Ik ben geen deskundige op het gebied van de Lotus-Soetra, maar dat hoeft toch ook niet? De soetra brengt mij op allerlei gedachten en die wil ik met lezers van het BD delen. Hoeveel afleveringen deze serie gaat tellen, is pas na de laatste aflevering bekend. Deze keer:
Manifestaties
Vandaag las ik een verzuchting van de negentigjarige tekenaar Thé Tjong-Khing dat hij het maar een vreemde God vond die wezens schiep die elkaar op moeten eten om te kunnen overleven. Dat is een begrijpelijke verzuchting die ongetwijfeld door veel vegetariërs, veganisten en waarschijnlijk ook bepaalde boeddhisten gedeeld zal worden. Je mag – vinden zij – elkaar niet doden, laat staan opeten. Ik heb dat standpunt jarenlang gedeeld. Nu denk ik er iets genuanceerder over dan vroeger. Zo ben ik mordicus anti bio-industrie waarin levende wezens uitgebuit, gedood en tot hapklare brokjes verwerkt worden of uitgemolken ten bate van zo hoog mogelijke winsten. Maar ik ben niet principieel tegen het eten van vlees, het drinken van melk of het dragen van leren schoenen, om maar wat te noemen. Er zitten nogal wat grijstinten tussen het zwart van de bio-industrie en het wit van de veganisten. Evenzo zitten er veel meer dan vijftig tinten grijs tussen agressief militairisme en dociel pacifisme. Ik herinner mij dat ik instemmend knikte toen ik een keer in een stripboek van Suske en Wiske een reeks plaatjes zag waarin Jerommeke eerst een klap op zijn rechterwang kreeg, daarna een op zijn linkerwang en vervolgens een flinke dreun teruggaf onder het uiten van de kreet: “Ik heb maar twee wangen!”. Ik gaf en geef hem nog steeds groot gelijk. Er zijn niet alleen grenzen, er zijn ook nuances die nooit uit het oog verloren mogen worden. Misschien is de belangrijkste nuance wel dat alles intrinsiek De Eeuwige Boeddha is. Dat vastgesteld hebbende eet de Eeuwige Boeddha als carnivoor dus De Eeuwige Boeddha op in de gedaante van een bijvoorbeeld een herbivoor. Ook mensen – als verschijningsvormen van De Eeuwige Boeddha – eten en drinken De Eeuwige Boeddha op. Ze kunnen niet anders. Want zo is het toch? Alles is De Eeuwige Boeddha. Er bestaat niet zoiets als De Eeuwige Boeddha én een broodje kalfskroket. Waar het om draait is mijns inziens: géén onnodig lijden veroorzaken. Onnodig… dat betekent niet nooit! Lijden is inherent aan leven in onwetendheid. En ieder wezen dat niet tot in het diepst van zijn wezen beseft en (zich) ten volle realiseert dat alles De Eeuwige Boeddha is, leeft in onwetendheid. Er bestaan talloze van dergelijke wezens. Daar zijn ook mensen bij. En ieder die het kan weten, maar daar geen rekening mee houdt maar er uit luiheid of omwille van winst aan voorbij gaat, is een zondaar.
Volgens Boeddha is ieder wezen goed. Dat wil zeggen: perfect. Iedere leeuw is een perfecte leeuw. Iedere gazelle is een perfecte gazelle. Ieder mens is een perfect mens… ook als deze mens een been mis, een hoog of laag IQ heeft, ergens op de LHBTIQA+ schaal zit of tijdelijk als Dharmapelgrim op aarde rondloopt. Ieder wezen is goed zoals het is, omdat De Eeuwige Boeddha niks anders doet dan zichzelf manifesteren in de schepping. Beweren dat iets of iemand niet perfect is, is stellen dat er wat aan De Eeuwige Boeddha mankeert.
Wat staat er in de Lotus-soetra? Maitreya de bodhisattva stond op en zong een loflied voor Shakyamuni, de belichaming van de Eeuwige Boeddha. Maitreya’s lied eindigde met: “Wij hebben allemaal gehoord dat uw leven eeuwig duurt en daar zijn wij verheugd om. Door het ganse heelal weerklinkt uw lof omdat u overal verdiensten schenkt aan al wat leeft. Daardoor ontwikkelt ieder zijn aangeboren goedheid. Het is dan ook onze hartenwens te streven naar het boeddhaschap dat u voor ons mogelijk heeft gemaakt”.
Met de aangeboren goedheid wordt – volgens mij (ik zeg dat er steeds bij) – die perfecte toestand bedoelt die wij ieder hebben te realiseren. Wij zijn perfect, maar realiseren ons dat onvoldoende of zelfs in het geheel (nog) niet. Ieder van ons is De Eeuwige Boeddha, maar we leven in de waan dat we ‘aparte’ wezens zijn, volstrekt losgezongen van de rest. Dharmapelgrim is als mens allesbehalve perfect, maar als manifestatie van De Eeuwige Boeddha is ie dat wel. Dat klinkt tegenstrijdig, maar dat is het niet. En ik ga dat hier niet uitleggen. Jij – lezer van het BD – bent als mens ook niet perfect, maar dat ben je wel als manifestatie van… realiseer het!
Siebe zegt
“Ieder van ons is De Eeuwige Boeddha, maar we leven in de waan dat we ‘aparte’ wezens zijn, volstrekt losgezongen van de rest” (Dharmapelgrim).
In ieder geval is beleving toch iets persoonlijks. Iets individueels of particuliers, bedoel ik daar mee. Of die beleving nu verward is, helder, gelijkmoedig, emotioneel, hemels, hels, donker, licht, aangenaam of onaangenaam, bevrijd van haat en hebzucht of niet, het is en blijft toch iets persoonlijks, iets individueels.
-“Bhikkhus, when ignorance is abandoned and true knowledge has arisen in a bhikkhu, then with the fading away of ignorance
and the arising of true knowledge he no longer clings to sensual pleasures, no longer clings to views, no longer clings to rules and observances, no longer clings to a doctrine of self. When he does not cling, he is not agitated. When he is not agitated,
he personally attains Nibbana”. (MN11)
He personally attain Nibbana..
Het is volgens mij een waan dat als er sprake is van onthechting dat er nu opeens geen particuliere belevingswijze meer is.
Ook een Boeddha voelt toch gewoon op persoonlijke of individuele en aparte wijze gevoelens, gewaarwordingen, bijvoorbeeld die verband houden met een oud lichaam. De teksten geven dat duidelijk aan. Die persoonlijke (als in individuele en unieke) beleving verdwijnt niet na ontwaken. Althans, de teksten maken duidelijk dat dit niet zo is.
Ook als in die beleving een ego-perceptie, ego verlangens en ego-neigingen verdwijnen en onwetendheid blijft er een persoonlijke unieke beleving. Het blijft particulier. Als een Boeddha zijn teen stoot heeft ie ook op particuliere wijze pijn.
Ik geloof ook niet dat de Pali Boeddha leert dat ego de oorzaak is van een particuliere beleving, maar dit is nou eenmaal het resultaat van hoe lichaam en geest samen werken. Er is nu eenmaal een uniek en persoonlijke lichaam, unieke en persoonlijke zintuigen, een uniek en persoonlijk brein, een uniek en persoonlijk cognitief proces (geest).
Via dat wordt nou eenmaal zintuiglijke informatie lokaal verwerkt en ontstaat een persoonlijke beleving. Niet ego doet dit, niet onwetendheid, lijkt me, maar dit is nou eenmaal het resultaat van hoe lichaam en geest werken.
In deze zin, het is toch helemaal niet zo’n waan dat we onszelf zien en beleven als aparte wezens omdat onze ervaring is dat niemand voelt wat wij voelen, ziet wat wij zien, horen wat wij horen, etc.
Roelof zegt
Wij zijn als mens niet perfect, maar hoe zou het zijn om dat te zijn? Perfect dus… Kun je ‘perfect’ eigenlijk wel omschrijven, of laat dat woord zich, net zoals ‘waarheid’, niet uitleggen?
Mijn ome Coentje zei vaak: “Als alles volmaakt is dan staat het stil. Dan hoeft er niets meer te gebeuren. Dan is het klaar”
Zou ik een perfect/volmaakt mens willen zijn?
Soms ben ik dat, want alles om mij heen staat dan even stil. Dan lijkt alles in harmonie te zijn en ben ik daar een onderdeel van, totdat ik mij dat realiseer en ‘alles’ weer begint te bewegen. Nou ja, dat ik dus eigenlijk weer begin te bewegen.
Zou ik een perfect/volmaakt mens willen zijn?
Eerlijk gezegd ben ik blij dat ik nog niet klaar ben. Dat ik dus geen perfect mens ben. Want dat komt later wel; als ik dood ben.