Zelf speel ik weleens met de gedachte om dieren te bevrijden. Te bevrijden? Ja, te bevrijden. Een kilo wormen in een dierenspeciaalzaak aanschaffen en vrij laten in een groene Friese weide. Of een witte muis redden, die anders in de maag van een slang terecht komt. En ik heb bij een bezoek aan de Makro overwogen enkele kreeften te redden van de kookdood. Gelukkig stelde ik dat nog even uit. Lees verder.
Verdiensten verzamelen door het vrijlaten van gevangen dieren is in het boeddhisme geen onbekend verschijnsel. Er zijn mensen die bij een dierenspeciaalzaak muizen (voedsel voor slangen) kopen of een zak wormen (aas voor sportvissers) om de diertjes los te laten in het vrije veld.
Ogenschijnlijk is daar niks mis mee, je kunt als worm beter in de tuin leven dan aan een haak hangen. Al loert in de tuin (mollen, vogels) ook het gevaar. Maar dat zou je dan kunnen zien als een eerlijke competitie. Zonder menselijk ingrijpen. Of komt een vogel ook in een blaartrekkende hel vanwege afstotend gedrag?
Soms neemt de drang om verdiensten te verzamelen bizarre vormen aan. Want zijn de gevolgen van deze daad wel zo verdienstelijk? In Azië worden door handelaren per jaar honderdduizenden vogels gevangen en weer doorverkocht aan boeddhisten, die er weer goede sier mee kunnen maken door de vogels hun vrijheid terug te geven. Toch een goede daad? Toch niet.
Als ik bij de groothandel over de visafdeling loop word ik altijd getroffen door het beeld van kreeften, die met tape om hun scharen in een glazen bak wachten op hun einde. Oké, zij weten dat niet, ik wel. En er zit maar één Chinees haartje tussen het moment dat ik er een aantal koop en ze in het water van de Oosterschelde weer vrijlaat. Het zou zomaar morgen al kunnen zijn.
‘Niet doen,’ zegt journalist, zeevisser en agnost Hessel de Ree, ‘je richt er een enorme schade mee aan. In de Oosterschelde, het Grevelingenmeer en ook in de Noordzee, leven Europese kreeften. De dieren die je bij de groothandel koopt komen voor 95 procent uit Canada en het Amerikaanse Maine. Als je kreeften uit Noord-Amerika in Hollandse wateren dumpt, dan ben je pas echt aan het ingrijpen in de natuur, manipuleren zelfs. De kreeften blijven hier leven, vermenigvuldigen zich en vervuilen of verdringen daarmee de genetisch unieke Europese kreeftenbestanden. Zoals ook al is gebeurd met de Amerikaanse rivierkreeft, die, hier vrijgelaten, een ware plaag is en de Europese rivierkreeft volledig heeft verdrongen en ook nog eens onze dijken en slootwallen ondergraaft met tunnels. Wil de Boeddha dat?’
Volgens De Ree worden de kreeften in Noord-Amerika op een bewuste wijze gevangen. Vrouwtjes met eitjes worden weer teruggezet. Ook dieren die aan het verschalen zijn worden met rust gelaten. Het vangseizoen van Europese kreeften in ons land is kort, van half mei tot half juli. Daarna ligt de handel stil. Hessel zegt dat het om een gezonde populatie gaat. Per jaar worden er duizenden tonnen gevangen en verhandeld. Slechts een klein percentage gaat de grens over, voornamelijk naar België.
De zeevisser zegt dat kreeften tientallen jaren oud kunnen worden. ‘Ze leven in holen in veenbanken, tegen het talud van dijken. Eigenlijk zijn het grote waterspinnen die we eten. De jonge dieren zijn het lekkerst, zeg maar tot een kilo. Europese kreeften zijn het duurst, daar betaal je tot 45 euro per kilo voor. De Noord-Amerikaanse brengen zo’n 25 euro per kilo op. ‘
De agnost in hem vraagt of we wel zo nodig kreeften moeten redden. ‘Het lot der kreeften is ons allen bekend: zij worden gedood en genuttigd om het leven van mensen wat behaaglijker te maken. Zouden ze niet bevist worden dan wordt het een chaos. En let op, als jij dood in het water van de Oosterschelde valt, vreten ze jou op. Er is dan geen kreeft die respect voor jou toont’. Dus toch maar afzien van mijn plannen? Hessel: ‘Ze zijn heel goed in een aquarium te houden. Doe dat dan.’
kees moerbeek zegt
Tja, sommigen/enkelingen zijn meer bezig met het bevrijden van zichzelf/boetedoening en vergeten daarbij dat het bevrijden van dieren geboren in gevangenschap en dergelijke ook een vorm van dierenmishandeling is. Sommigen/enkelingen, ik gooi dus niet iedereen op een hoop! Ik schrijf het maar, anders krijg je rare dingen. Daarmee wil ik niet zeggen dat er in bepaalde kringen korte lontjes zijn en op voorhand ook daar mijn excuses voor. Maar dit alles leidt allemaal af van het welzijn van dieren. Zucht.
Stel je voor dat jij of ik bevrijd werden door ‘aliens’ en neergezet in de een of andere Afrikaanse savanne. Dit onder het mom van beschaving vervreemdt mensen en terug naar de natuur. Deze vergelijking is natuurlijk krom, omdat mensen er zelf voor kiezen om in gemeenschappen te leven. En die kunnen knap vervreemdend, onderdrukkend e.d. zijn. De Boeddha leerde ons hiermee te dealen.
Ten slotte, een echte bodhisattva is wijs en mededogend. Als een van de twee ontbreekt wordt het een ramp. Maar hiermee wil ik niet zeggen dat…, en ook niet… Ach laat maar, want iedereen heeft de boeddhanatuur en begrijpt mijn zorg en die van anderen.
Een onverdund Namo Guanshiyin pusa!
Henk van Kalken zegt
1997. In de buurt van Varanasi, India konden boeddhistische pelgrims voor een paar rupees visjes kopen, die
in een vijver gevangen werden, waarna je ze iets verderop kon vrijlaten. Via een sluizensysteem kwamen de visjes dan weer terug in de vijver waarna ze opnieuw gevangen werden enz…Volstrekt normaal in het India van toen en sommige westerse naïevelingen hadden het idee even voor bodhisattva gespeeld te hebben.