werd. Ze omhelsde hem zonder poespas en vroeg hem wat hij nu verder wilde.
‘Een ouwe boom groeit op een koude rots in de winter,’ antwoordde de monnik een beetje dichterlijk. ‘Nergens is enige warmte te vinden.’ Het meisje ging terug naar de oude vrouw en vertelde wat de monnik had gezegd.
‘Het idee! Ik gaf die gast twintig jaar te eten,’ riep de oude vrouw pisnijdig. ‘Hij toonde geen enkele gevoel voor je verlangens en leefde zich totaal niet in je situatie in. Hij hoefde helemaal niet met je naar bed te gaan, maar hij had toch op z’n minst een beetje liefdevol mogen reageren.’ Ze ging onmiddellijk naar de hut en stak die in brand.
De reactie van Ikkyu, als hij dit verhaal hoort, is typerend: ‘Ik zou er geen gras over hebben laten groeien en zou dit meisje zonder mankeren hebben gegeven wat ze verlangde.’ Waar getuigt dit van, van compassie, begeerte of geen van beide? Prachtig! Ik geniet altijd van dit soort verhalen, want ze zetten ons trefzeker op het verkeerde been.
Anne zegt
Ik wordt om eerlijk te zijn beetje onpasselijk van dit artikel. Ik wordt liever niet gereduceerd tot een mythische wonderbaarlijke kracht die gewoon het biologisch gevolg is van het hebben van een baarmoeder en een maandelijkse eisprong. En dat overgeven aan het vrouwelijk mag van mij ook overboord. Het doet mij veel te veel overkomen alsof ik als vrouw gereduceerd ben tot mijn vermogen kinderen te krijgen en seks te hebben.
De link naar gedwongen seks maakt het nog duidelijker wat de positie van de vrouw is in dit geheel.
Bordelen zijn niet ineens werelden van vrijwillige seks omdat een priester meent er seks te moeten hebben. In bordelen is maar zelden sprake van vrouwen die in vrijheid seks hebben. Als er geen dreiging is vanuit een andere persoon dan zijn het wel sociale omstandigheden waardoor vrouwen zich gedwongen voelen tot hoereren. Dat dit hier opgehemeld wordt laat mij nog meer zien dat de vrouw hier als voorwerp en niet als mens getekend is. Sluitstuk is het meisje dat zich voor seks laat sturen door een ander. Het is niet het meisjes dat schijnbaar lust heeft en de man wenst te bezoeken. Het is de oude dame die bepaald dat het meisje vast wel lust zal hebben en haar naar de man stuurt.
Tom zegt
Anne, ook als mannelijke lezer staat dit artikel mij tegen. Het lijkt te getuigen van een soort zieke perversiteit om kromme zaken recht te praten…..
Ellen zegt
Jammer Anne dat je het zo leest. Dick reduceert de vrouw niet tot wat dan ook. Integendeel; hij neemt het altijd op voor de plek van vrouwen in religies.
Je menig over bordelen deel ik met je, maar doet voor mij niet af aan wat er naar mijn idee bedoeld wordt met dit artikel.
Sjoerd zegt
Beste Anne en Ellen,
Wie van jullie heeft zelf ervaring met deze meisjes in het bordeel, dat je zo oordeelt over de meisjes die plezier maakten met Ikkyu, als hij in hun buurt rondzwierf?
Dachten jullie dat hij daar als betalende klant kwam?
Ikkyu, de zwerver en dichter, levend in het zelfgekozen niets-bezitten, zelfs geen oordeel.
Een respectvolle groet,
Sjoerd
Anne zegt
Natuurlijk. Vrouwen hoereren geheel vrijwillig en hebben dat altijd gedaan omdat vrouwen het fijn vinden om met meerdere mannen per dag seks te hebben zonder enige inhoud.
Of wilde je suggereren dat dat alleen hier is en dat mensen en vooral vrouwen daar anders zijn?
En een priester die seks komt hebben met meisjes van plezier betaald gebruikt ze net zo goed.
Sjoerd zegt
Beste Anne,
Dit is wel een (re-)actie, maar niet op mijn vraag.
Als je jezelf serieus verdiept in de levensgeschiedenis van Ikkyu kun je lezen dat e.e.a. zich heel anders afspeelde dan jij lijkt te veronderstellen.
Zelf heb ik, vanuit mijn werk in het verleden, intensief contact onderhouden met mannen en vrouwen die in deze business werkten en daarin groot respect ontwikkeld voor hen. Dat je beroepsmatig seks hebt met meerdere mannen of vrouwen wil niet zeggen dat je geen liefde of diepe genegenheid voor een ander mens kunt ontwikkelen en praktiseren.
Over de keuzevrijheid om bepaald werk te verrichten kunnen we een heel filosofisch debat voeren, maar dat lijkt mij vrij zinloos.
Ik zou willen dat situaties waarin volwassen mannen en vrouwen vrijwillig met een ander vrijen, niet met zoveel agressie en vooroordeel benadert zouden worden, puur en alleen omdat het in de omgeving van een “bordeel” gebeurd.
In een gewone slaapkamer, op het werk of in een fijn gezin, is dezelfde ruimte en mogelijkheid voor genegenheid en liefde of uitbuiting en misbruik van mannen en vrouwen aanwezig.
Een respectvolle groet,
Sjoerd
Anne zegt
Veel succes met goedpraten omdat het een priester betreft en je liever het bordeel deel negeert. Ik ben hier klaar mee. Als vrouw wordt ik slechts misselijk van zulke suggesties.
Sjoerd zegt
Beste Anne,
JOUW OORDEEL!
Zo’n oordeel,
over Ikkyu,
over mij.
Het is voedsel,
dat ik niet aanneem
noch eet.
Een vriendelijke groet,
Sjoerd
Léon zegt
Als wij ooit met zijn allen uit de economische crisis willen geraken lijkt mij een deadline bij het seksen zeer gewenst.
hoi zegt
ik haat het
Léon zegt
@hoi:
Wat haat u precies?
Tom zegt
Kennelijk lastig voor sommigen om de mening van iemand te laten zijn wat die is en verder geen oordeel te vellen.
Zonde!
Léon zegt
@Tom:
Sinds wanneer mogen wij geen oordeel meer vellen?
U velt trouwens zelf een oordeel.
Zonde!
Sjoerd zegt
Al eerder hebben we op deze site een uitwisseling gehad over het juiste spreken.
Ik zou het op prijs stellen als we in het spreken over de artikelen, met elkaar streven naar beoefening daarvan in het reageren op elkaar.
Respect, niet-oordelen en liefdevol spreken zijn daar elementen in.
We hoeven het niet eens te worden en kunnen van elkaar leren, terwijl we ook gelijkmoedigheid beoefenen en, zoals TNH dat voorstelt, onze eigen (misschien soms heftige) emoties in onze eigen meditatie als een koan onderzoeken en verwerken, voordat we ze eventueel met elkaar delen.
Ook als het over seksualiteit gaat. Van onszelf of van historische figuren, het gaat altijd over onszelf wat wij voelen.
Léon zegt
@Sjoerd:
“JOUW OORDEEL!”.
Dit vind ik het enige stukje in deze hele gedachtewisseling waar het juiste spreken even afwezig was.
Dus gaarne ietwat bescheidenheid. (“Effe dimmen”, zou Jan Marijnissen wellicht zeggen).
Paul van Buuren zegt
Ahem. Heren, dames ook. Rustig, alstublieft.
Sjoerd zegt
Beste Leon,
Jouw bijdrage is mij vreemd en deze manier van communiceren laat ik graag voor jouw rekening.
Ik heb geen behoefte daar verder op in te gaan.
Dit is tevens mijn laatste bijdrage aan dit onderwerp.
Een vriendelijke groet,
Sjoerd
jolanthe zegt
Hoi Dick,
wat een prachtig stuk schrijf je over echt in verbinding gaan.Een ,als je het zo wil noemen, sexuele verbinding . Mijn ervaring met vrijen is dat als ik mijzelf veilig , verbonden en vrij voel met mijn partner, mijn hele lichaam een groot ontvangend en gevend orgaan wordt waar ik geen begin en eind meer ervaar. Daar wordt het tijdloos, maar ook heet,licht,en nog veel meer wat ik met woorden niet kan omschrijven. Daar is geen deadline daar is oneindigheid.
Gedachten bij jou laatste regels zijn:- misschien kreeg het meisje wel meer van de monnik dan dat ze heeft kunnen ervaren. -en Ikkyu geeft wat er wordt gevraagd? Wat zou het meisje dan hebben gevraagd? En… is het dan oke om aan echt verlangen tegemoed te komen? compassie?