Dick – Opnieuw beginnen

Haalt de tijd ons in? Je zou het bijna denken. Wat mijzelf betreft: veel BN-ers op tv… nooit van gehoord. Straat-enquêteurs? Ze lopen me straal voorbij – te oud.  Sociale media…ja sorry hoor;  de pc en Google heb ik nog best meegekregen, maar wat daarna kwam niet echt.  Ik voel me 27, maar ben het omgekeerde getal al royaal gepasseerd. Maakt het wat uit? Nee. Het lijkt wel zo, maar dat is schijn.  Want het is maar de vraag in hoeverre tijd bestaat.

Welbeschouwd is tijd de immer voortgaande stroom van ‘wat nog komt’ naar ‘wat geweest is’ via de spil van het waarneembare heden. Voor wie nog beter kijkt, zoals de grote 13^e eeuwse zenmeester Dogen, is elk nu-moment in deze stroom tevens uitdrukking van eeuwigheid. De as van het heden heeft geen einde.  Mooi allemaal. Maar in ons gewone leven is er wel degelijk sprake van vergankelijkheid en daarover hebben we het natuurlijk. Er is alleen maar nu, maar wat zich daarin voordoet, voltrekt zich evenzeer aan ons. Ook ouderdom en dood.

En toch. Wat is het dat de terminaal zieke schrijfster Renate Dorrestein, onlangs nog uitgebreid op tv, doet genieten van elk moment? Zoals ze daar zat, sprankelend, volop proevend van het leven, en zoals ze zich ook onlangs uitsprak in een interview in de kersteditie van Trouw. Ze heeft het daarin o.m. over de verbeeldingrijke geest, die ‘barmhartig’ is en haar doet schrijven èn gordijntjes ophangen, zodat je niet alle narigheid ineens over je heen krijgt.

In een gedicht op de voorpagina van diezelfde krant rept Freek de Jonge ook van de geest: ‘Wat moet er worden van ons leven als de geest ontbreekt? Blijf het verhaal vertellen. De wereld kan niet zonder en ieder pasgeboren kind is behalve een mysterie bewijs van het wonder dat het leven steeds opnieuw begint.’ OK, ik vertel het verhaal op mijn manier:

In het altijd weerkerende nu is er iets aan het werk. Zullen we dat geest noemen omdat we er geen beter woord voor hebben? Dat wat het leven tot leven maakt? En dat wat zich manifesteert in elk zich ontvouwend moment? Dat wat zich in elk levend wezen toont? We zijn er op een bijna ongeloofwaardige wijze aan gewend en toch merken we haar meestal niet op. Die onzichtbare, maar o zo aanwezige geest.

Het helpt als we dat wel doen. En het helpt nog meer als we ons realiseren dat het  juist deze geest is die ons in staat stelt elk ondeelbaar moment opnieuw te beginnen. Dat is het wezen van die geest. Elk moment schept zijn eigen nieuwe begin. Daar is geen biecht voor nodig, geen overtuiging, geen geloof, geen vertrouwen.

Want elke seconde beginnen we opnieuw te leven, elke seconde worden we opnieuw geboren. Inderdaad een wonder en het beperkt zich niet tot de fysieke boreling.  De bijzondere zenmeester Shunryu  Suzuki zegt het zo mooi in zijn eerste boek Zen Mind Beginners Mind. Daarin roept hij al meteen in het allereerste begin, in het kielzog van Dogen, op tot het behoud van een open en ontvankelijke geest, die niets op heeft met prestatie en het bereiken van resultaten.  ‘De geest van de beginner is de geest van mededogen. Als onze geest mededogend is, is hij onbegrensd.’ Mededogend, lees: liefdevol.

In een recent artikel Het onbehagen in de cultuur voegt de bekende Amsterdamse zenleraar Nico Tydeman daar een appèl aan toe: ‘doordring met deze liefde alle handelingen, schenk je omgeving ermee vol, laat haar doorsijpelen in het denken, in de verlangens, de sociale structuren en organisaties, overspoel ermee de wereld en doordrenk ermee vooral het kwaad.’ Elk moment opnieuw.