• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Kensho – de gewaarwording van je boeddhanatuur

Kensho – de gewaarwording van je boeddhanatuur

27 juli 2019 door Zeshin van der Plas

Laten we het eens over ‘kensho’ hebben, kensho is de gewaarwording van je Boeddhanatuur. De kernen van satori en kensho zijn gelijk en ze worden vaak synoniem gebruikt, maar er is een verschil: satori betekent begrip of begrijpen. Terwijl kensho ‘je ware natuur zien’ betekent. Er zit een verschil tussen iets zien of het je eigen maken, (voor zover dat met satori zou kunnen). Het zijn nogal abstracte begrippen die een ervaring van eenwording weergeven. Maar hoe kun je het alomvattende, de eenheid (eenwording), beschrijven, het is nergens mee te vergelijken, het omvat alles, er buiten treden is onmogelijk dan is het niet meer alles omvattend, dan sta jij buiten het alomvattende. Het enige wat ik over die ervaring kan zeggen is: ‘Je twijfelt er niet aan als je je vader op de markt tegenkomt’. Zo twijfel je ook niet als kensho je ten deel valt.

OK, tot zover het hersengekraak: het willen weten of begrijpen brengt je alleen maar verder van de ervaring en het inzicht weg.

Elke avond reciteren wij na de meditatie de vier geloften:

SHIGU SEIGAN MON

shu jo mu hen sei gan do
bon no mu jin sei gan dan
ho mon mu ryo sei gan gaku
butsu do mu jo sei gan jo

Ja, dat doen wij in het Japans. Waarom? Daar zijn twee redenen voor, mocht iemand van onze sangha in Japan in retraite willen gaan, dan stroomt diegene makkelijker in. Maar belangrijker is dat als je de tekst in het Nederlands zou doen je begrip zich vast kan grijpen aan de tekst en je daarmee belemmert in je ontwikkeling tot inzicht. Omdat alles constant in beweging is, ook je begrip en inzicht. Plus dat het samen reciteren essentieel is om tot eenheid te komen. Sutra’s reciteren is leren luisteren naar elkaar: wie doof is kan niet zingen. De vertaling is te allen tijde voorhanden en wie doof is kan meestal wel lezen.

Hoe ontelbaar alle wezens ook zijn,
ik beloof ze allemaal te redden.
Hoe onuitputtelijk mijn zinsbegoochelingen ook zijn,
Ik beloof ze allemaal te doven.
Hoe onmetelijk de dharma leerstof ook is,
Ik beloof de gehele dharma meester te worden.
Hoe oneindig het boeddhapad ook is,
Ik beloof het te volgen.

Wat heeft dit met kensho te maken, alles: geboorte en dood zijn de enige zaken die van belang zijn.

Alweer een tijd geleden zag ik op televisie een stel gevangenen van IS in oranje overalls op hun knieën zitten, handen op de rug gebonden. Achter iedere gevangenen stond een beul met een mes om ze op commando te onthoofden. Ik dacht: Stel dat één van die gevangenen zijn handen loskrijgt en hij tussen zijn benen door zijn beul aan zijn voeten onderuit trekt. Dan zijn mes en pistool bemachtigt, als een gek gaat schieten en tegelijk zijn buurmans handen lossnijd. Die verstijft, blijft zitten terwijl de schutter naar hem brult: ‘grijp een geweer, schieten, je bent al dood’. Wat gaat er door je heen als je een mes op je keel krijgt, je handen vrij krijgt? Denk je dan: ‘Hoe ontelbaar alle wezens ook zijn, ik beloof ze allemaal te redden’? Ik wil het leed in de wereld verzachten, ik eet geen vlees om het leed in de wereld uit te bannen. Hoe wou je ze redden als je dood bent? Waar blijf je dan met je ‘liefdevolle vriendelijkheid’. Als martelaar sterven? Hoe egotistisch is dat?

Tijdens de derde Ango, een driemaandelijkse training, begon alles om mij heen af te brokkelen. Wat ik ook probeerde: schrijven? Ik kreeg geen letter op papier. Oryoki-stijl eten? Mijn kommen kletterden met veel geraas op de grond, alles mislukte. In de meditatiehal werd het steeds maar donkerder, midden op de dag, geluiden verdwenen, ik rook de wierook niet meer. Ik dreef langzaam een zwart gat binnen er was niets meer. Mijn enige houvast was mijn kussen wat ik angstvallig vasthield. Hoezo loslaten ‘Go with the flow?’ Mijn leraar hield teisho’s over ‘Let body and mind drop off’. En er was geen lieve vader of moeder die het zwarte gat tegenhield: het grote niets vrat mij op. ‘Ik beloof alle levende wezens te redden’, wat nou, ik dreef langzaam het zwarte gat in, ik kon niet eens mijzelf redden.

Een klap op de kaihan, het klankbord in het portaal van de zendo was als een leeuw die brulde. Volledig door het geluid omhuld zat er niets meer tussen mij en de klap, ik was de grote beng op de kaihan, de sutra had nog nooit zo geklonken.

TSUTSU SHINDE TAISHUNI MOSHU
SEI SHIWA DAIJI NARI
HITOTSU TO SHITE EIEN NARU WANASHI
ONO ONO YOROSHI KU SHOGAKU SHUBESHI
TSU TSU SHIMITE HO ITSU SURUKOTO NAKARE

Iedereen die het pad beoefent luister:

Geboorte en dood zijn de enige zaken die van belang zijn
Tijd verdwijnt als sneeuw voor de zon

Daarom, wijd je aan je training en verspil je tijd niet. ‘Elke keer als erop geslagen wordt, vallen er houtsnippers naar beneden en wordt het midden van het houten bord een versplinterde kom, steeds dieper. Sinds de oudheid hoor ik dat er stilte is omdat ik mijn ogen open heb. Daarom slaat de godo met geweld op de kaihan, maar als zij denkt dat het tijd is om er een ​​gat te slaan, is het elke keer nieuw voor haar.

Leven en dood,…hoe eindeloos mijn pad ook is, mijn tijd verdwijnt als sneeuw voor de zon.

Terwijl ik naar het houten bord luister, realiseer ik me dat mijn training niet lang zal duren en ik harder zal moeten werken, lichamelijk… Elke keer als ik buig, buigt in een steeds helder wordende mist Tangen Roshi naar mij en zegt: ‘Ik wacht met thee op je, hier in de duistere grot.’ Met andere woorden, het geluid van de kaihan is geen ceremonie. Het is een alarmbel, een waarschuwingssignaal, word wakker, tijd verlaat als een pijl de boog.

Na kinhin is er even tijd om thee te drinken, onder aan de trap staan theekopjes en de thee, ik schenk mijzelf een kom in en loop naar buiten. Ik kijk omhoog naar de wolkenmassa, regenwolken, ‘Unsui’: gedachten die als grillige vormen waar van alles in te zien is langzaam voort drijven. Ik laat ze als een paar versleten schoenen achter, de zwarte gaten, mijn kussen, Tangen Roshi met zijn thee… Ik heb al thee en een heerlijk plekje in de zon achter de zendo.

Nu, ruim 30 jaar later, houd ik tijdens de april-sesshin van 2019 een teisho over dit voorval, het is de zesde dag van de sesshin, en twee deelnemers zijn hier voor het eerst en een oudere man, ouder dan ik, doet mee. Ze zitten allemaal minimaal in Birmaanse zit, de oudere man in volle lotus, naast hem de jongere man die hier voor het eerst is. De oudere man inspireert hem om ook in volle lotus te zitten. Ze hebben allemaal de stap van hun leven gezet, deze stap kan hun nooit meer afgenomen worden. Mijn teisho ging over de duisternis die tijdens een sesshin in Japan opdoemde. Om mijn woorden kracht bij te zetten sloeg ik de kyosaku die Tangen Roshi mij 28 jaar geleden gaf in twee stukken op de tatami. Hij was gemaakt van het hout wat de kersenboom die voor de hondo in Bukkoku-ji stond gaf. Die kersenboom was oud en er was een groot stuk van afgebroken, hetgeen in planken is gezaagd en onder de tempel bewaard werd. Om hem voor verder verval te behoeden werd een dikke uitstekende tak met een bamboepaal ondersteund. Nu plak ik mijn gebroken kyosaku weer aan elkaar, gestut door schildersplakband.

En ik word ondersteund door methotrexaat en nog een handje vol pillen. ’s Avonds na de meditatie reciteer ik :

SHUJÔ MUHEN SEI GAN DO
BON-NO MUJIN SEI GAN DAN
HO MON MURYÔ SEI GAN GAKU
BUTSU DO MUJÔ SEI GAN JO.

Hoe ontelbaar alle wezens ook zijn, ik beloof ze allemaal te redden.
Hoe onuitputtelijk mijn zinsbegoochelingen ook zijn, ik beloof ze allemaal te doven.
Hoe onmetelijk de dharma leerstof ook is, ik beloof de gehele dharma meester te worden.
Hoe oneindig het boeddhapad ook is, ik beloof het te volgen.

Ik beloof alle levende wezens te redden.
Maar hoe kan ik ze redden als ze door de wekker heen slapen? Door de hele wereld vind je nonnen, monniken, kluizenaars, patriarchen en heremieten die op trommels tempelklokken en gongen slaan, op toeters blazen en kreten slaken om ons te wekken. Word wakker, je huis staat in brand. Waar dacht je dat die kyosaku voor bedoeld is?

De twee karakters betekenen,
警 ‘waarschuwing’ en 策 ‘maatstaf’. De kyosaku word omschreven als ‘waarschuwings-’ of ‘ontwakings- stok’ Ik heb de wekker aan brokken geslagen, gelukkig ligt er nog een op het Monju-altaar.

De kersenboom

Misschien denk je ‘ja het is natuurlijk overdrachtelijk bedoeld, metaforisch’.

Vraag maar eens aan een 80-jarige hoelang haar/zijn leven geduurd heeft, tijd verdwijnt als sneeuw voor de zon, en je hoeft maar één levend wezen te redden, er is maar één levend wezen dat hoeft te ontwaken.

Het artikel ging over kensho: je ware natuur zien; het is hard werken om wat je daarin belemmert los te laten. Al je vooroordelen, aannames, beredeneringen en realiteitszin loslaten. Alles wat je kunt kwijtraken, verliezen of gestolen kan worden is niet werkelijk vanjou. Zaze-

Beoefening is ‘lichaam en geest’ loslaten. kensho is je werkelijke natuur inzien, je vastklampen aan lichaam en geest belemmeren je daar in. Dat is wat zen-beoefening is: ‘Los Laten’… Een grotere vrijheid is er niet.

 

 

Categorie: Boeddhisme, Zen, Zeshin van der Plas Tags: kensho, zeshin

Lees ook:

  1. Zeshin – Zen en het stoplicht
  2. Zeshin – de academische zen
  3. Samenspraak
  4. Geboorte en dood

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Zeshin van der Plas

Zenleraar, oud-globetrotter, oprichter van Suiren-ji zencentrum. Schrijver van versjes, liefhebber van het leven. www.zencentrum.nl 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 5 juni 2025
    Introductieworkshop ‘Leven vanuit Vrijheid’
  • 6 juni 2025
    Yoga en meditation
  • 6 juni 2025
    Exploring wisdom and emptiness
  • 7 juni 2025
    Workshop Kum Nye | Ons ware zelf belichamen | Live en Online
  • 9 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 10 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 11 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 11 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Denk jij over God of denkt God in jou?
    • Het jaar 2025 – dag 157 – hardloper
    • Gemeente Rotterdam gaat rol haven in genocide en andere mensenrechtenschendingen onderzoeken
    • Een boeddhistische monnik in Palestina
    • Illustrator en animator Raoul Deleo in De Werkplaats

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.