Ik ben geen deskundige op het gebied van de Lotus-Soetra, maar dat hoeft toch ook niet? De soetra brengt mij op allerlei gedachten en die wil ik met lezers van het BD delen. Hoeveel afleveringen deze serie gaat tellen, is pas na de laatste aflevering bekend. Deze keer:
Volhouden
In de Lotus-soetra staat eigenlijk zoiets als ‘volharding’. Misschien is dat beter dan volhouden. Dat ik het woord ‘ volharding’ niet gebruik, ligt wellicht aan het feit dat er vlak bij mijn woonhuis een pannenkoekenschip ligt dat ‘Volharding’ heet. De pannenkoek van de maand die zij momenteel aanprijzen is er een met feta, tsatsiki en gyros. Ik prefereer nog altijd stroop.
Deze bijdrage over de Lotus-soetra gaat uiteraard niet over stroop. Het thema is Kandji-hon (Japans), een aansporing tot het zorgvuldig bewaren van iets. Bedoeld is hier Boeddha’s leer. De bodhisattva’s die naar Shakyamuni’s preken hadden geluisterd, namen zich vast voor zijn leer waar zij maar konden te verkondigen, toe te lichten en voor te leven. Ga er maar aan staan. Want jezelf iets voornemen is één ding, het waarmaken is soms uiterst lastig. Iedereen die zich rond de jaarwisseling iets heeft voorgenomen, weet dat. Jezelf voornemen niet meer te roken, af te vallen, niet meer te vloeken, minder alcohol te drinken, geen vlees meer te eten, stoppen met masturberen, je moeder vaker te bezoeken… ach noem het allemaal maar op. Zo’n voornemen is gratuit. Kost niks, zelfs geen druppel zweet. En na de eerste trek aan een verse sigaret, extra hap eten, krachtterm enzovoorts is het voornemen dood tot een volgende keer. Toch? Ik heb mij voorgenomen mij nooit meer iets voor te nemen, en is tot op heden aardig gelukt. Waarom lukt het veel mensen niet zich aan een voornemen te houden? Ik denk omdat het voornemen niet wortelt in wie zij zijn. Pas wanneer een voornemen wortel heeft geschoten in, of beter gezegd ontspruit uit, wie iemand ten diepste is, kan het tot resultaten leiden. Want alleen uit dat diepste wezen kan het de voeding krijgen die het nodig heeft om vrucht te dragen. Dat bodhisattva’s zich voornemen om de leer te verkondigen, uit te leggen en voor te leven, is daardoor eigenlijk niets bijzonders. Als het goed is, is iedere bodhisattva in levende lijve de belichaming van de leer en kan hij of zij niet anders dan de leer verkondigen, uitleggen en voorleven. Je mag dit naar mijn mening dus ook omdraaien: iemand die de leer niet verkondigt, niet uitlegt en niet voorleeft, is geen bodhisattva. Punt.
Nu zijn er talloze lieden die denken dat je dus eerst veel moet studeren, jaren moet oefenen en allerlei initiaties dient te hebben ondergaan vóór je de leer mag verkondigen, kunt uitleggen en kunt voorleven. Daar ben ik het volstrekt niet mee eens! Sterker nog: ik ben ervan overtuigd dat er mensen zijn die nog nooit van boeddha, boeddhisme of wat dan ook uit die hoek hebben gehoord, die de WET beter, overtuigender en vooral zuiverder verkondigen, uitleggen en voorleven dan mensen met een erkend(e) boeddhistisch certificaat of diploma, bul of dharma-overdracht.
Om de kern van de leer van boeddha, vervat in onder meer de Lotus-soetra (die hij echt niet zelf heeft geschreven) te kunnen verkondigen, uit te leggen en voor te leven hoef je niets kunnen! Je moet het ZIJN. Jouw manier van leven is de verkondiging, de uitleg en de bevestiging van de WET of het is het niet. En zoals boeddha zelf zei: er is maar één WET.
Toen ik zestien jaar was, nam ik mij heilig voor om géén vlees meer te eten, nooit te roken, geen alcohol te drinken, en meer van dat soort plechtige voornemens. Ik ben inmiddels wat ouder en weet zeker dat ik na mijn zestiende vlees heb gegeten, pijp en sigaren heb gerookt, alcohol heb gedronken en alle andere voornemens die ik had stuk voor stuk niet waar heb gemaakt. Kortom: wat al die voornemens betreft, ben ik een mislukkeling. En ik heb er bijzonder veel van geleerd. Bijvoorbeeld: dat al die voornemens niets voorstellen.
Volhouden of volharden. Waar slaat dat dan op? Wel, het slaat op: niet opgeven! Het is het soort volhouden dat je ziet bij allerlei soorten onkruid dat op de meest onmogelijke plekken altijd weer opduikt. Het zaad ontspruit en groeit naar het licht. Sommige zaden kunnen jarenlang in de grond liggen wachten op een gunstig moment om vervolgens snel op te schieten en nieuwe zaden aan te maken. Sommige onkruiden groeien dwars door asfalt of zelf beton heen tot ze het licht bereiken. Over dat soort volhouden gaat het hier. Dat soort volhouden komt nooit van buitenaf, maar altijd van binnenuit. Het is geen ‘ ik neem mij voor om …( vul maar in)’. Nee. Het is een volhouden in de trant van ‘ik kan niet anders, want dit is wat ik ten diepste ben’. En wij zijn allemaal boeddha’s, ook wanneer we nog nooit van boeddha gehoord hebben.
Waarom ben ik uiteindelijk vlees gaan eten, pijp gaan roken en ga zo maar door? Wel…. Ik kan zeggen dat het allemaal het gevolg was van een reeks sensitivitytrainingen die ik verplicht moest volgen… maar dan geef ik een onjuiste reden op. Zeker, door die sensitivitytrainingen werden al mijn overtuigingen, normen en waarden één voor één afgebroken, weggenomen (of weggehoond) en door niets vervangen, want er was nul komma nul nazorg. Dat zou ik de onvoldoende getrainde psychologiestudenten die de weken begeleidden en anderen die mij verplichten aan deze praktijken deel te nemen kwalijk kunnen nemen, maar het blijft niet de ware reden. Acht jaar na mijn oorspronkelijke voornemens was ik een rokende, zuipende, neukende carnivoor! Waardoor? Door het volstrekt losgezongen zijn van de boeddha in mij, die ik overigens niet kende, hoewel ik het zelf was. Het heeft jaren geduurd om de boeddha in mij weer te ontdekken. Daar was ie weer van nooit weg geweest. Hij groeide gewoon door het asfalt en het beton van inmiddels aangereikte, aangeleerde en aangenomen overtuigingen heen. Volhouden… dat slaat niet op de persoon die van mij was gemaakt, en die mijn ego maar al te graag zelf aan te roer zag (namelijk zichzelf!) maar op het wezen dat het leven zelf is, geeft en laat bloeien, de boeddha. Wanneer bodhisattva’s zich voornemen de WET te verkondigen, uit te leggen en voor te leven, doen ze dat omdat ze zichzelf anders verloochenen. Houd vol = blijf wie je bent. Altijd en overal. Blijf echt, blijf waarachtig, onder alle omstandigheden. Dan breek je uiteindelijk zelfs door asfalt en beton heen. Houd vol! Volhard!
