• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » De beweging van het gemoed

De beweging van het gemoed

1 augustus 2021 door Dick Verstegen

In een inleiding gebruikte ik onlangs het woord gemoedsbeweging. En het is misschien de moeite waard er even bij stil te staan. Synoniemen zijn o.m.: ontroering, emotie, geraaktheid en vertedering. Een gemoedsbeweging draagt iets actiefs in zich, het is een kenmerkende gemoedstoestand.

Zo’n geraaktheid overkomt mij regelmatig als ik iets in de natuur tegenkom. Een bewegend takje of het licht op en boom. Maar wat ik ook zo maar ervaren kan als ik op straat loop of thuis op de bank zit. Of bij een ontmoeting of een wending in een gesprek. Bijna altijd door iets wat gebeurt. Zo maar gebeurt en wat ik beleef als iets dat naar me toe komt en waar ik bij hoor. Misschien wel als iets dat zonder mij niet bestaat, zo innig maak ik er deel van uit.

Zo zaten destijds ook twee monniken te knikkebollen op de waranda van de zendo en eentje van hen wordt opeens geraakt door het wapperen van een vlag. Hij wijst de ander op de vlag en zegt: moet je zien hoe die beweegt. De ander zegt: die vlag beweegt niet, maar de wind beweegt. Ze schieten samen meteen in een conceptueel gekissebis van welles nietes, kip en ei. En de zesde patriarch, Huineng, die het gebakkelei van een afstand volgde, loopt naar ze toe en zegt: Niet de vlag of de wind beweegt, maar de geest. De monniken zijn met stomheid geslagen, maar Mumon zegt in zijn commentaar dat de geest niét beweegt. Juist niet.

Wat Huineng wilde zeggen is dat het denkhoofd van de monniken op hol was geslagen; zo werkt de rollercoaster van small mind. Maar dat ze beter vanuit hun altijd aanwezige eenheidsgeest (big mind) naar de vlag en de wind kunnen kijken en vanuit die bewegingloze Boeddha-mind kunnen zien wat voor wonder het is. Net als mijn bewegende takje. Of het herderstasje dat de dichter/zenmeester Basho in vuur en vlam zette of het grassprietje waarvan de kunstenaar Elisabeth Tonnard ooit zei dat ze daarin, in dat ‘nabije’ het ‘verre’ kon zien. Of een totaal bemoste boomtak in het bos.

Terwijl ik dit schrijf, hoor ik op televisie van de Amerikaanse Capitool-opstand die begin 2021 de wereld in haar greep nam. En ook hier geldt: het maakt iets in mij los. Het leidt tot een gemoedsbeweging…. Als ik die mensen met hun vertrokken gezichten zie. Wat een leed! En zelfs Trump, die niet echt mijn  sympathie heeft, kan mij raken. Met zijn vileine, geraffineerde lompheid. Zijn onwaarachtige presentatie. Waarachter ik opeens een lijden zie dat zijn weerga niet kent. Presidenten kunnen in het beste geval inspireren en in het ergste geval iets uitlokken, zei Biden.

Gemoedsbeweging ontstaat dus in één actie mèt het waarnemen via onze eenheidsgeest. Dat is niet een waarneming waarin je alles op één hoop gooit, waarin alles één pot nat wordt. Het is juist een zien waarin je zowel het wonder als het lijden ziet, de schoonheid en de gruwel, de verbijsterende compleetheid van het imperfecte. Conceptueel geleuter over de kip en het ei heeft daar niets mee te maken. Het is waardevrij waarnemen.

Waar woorden en oordelen niet meer de bepalende smaakmaker van ons zijn, van onze aanwezigheid worden, kan de werkelijkheid in haar volle glorie doorbreken. Het gedichtje van Mumon  aan het eind van de koan Luidt:

De wind beweegt, de vlag en je geest;
Niemand heeft het bij het juiste eind.
Ze kunnen er alleen maar over praten
Zonder te snappen dat woorden falen.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dick Verstegen, Geluk, Zen Tags: Basho, Biden, boeddha-mind, Capitool, denkhoofd, Elisabeth Tonnard, Huineng, knikkebollen, rollercoaster, Trump

Lees ook:

  1. Amerikaanse boeddhistische leraren bieden steun en hoop aan bij presidentverkiezingen
  2. Ardan
  3. Doodstraf 3
  4. Zenboeddhisten wereldwijd – stop scheiding kinderen van ouders bij grens Mexico

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het hoogste niveau van zen is vrij van zen
  • Het jaar 2022 – dag 180 – debat
  • Boeddhistische doeners en denkers – de serie (58)
  • Dôgen over meditatie en verlichting
  • Wakker Dier – Nederland telt 999 megastallen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens