Onder egoïstisch gebruik versta ik ieder gebruik waarbij genot en behoeftebevrediging voorop staat. Daar staat een totaal ander gebruik van het lichaam tegenover: dienstbaarheid. Het komt daarbij niet zozeer aan op spierkracht, seksuele hoogstandjes of uiterlijke schoonheid, maar op het zichtbaar laten worden van mentale kracht, geestelijke vruchtbaarheid en innerlijke schoonheid. Het krachtcentrum levert dan niet zozeer brandstof voor het laten rollen van spierbundels maar meer voor het laten schijnen van licht. In overdrachtelijke zin.
Dharmapelgrim
Jouw instrument (1)
Als er één soort mensen bestaat dat geen enkele moeite heeft met ontspannen, dan zijn dat gezonde pasgeborenen. Als een baby wakker is, kan het niets anders dan liggen en ervaren wat er allemaal in en om hem heen gebeurt. Het bezit nog geen enkele vaardigheid. Het maakt ook nog geen enkel onderscheid tussen wat zin heeft en wat niet. Het heeft ook nog helemaal niets benoemd. Alle activiteiten die voor zijn fysieke leven noodzakelijk zijn, voltrekken zich buiten zijn wil om. Het moet die wil eerst ontdekken!
Jouw lijf (2 en slot)
Het is voor de meeste mensen tegenwoordig makkelijker gezegd dan gedaan, en dat geldt wellicht ook voor jou: je lijf door en door kennen en de taal van je lichaam verstaan. Wel, je hoeft niet in paniek te geraken wanneer je hart voelt kloppen. Dat hoort zo. Je hoeft ook niet meteen angstig te reageren wanneer je geborrel in je buik voelt. Dat is normaal. En als je ouder wordt, krijg je vanzelf PHPD, dat staat voor: pijntje hier pijntje daar. Niks om je zorgen over te maken.
Jouw lijf (1)
Het idee om je lichaam te beschouwen als een woning voor de geest is allesbehalve nieuw. Het is van alle tijden en je komt het in allerlei culturen tegen. Vergeleek men vroeger het lichaam met een tempel, tegenwoordig kun je er doorheen lopen alsof het een moderne woning is met alles er op en eraan.
Nieuwe start?
De rest van je leven ligt voor je. Hoe lang die rest nog duurt, is niet belangrijk. Het enige dat telt, is wat jij besluit met die rest te doen. Het gaat niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit van je bestaan, vanaf nu. Wat heb je aan extra leef-tijd (dat streepje heb ik hier expres neergezet!) wanneer het niet gevuld is met iets dat de moeite waard is? Maak je dus niet druk om tijd. Tijd is relatief. Dat houdt in dat het op zichzelf niet eens bestaat. Het is afhankelijk van veranderingen. Waar nooit iets verandert, bestaat geen tijd.
Puntje puntje puntje dagen
Ondertussen ben ik ook weemoedig. Ik herinner mij dat mijn moeder op 24 december iets voor 5 uur ’s middags de radio aanzette. We woonden in Düsseldorf (Kirchfeldstrase) en het werd buiten al donker. Om 5 uur begonnen de kerkklokken te luiden: het begin van Heiligenabend. Een uur lang klonken er door de radio de mooiste kerstliederen. En vader stak voor het eerst de echte kaarsjes in de kerstboom aan. Er stond voor de zekerheid een emmer water naast!
Onvoorstelbaar?
Het idee van een hemel voorbij de randen van het universum is simpelweg onhoudbaar. Net zo onhoudbaar als het idee van een hel ergens onder het aardoppervlak. Als je wil weten wat zich onder je voeten bevindt, kun je naar IJsland gaan om daar kennis te nemen van wat vulkanische krachten zijn, of anders ga je maar op vakantie naar Italië, het land met de vulkanen Etna, Vesuvius, Stromboli en de onrustig slapende supervulkaan Campi Flegrei.
Liefde en de top 20.000
Binnenkort gaat de Top 2000 weer de ether in, of de (glasvezel)kabel. Het meest bezongen thema is waarschijnlijk weer ‘de Liefde’ in allerlei verschijningsvormen. Ik ga nu die top 2000 niet fileren en alle songs sorteren op inhoud, maar ik weet bijna zeker dat Eros (de liefde die voortspruit uit seksueel verlangen) weer het meest voorkomt.
Vergeven en vergeten
Vergeten maakt je kleiner
Je brokkelt af, beetje bij beetje
Over de Lotus-soetra (slot)
Tot slot nog dit: De Lotus-soetra en eigenlijk alle soetra’s die we kennen, zijn gedateerd. Ze zijn geschreven in een andere culturele omgeving, in een andere taal, voor andere mensen dan de Nederlandse. Tegelijkertijd is de boodschap bestemd voor alle tijden, alle culturen, alle mensen. De vertaling, uitleg, aansporing en realisatie is gelegen in het hart.
Over de Lotus soetra (47) – alomvattende deugd
Ben en blijf ik dan voortdurend in verbinding met een gemeenschap van mensen die trouw zijn aan …? Dat hangt er maar vanaf hoe je zo’n gemeenschap voor je ziet. Een sangha van louter boeddhisten? Nee. Ben ik geen lid van. En van andere gemeenschappen met speciale regels en zo? Ook niet. Ik heb het in mijn leven wel geprobeerd hoor, ergens bij te (willen) horen, maar ik was of te jong, of te oud, of te weinig dit dan wel te veel dat en soms waren er wat bezwaren tegen zus of voelde men te weinig enthousiasme voor zo. Kortom: ik ben een loslopende pelgrim geworden die niet bij een of ander select clubje hoort. Toch voel ik mij diep en diep verbonden met de grote anonieme gemeenschap van mensen over de hele wereld die het beste voor hebben met alles wat leeft.
Over de Lotus-soetra (46) – voorbeeld doet volgen
De ongeloofwaardigheid ligt er in de Lotus-soetra zo duimendik bovenop dat ik alle verhalen daarin beslist niet letterlijk neem. Volgens mij zijn de verhalen die in het Joodse, Christelijke en Islamitische geloof rondgaan niet ongeloofwaardig genoeg, waardoor er nogal wat mensen zijn die denken dat ze wel echt waar zijn. En daar begint dan de ellende, want als je gelooft dat je ongeloofwaardige verhalen toch letterlijk moet nemen, mis je de werkelijke betekenis ervan. En die betekenis is niet in woorden te vatten. En ik ga daar nu ook geen poging toe doen. Ik zou op Tijl Uilenspiegel lijken, die een zak openhield om die met zonlicht te vullen.
Dharmapelgrim – Over de Lotus-Soetra (44) – ollekebolleke
De Lotus-soetra wijdt een hoofdstuk aan dharani’s, een onvertaalbaar begrip, dat ondanks de onvertaalbaarheid toch vertaald wordt, omdat menigeen het tegenwoordig algemeen noodzakelijk vindt de betekenis van een begrip te kennen. Vooruit dan maar: een dharani is een bezwering (luidt de vertaling); een lange mantra (luidt een andere vertaling); een boeddhistisch gezang (luidt weer een andere vertaling); een te reciteren geheugensteun (vertaling nummer zoveel). Ik noem het gewoon een ollekebollekerebusollekeollekebollekeknol.
Over de Lotus-soetra (45): Barmhartigheid
Je hoeft maar naar het nieuws van de afgelopen tijd te kijken: Congo, Jemen, Oekraïne, Gaza, en alle andere godverlaten oorden hebben allemaal barmhartigheid nodig. Maar je hoeft daar niet eens naartoe. Welnee. Iedere stad, ieder dorp, iedere buurt heeft eigen noden en behoeften. Je kunt overal een van de duizend armen van Quanyin zijn. In jouw eigen straat, jouw eigen rijtje huizen, jouw eigen woning! Dat is wat de Lotus soetra jou (en mij) leert.
Over de Lotus-soetra (43): Shapeshifter
De Lotus-soetra wijdt een heel hoofdstuk aan de bodhisattva met de heerlijke stem. Deze bodhisattva verblijft in een heerlijk domein waar de christelijke hemel een beetje armoedig bij afsteekt. Tenminste, wanneer je afgaat op de omschrijving ervan. Om een lang verhaal kort te maken: deze bodhisattva is een shapeshifter.
Over de Lotus-soetra (42): Moeder van alle wijsheid
Hoe beter ik ‘de moeder van alle wijsheid en alle heiligheid’ leer kennen, hoe meer ik meen te verstaan dat ik haar niet letterlijk mag nemen. Neem bijvoorbeeld het stukje tekst dat verhaalt over een bodhisattva die zichzelf in brand steekt en daarna wel 1200 jaar lang blijft fikken. Dat gaat natuurlijk nooit over een brandend fysiek lijf. Los van het feit dat het nooit zolang blijft branden, is het ook nooit bedoeld geweest om letterlijk navolging te krijgen. Dat sommige boeddhistische monniken dat wél deden (o.a. in Thailand, Vietnam, Tibet) en zichzelf eerst met benzine overgoten en daarna demonstratief ‘offerden’ is diep en diep tragisch.
Geen illusies meer
Ik heb vrienden gemaakt, en weer verloren
Mensen geholpen en in de steek gelaten
Over de Lotus-soetra (41): Tekenen van macht
Het eenentwintigste hoofdstuk van de Lotus-soetra is volgens kenners heel belangrijk omdat het twee hoofdbestanddelen van de soetra bij elkaar brengt: de Wet van de verschijning en de Wet van de oorsprong. De eerste heeft te maken met de mens Shakyamuni, de ander met de Eeuwige Boeddha. En ik denk dan: dat hadden we toch al gehad? Maar ok, beter dubbel dan helemaal niet: Shakyamuni boeddha is de in een menselijk lichaam verschenen Eeuwige boeddha. De eerste gaat dood, net zoals jij en ik, de ander gaat nooit dood, want die was, is en zal altijd zijn, onveranderlijk in een oneindige variatie van manifestaties waar Shakyamuni er slechts één van is.
Over de Lotus-soetra (40B): Intermezzo
Deze bijdrage gaat over het schrijven van deze column over de Lotus=soetra. Ik heb het gevoel dat het nodig is een en ander toe te lichten, om misverstanden te voorkomen. Om te beginnen meen ik te mogen concluderen dat er mensen zijn die denken dat ik een deskundige ben op het gebied van soetra’s in het algemeen. Nee! Dat ben ik niet. Ik ben geen soetra-loog, soetra-soof of soetra-bolleboos. Het lezen van de Lotus-soetra brengt mij op allerlei gedachten, en die schrijf ik op.
Over de Lotus-soetra (40): Materialisme
Zelf meen ik dat wanneer ik zelf de boeddhanatuur heb, anderen die ook bezitten. Zowel de heel ‘goede’ als notoir ‘slechte’ mensen en alle mensen daartussen hebben dus ook de boeddhanatuur. Dat kan gewoon niet anders.
Over de Lotus-soetra (39): Nooit Misprijzen
Vanmorgen stonden er twee Jehova-getuigen voor mijn deur. Twee vriendelijke dames. Ik doe voor Jehova getuigen altijd de deur open en sta ze ook altijd even te woord. Ze doen hun best, en ik misprijs hen ook nooit, hoewel ik het absoluut niet met een aantal zaken eens ben. Volgens mij kunnen ze evenwel met hun al dan door indoctrinatie aangewakkerde geloofsijver een voorbeeld voor velen zijn. Ze blijven volharden in hun geloof dat ieder mens, uiteindelijk gered kan worden door zich volledig aan hem toe te vertrouwen. Namu amida Jehova.
Weet je wel…
Wanneer ik lees dat er weer eens een idiote verkorte HBO opleiding van start gaat, denk ik: wat zijn veel opleidingen eigenlijk niks anders dan harken om geld mee binnen te halen. Geld, geld, geld… grappig toch om in een wereld vol rijkelui te leven (ABBA). Het verschil tussen weten en kunnen is groot en lijkt mij toe steeds maar groter te worden. Het verschil tussen weten en wijsheid is wellicht nog groter. Maar ja… kunde en wijsheid zijn in de huidige westerse maatschappij weinig waard. Het draait om geld, weet je wel.
Over de Lotus-soetra (38): Prediking
De Lotus-soetra besteedt naar mijn smaak te veel tekst aan het aanprijzen, bejubelen en ophemelen van de prediking van Boeddha’s leer, en natuurlijk ook van de predikers die dat allemaal voor hun rekening nemen. Het zijn geweldenaars, helden, lichtende voorbeelden en ga zo maar door. Ik kan daar niet zo goed tegen. Dat ligt aan mij, en dát het aan mij ligt komt wellicht doordat ik een Calvinistisch landje woon waar ‘Doe maar gewoon’ zo’n beetje tot nationale geloofsbelijdenis is verheven.
Over de Lotus-soetra (37): Gelovige – geloviger – gelovigst
Iedere morgen laat ik rond een uur of zeven mijn hondje uit en dan wandel ik langs een opvanglocatie voor Oekraïense vluchtelingen. En ieder keer loop ik dan langs Wasili, een man van mijn leeftijd. Hij zit meestal op zijn knieën, met zijn gelaat naar de opkomende zon. Hij bidt. Zijn bijbel ligt verderop op een picknicktafel. Het tafereel ontroert mij iedere dag weer.
