• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dzogchen » Eenheid, tweeheid, meerheid…

Eenheid, tweeheid, meerheid…

7 juni 2020 door Henk van Kalken

‘Alles is één.’ Ik hoorde deze laatst uit de mond komen van iemand die op een nogal esoterische manier zijn geloof belijdt. Alles is een, je bent één met het Al. Kun je dat zo zeggen? Ja, dat kun je zo zeggen, om Eerwaarde Mart Smeets te citeren. Maar dat betekent nog niet dat het ook de inherente waarheid is. Hoewel… Alles is met elkaar verbonden. En vergankelijk. Dat zijn ook clichés met een behoorlijk waarheidsgehalte. Elke Dharma-leer kent dit wel. Wat is dat alles dan, wat ook één is? Nou, alles wat leeft, ademt, voelt, niet voelt, dood is of juist net weer levend. Alles wat is. Materie en energie, houden slimme natuurkundigen ons voor – en die zouden het toch kunnen weten. Iets met deeltjes en zo, je weet wel.
Omdat wij gewend zijn te denken in dit en dat zien we materie als iets van een andere orde dan energie. En niets heeft een blijvend vaste vorm, alles is aan verandering onderhevig. Zelfs de hardste stof verandert. De zachtere, organische, verandert vrijwel waar je bijstaat, denk aan het menselijk fysiek. Het andere is eonen later nauwelijks, maar toch altijd iets veranderd. Maar ook dit is relatief, en benaderd vanuit een tijdsperspectief.
Ditten en datten, zussen en zo-en. De dualistische visie op verschijnselen. Welke verschijnselen? Alle verschijnselen. Datgene wat verschijnt en waarvan je denkt dat je het waarneemt. Dat maakt verschijnselen per definitie leeg, maar binnen die leegte is er ook beweging. Licht, geluid, stralen en zo nog wat. Ik ken mensen die uren achtereen met hun neus naar een muur gekeerd zitten en zo de leegte willen ervaren. Dat is ook precies wat leegte is: een ervaring. Niet meer en niet minder. Het is niet hetzelfde als de Staat van Contemplatie bereiken, de integratie van kalmte en beweging.
Filosofen hebben de neiging om dit soort thema’s volkomen uiteen te rafelen en gaan eindeloos door met nieuwe vragen te stellen. Zoals Einstein ooit zei: ‘Filosofie is kauwen met een lege mond.’  Elk antwoord heeft gelijktijdig de schaduw van een (nieuwe) vraag. Is er een eindantwoord mogelijk? Indien ja, vind je dat als filosoof zijnde waarschijnlijk niet zo leuk, want dan houdt het denken en analyseren, beredeneren en discussiëren een keer op, terwijl dat nu juist is wat je als filosoof graag wil. Maar wat heb je dan, als vraag en antwoord zo aan elkaar vastgekleefd zitten?
Niets. Het kan misschien een tijdje stil worden in het brein en er is –  al even tijdelijk – een aantal herschikte gedachten: Oooh, zit dat zo… Gevolgd door opnieuw: ja, maar…
Met een dualistische bril op is er naast eenheid dus nog iets anders. Tweeheid? Meerheid? Veelheid Verscheidenheid? Om het moeilijk te maken is het besef dat al die twee-meer-veel-of-verscheidenheden, net als alle andere verschijnselen, ten diepste niet van elkaar verschillen en dus één zijn. De Oorspronkelijke Staat kent geen onderscheiding. Nergens, in welk universum dan ook, is vastgelegd: ‘Alles is één.’ Of: dit is mooi, dit is lelijk. Dit soort dualistische predicaten verzinnen wij, kwetsbare menselijke wezens.
Er is in ons relatieve taalgebruik een werkwoordsvorm voor eenheid. Eénworden. De dzogchenleraar Shabkar Lama spreekt van stilte, beweging en Gewaarzijn één laten worden wanneer je de betekenis hiervan begrepen hebt. Integreren in de Oorspronkelijke Staat. Dus dat éénworden moet je zelf doen, door iets te doen of te laten, kortom te ontdekken, en om te beseffen dat het er al was.
Wat ben ik nou opgeschoten met bovenstaand breingeruis? Geen barst, natuurlijk. Ik ben er nog niet één, twee, meer of anders door geworden. Wat is dan de zin van dit hardop denken? Die is er niet. Ben ik daardoor iets meer één met mijn gedachten geworden? Nee, dat was ik al, maar ik wist het niet. Misschien iets meer bewust. Bewust! Ha, één worden met wat je bewust bent. Ik had stiekem gehoopt nog vóór het beëindigen van dit verhaal via inzicht en bewustzijn me te realiseren, maar dat gaat misschien een andere keer worden. Als er, zeg maar, minder éénheid, tweeheid of meerheid in mijn denken zit.
Neil Young, een van mijn favoriete artiesten, zong ooit: ‘The same thing that makes you live can kill you in the end.’ En de eerste regel van het refrein luidt: ‘Can we get it together?’ Ik kan hier eindeloos mee bezig blijven. Hij raakt hier in twee regels de essentie van dzogchen, boeddhisme, advaitha, Jaïnisme, hindoeïsme en zo nog wat religies, filosofieën, tradities, paden enzovoort aan. Hoe kun je éénheid, absolute eenheid ervaren met een geest die elk verschijnsel hardnekkig in aparte stukjes verdeelt? In mijn hoofd hoor ik de stem van dzogchenmeester, Namkhai Norbu Rinpoche, die vaak aan het eind van een onderricht zei: ‘ Misschien dat jullie hier iets van opgestoken hebben. Probeer dat te integreren. En doe jullie best.’ Nou, dat doe ik dan maar.

Categorie: Columns, Dzogchen Tags: brein, eenheid, eenworden, Henk van Kalken

Lees ook:

  1. Henk van Kalken – willebeest
  2. (Boeddhistisch) beledigd
  3. Wie ben ik?
  4. Woede

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Joost zegt

    8 juni 2020 om 08:22

    Hier begin ik graag de maandagochtend mee, bedankt Henk .

Primaire Sidebar

Door:

Henk van Kalken

Henk van Kalken heeft affiniteit met het boeddhisme (Kagyu) en is dzogchenpractitioner. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag
    • Rotterdam Palestina Coalitie organiseert Nakba herdenking op Schouwburgplein

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.