Zuigen aan de tong – ‘Dalai Lama (87) heeft het niet meer scherp’

Nog steeds is er discussie over de video waarin de Dalai Lama aan een Indiaas jongetje vraagt aan zijn tong te zuigen. Tegenstanders begrijpen niets van het argument dat het hier een eeuwenoude traditie betreft, ontstaan vanuit een Tibetaanse legende. Voorstanders doen er alles aan om dat vanuit Tibetaans boeddhistisch perspectief te verklaren. Deskundigen in het Tibetaans boeddhisme noemen het een culturele spraakverwarring.

In de film Seven Years  in Tibet is die tongbegroeting ook te zien. Tibetanen steken in die film massaal hun tong uit naar de hoofdrolspeler Heinrich Harrer, gespeeld door Brad Pitt, die hen vrolijk nadoet.  Tibetanen staken hun tong uit om te laten zien dat zij geen reïncarnatie zijn van de negende-eeuwse Tibetaanse koning Langdarma, een fel tegenstander van het boeddhisme. De man zou een zwarte tong hebben gehad. De Dalai Lama rept zelf  met geen woord over dit gebruik, hij noemt het niet als excuus voor het vragen om aan zijn tong te zuigen.

Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies aan de Radboud Universiteit, zegt in het dagblad Trouw dat er hier sprake is van een andere Tibetaanse traditie. ‘De Tibetaanse boeddhisten geloven dat de wijsheid van de Dalai Lama op ongebruikelijke manieren kan worden doorgegeven. Dit zullen sommige boeddhisten beschouwen als deze zogenoemde crazy wisdom. Ik geloof dat we het handelen van de Dalai Lama sterk in dit verband moeten zien. In dit geval wordt de spreekvaardigheid van de Dalai Lama doorgegeven aan die jongen. In de Tibetaanse cultuur wordt hij nu sterk gerespecteerd door deze ‘taaloverdracht’. Tibetanen zullen dit zeker niet op een seksuele manier opvatten.’

Voor zover Van der Velde weet kent men deze traditie alleen in Tibet. ‘Boeddhisten buiten Tibet begrijpen dit al niet, laat staan mensen met westerse denkbeelden.’

Volgens Berthe Jansen, tolk Tibetaanse taal en universitair docent aan de Universiteit Leiden, is er iets heel anders aan de hand. Ik denk niet dat het hier om crazy wisdom gaat, dat is onzin. Hier is sprake van een groot misverstand. Het filmpje is op zo’n manier ingekort en geknipt dat het er heel fout uit ziet. Als je de langere versie bekijkt, zie je dat het jongetje helemaal niet aan de tong van de Dalai Lama zuigt. Je ziet dan een hele warme ontmoeting tussen de Dalai Lama en de jongen,’ zegt ze in het artikel in Trouw.

Het valt hoogleraar Van der Velde op dat er nog relatief mild op het nieuws wordt gereageerd. ‘Als dit een prominente moslimgeestelijke of de paus zou zijn, zou de wereld te klein zijn. De Dalai Lama geniet veel respect in de westerse wereld. Bovendien heeft hij een hoog knuffelbeergehalte. Ik geloof niet dat er hier sprake is van pedofiele gedachten van de Dalai Lama en ik kan dit in culturele context begrijpen. Het is aan het Tibetaans boeddhisme zelf om te bepalen of ze dit soort praktijken nog willen uitdragen. Het echte probleem is iets anders, dat we dit soort mensen überhaupt op een hoog voetstuk zetten. We verwachten veel wijsheid van een man van 87. Kan je dat wel eisen? Volgens mij heeft hij niet alles meer goed scherp.’