• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » De beweging van het gemoed

De beweging van het gemoed

1 augustus 2021 door Dick Verstegen

In een inleiding gebruikte ik onlangs het woord gemoedsbeweging. En het is misschien de moeite waard er even bij stil te staan. Synoniemen zijn o.m.: ontroering, emotie, geraaktheid en vertedering. Een gemoedsbeweging draagt iets actiefs in zich, het is een kenmerkende gemoedstoestand.

Zo’n geraaktheid overkomt mij regelmatig als ik iets in de natuur tegenkom. Een bewegend takje of het licht op en boom. Maar wat ik ook zo maar ervaren kan als ik op straat loop of thuis op de bank zit. Of bij een ontmoeting of een wending in een gesprek. Bijna altijd door iets wat gebeurt. Zo maar gebeurt en wat ik beleef als iets dat naar me toe komt en waar ik bij hoor. Misschien wel als iets dat zonder mij niet bestaat, zo innig maak ik er deel van uit.

Zo zaten destijds ook twee monniken te knikkebollen op de waranda van de zendo en eentje van hen wordt opeens geraakt door het wapperen van een vlag. Hij wijst de ander op de vlag en zegt: moet je zien hoe die beweegt. De ander zegt: die vlag beweegt niet, maar de wind beweegt. Ze schieten samen meteen in een conceptueel gekissebis van welles nietes, kip en ei. En de zesde patriarch, Huineng, die het gebakkelei van een afstand volgde, loopt naar ze toe en zegt: Niet de vlag of de wind beweegt, maar de geest. De monniken zijn met stomheid geslagen, maar Mumon zegt in zijn commentaar dat de geest niét beweegt. Juist niet.

Wat Huineng wilde zeggen is dat het denkhoofd van de monniken op hol was geslagen; zo werkt de rollercoaster van small mind. Maar dat ze beter vanuit hun altijd aanwezige eenheidsgeest (big mind) naar de vlag en de wind kunnen kijken en vanuit die bewegingloze Boeddha-mind kunnen zien wat voor wonder het is. Net als mijn bewegende takje. Of het herderstasje dat de dichter/zenmeester Basho in vuur en vlam zette of het grassprietje waarvan de kunstenaar Elisabeth Tonnard ooit zei dat ze daarin, in dat ‘nabije’ het ‘verre’ kon zien. Of een totaal bemoste boomtak in het bos.

Terwijl ik dit schrijf, hoor ik op televisie van de Amerikaanse Capitool-opstand die begin 2021 de wereld in haar greep nam. En ook hier geldt: het maakt iets in mij los. Het leidt tot een gemoedsbeweging…. Als ik die mensen met hun vertrokken gezichten zie. Wat een leed! En zelfs Trump, die niet echt mijn  sympathie heeft, kan mij raken. Met zijn vileine, geraffineerde lompheid. Zijn onwaarachtige presentatie. Waarachter ik opeens een lijden zie dat zijn weerga niet kent. Presidenten kunnen in het beste geval inspireren en in het ergste geval iets uitlokken, zei Biden.

Gemoedsbeweging ontstaat dus in één actie mèt het waarnemen via onze eenheidsgeest. Dat is niet een waarneming waarin je alles op één hoop gooit, waarin alles één pot nat wordt. Het is juist een zien waarin je zowel het wonder als het lijden ziet, de schoonheid en de gruwel, de verbijsterende compleetheid van het imperfecte. Conceptueel geleuter over de kip en het ei heeft daar niets mee te maken. Het is waardevrij waarnemen.

Waar woorden en oordelen niet meer de bepalende smaakmaker van ons zijn, van onze aanwezigheid worden, kan de werkelijkheid in haar volle glorie doorbreken. Het gedichtje van Mumon  aan het eind van de koan Luidt:

De wind beweegt, de vlag en je geest;
Niemand heeft het bij het juiste eind.
Ze kunnen er alleen maar over praten
Zonder te snappen dat woorden falen.

Categorie: Columns, Dick Verstegen, Geluk, Zen Tags: Basho, Biden, boeddha-mind, Capitool, denkhoofd, Elisabeth Tonnard, Huineng, knikkebollen, rollercoaster, Trump

Lees ook:

  1. Amerikaanse boeddhistische leraren bieden steun en hoop aan bij presidentverkiezingen
  2. Ardan
  3. Doodstraf 3
  4. Zenboeddhisten wereldwijd – stop scheiding kinderen van ouders bij grens Mexico

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
28 sep
Choosing Kindness - Ven. Amy Miller
28 sep 23
28 sep
ONLINE cursusreeks Dhammakaya meditatie
28 sep 23
29 sep
Retraite voor ouders
29 sep 23
29 sep
Zenweekend/retraite
29 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Duitse Letzte Generation sluit zich aan bij Extinction Rebellion
    • Sociale aspecten van het vroege boeddhisme (deel 2)
    • XR – Demonstratie tegen nieuwe gasboringen in de Noordzee
    • Waarom speelt Bewustzijn altijd verstoppertje?
    • Het jaar 2023 – dag 250 – voetbalzonderrellen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.