In het boeddhisme is het een illusie te denken dat de persoon van een volwassene dezelfde is als toen hij een kleuter was. Dat een zelf onveranderlijk is. Deze filosofie wordt steeds meer ondersteund door wetenschappelijk onderzoek.
Evan Thompson, neurowetenschapper aan de University of British Columbia, ondersteunt de boeddhistische filosofie dat niets constant is, dat alles door de tijd heen verandert en er een voortdurende veranderende stroom van bewustzijn is. Ook vanuit het perspectief van neurowetenschap, zegt Thompson, zijn de hersenen en het lichaam voortdurend in beweging. Ook in deze wetenschap is er niets dat met het gevoel overeen komt dat er een onveranderlijk zelf is. Neurowetenschappers en het boeddhisme kwamen onafhankelijk van elkaar tot deze conclusie, maar enkele wetenschappelijke onderzoekers zijn onlangs begonnen met een verwijzing naar het boeddhisme in hun onderzoek en accepteren theorieën die voor het eerst werden geponeerd door de Boeddha en boeddhistische monniken, duizenden jaren geleden.
Meditatie
Er is wetenschappelijk bewijs dat een bevestiging van een zelf door de hersenen niet in een bepaalde regio of netwerk in het brein is geïnstantieerd, maar zich eerder uitstrekt tot een brede waaier van fluctuerende neurale processen die niet leiden tot een –onveranderlijk- zelf, zeggen wetenschappers. Ook op een ander terrein komen neurowetenschap en boeddhisme samen. Sommige neurowetenschappers zijn van mening dat cognitieve ontwikkelingen kunnen worden getraind door meditatie.
In de neurowetenschappen is diepe slaap een staat van black-out waarin bewustzijn verdwijnt. In de Indiase filosofie zijn er theoretici die beweren dat er in de droomloze slaap een subtiel bewustzijn is, maar er gewoon een gebrek aan vermogen is om dat in het geheugen te consolideren, zegt Thompson. Een studie uit 2013 stelt vast dat meditatie invloed kan hebben op electrofysieke hersenpatronen tijdens de slaap, waardoor informatie kan worden verwerkt en er zelfs een bepaald niveau van bewustzijn aanwezig is.
Maar neurowetenschap noch boeddhisme hebben een definitief antwoord op hoe precies bewustzijn zich tot de hersenen verhoudt. Boeddhisten geloven dat er een soort bewustzijn is dat niet afhankelijk is van het fysieke lichaam. Thompson steunt de boeddhistische opvatting dat het zelf in feite bestaat. Ze zegt dat in de neurowetenschappen de mening heerst dat het zelf een illusie is die gemaakt wordt door de hersenen. Haar mening is dat hersenen en lichaam binnen het kader van onze fysieke omgeving een zelf, een gevoel van eigenwaarde creëren. En het misplaatst is om te zeggen dat dat alleen een constructie, een illusie is.
