Maar wat onderzoek je dan, een zelf dat niet bestaat? Of een zelf waarin jij gelooft, dat wel bestaat, zoals het zogenaamde ware zelf. Valt het vervelende ego ook onder dit onderzoek? Maar wie onderzoekt dat dan?
Ik denk dat in relatie staan tot anderen een belangrijk onderdeel vormt van het onderzoek. Je zult maar last hebben van een hardnekkige blinde vlek, wat dan? De ander kan je daar dan op wijzen, nietwaar?
Ook de bereidheid hebben om geheel alleen te staan in waarheid, is vanzelfsprekend belangrijk.
Boeddha’s liefde voor de waarheid was groot genoeg om zijn carrière, gezin en yoga-leraren in het woud te verlaten! Kun je als zoeker wel echt rekening houden met anderen, als je als een soort Einstein van de zelfkennis voortraast?
Boeddha verwierp een zelf als werkelijkheid. Maar wie of wat was hij dan? Hij beweerde van zichzelf dat hij geen god was maar een ontwaakte. Hij leerde dan ook: Wees een licht voor jezelf.
Het zogenaamde zelf is het product van gedachten en verlangens. En als je de onzin doorziet van dat alles, is er geen ik meer. Geen middelpunt meer, geen zelf. Ik en de wereld bestaat dan niet meer. Het leven is er dan nog wel maar een ontwaakt leven en geen leven vanuit een bepaald centrum.
Hier kun je het volledig mee oneens zijn, nietwaar? Jij bent het zelf maar er is geen zelf in jou. Het leven is jou en jij bent het leven. Er is geen sprake van een apart zelf. Het leven is het zelf. Ik ben alles en niets. Je bent de wereld die je waarneemt.
Paulo Coelho beweert bijvoorbeeld, dat je beter het denken kunt beheersen dan dat jij je laat beheersen door het denken. Op die manier wordt de denker en het denken als twee zaken gezien. Maar ik zeg je: de denker en het denken zijn niet-twee, ze zijn een en hetzelfde.
Er is nog altijd sprake van een innerlijk conflict, ook al zeg je, beweer je het denken niet te zijn en het te beheersen! Ik en het denken vertegenwoordigt een innerlijk conflict. Verspilling van energie, er is geen sprake van innerlijke vrede. Als de denker en het denken tegen elkaar wegvallen zal er direct sprake zijn van innerlijke vrede.
Goed, kun je me hier nog volgen?
De stilte in ons leven is geen product van zelfbeheersing. Maar het directe gevolg op de innerlijke transformatie. Als de waarnemer van de persoon een en hetzelfde blijken te zijn, feitelijk, wat dan?
Als de waarnemer en het leven niet verschillend zijn, wat dan?
Mijn aanwezigheid vraagt geen apart zelf, geen zelfbeheersing. Ik-en-mezelf of ik-en-het-denken. Het leven staat voor deze aanwezigheid.
Boeddha ontwaakte slechts. Er was voor hem niet langer een innerlijk zelf. Hij bereikte het nirvana, wat een verwijzing is naar het begrip: uitwaaien. Zoals een vlam van een kaars kan uitwaaien.
Ik ben geen Gautama de Boeddha of een Jiddu Krishnamurti of een Jezus Christus enzomeer. Ik ben het moment hier. Zonder enige vergelijking. Behalve dan dat we een licht voor onszelf kunnen zijn.
Siebe zegt
Pali Canon Boeddha adviseert: onderzoek het lijden, wat is lijden, wat is de oorzaak van lijden, wat is het einde, ontwikkel het Pad om dat einde te realiseren. Dit is de juiste soort aandacht, leren de sutta’s. Pali Canon Boeddha zegt niet: ‘zoek jezelf, wie/wat ben Ik?’ Dat is geen juiste aandacht. Hij waarschuwt voor die weg (MN2) want je komt al snel verstrikt te zitten in visies over jezelf. Wat je dan ook op enig moment aanziet, beschouwt, leeft als ‘dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf’…daar zit je jezelf in de weg. Daar raak je geketend en raak je getekend. Daar is geen einde aan lijden.
Kennis en visie is in de Pali Canon ook geen doel op zichzelf maar ook een middel om Nibbana te realiseren, ont-ketening, ont-hechting, bevrijding. De sutta’s erkennen het risico op bedwelming, meer roes, meer eigenwaan, het vereren van jezelf en verlagen van anderen door kennis en visie. Kennis en visie is ook niet hetzelfde als onthecht zijn, bevrijd zijn, volledig verlicht zijn. Vaak integendeel.
Het gaat niet om wat we allemaal zogenaamd weten maar om wat dit met ons doet. Is het echt bevrijdend of worden we alleen maar gekker in de kop?
Nathanji Rozenhart zegt
Beste Siebe,
Ik heb helemaal geen verstand van het boeddhisme. Ze zeggen dat een leven niet genoeg is om alle boeddhistische geschriften te lezen. Goh, daar waag ik me dus niet aan!
Ik ken de Boeddha slechts op een heel simpele manier. Misschien mijn manier, dat kan.
‘Wees een licht voor jezelf.’
‘Vermijd uitersten.’
‘Begeerte en onwetendheid als oorzaak van lijden.’
‘Geloof niets maar onderzoek de leringen voor jezelf op waarheid.’
‘Er is sprake van anatman.’
‘Haat verdrijft geen haat maar liefde dat is een universele wet.’
‘Nirvana.’
…