Low budget

Op zondag 4 oktober ontving ik van “pelgrim Harry” een e-mailtje. Ik vat samen: “Hi Dharma Pelgrim. Ik ben ook bezig met de planning voor een pelgrimage volgend jaar, dus handig om je te volgen en misschien uitwisseling van informatie?” Onderin de mail lees ik dat Harry zich inzet voor het delen van centra en kennis in boeddhisme. Dat is mooi, denk ik, en antwoord: “Info uitwisselen kan zeker geen kwaad, dus waarom niet? Veel zet ik toch al op mijn website of op facebook, maar inderdaad lang niet alles. Er zullen ongetwijfeld verschillen zijn tussen onze pelgrimages … hoe ga jij (volgens planning)? Zelf ga ik volstrekt LOW BUDGET, en dat houdt automatisch in: volledig bepakt (om waar nodig in no-mans-land te bivakkeren). Zeker nodig – vermoed ik- in delen van Frankrijk.”
Harry weer, dezelfde dag: “Neem aan dat low budget uit noodzaak is, voor mij niet nodig. Er is al genoeg lijden! Dus ben aan het bestuderen juiste fiets, accommodatie en motivatie! (en enthousiasme)”

En dan schrijf ik terug dat ik in het hele verband dat ene zinnetje niet vat: “Er is al genoeg lijden…” Wat bedoel je daarmee, Harry? Maar nu blijft het stil.

Het houd mij echt bezig, ook doordat André Brouwer, de nieuwe hoofdredacteur van de Jacobsstaf –het magazine van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob– recentelijk zijn voettocht vanuit Alkmaar naar Santiago heeft volbracht. Een hele prestatie, waarvoor bewondering, maar alles behalve ‘low budget’ voor zover ik dat juist kan inschatten. Ik heb André gevolgd door zijn blogs te lezen. Mijn conclusie is: je moet behoorlijk wat geld achter de hand hebben om als moderne pelgrim rond te reizen. Zelfs wanneer je regelmatig gebruik maakt van gites en refugios, en van speciale menu’s voor pelgrims in Spaanse restaurants, blijft er genoeg over waar je geld aan uit kunt geven om het redelijk comfortabel te hebben en te houden: wijn, kaasplankjes, af en toe een hotelkamer, een stukje met het openbaar vervoer… Ik zal de laatste zijn die daar iets van zal zeggen. Ieder mag en moet doen wat hij of zij nodig acht. Maar ik verbind het een met het ander en vraag me nu af: zou ik werkelijk lijden toevoegen aan de wereld door af te zien van wijn, kaasplankjes, gites, refugios, hotelkamers en stukjes per openbaar vervoer? Ik heb geen idee of Harry dat zo bedoelt, en ook niet of André daar een mening over heeft, en eerlijk gezegd interesseert mij dat zelfs niet. Het is een vraag die ik mijzelf stel, naar aanleiding van.

Laat ik zelf antwoorden, voor nu en voorlopig. Misschien denk ik er over een jaar heel anders over, uit ervaring of doordat anderen op mij hebben ingepraat en ik mij heb laten overtuigen.
Lijden bestaat uit het ondergaan van ongewenste ervaringen. Het maakt daarbij niet uit wat voor ervaringen het zijn, zolang ze ongewenst zijn, veroorzaken ze lijden; of beter gezegd: zijn zij het lijden zelf! Voor wie graag kaas nuttigt, staat het niet kunnen nuttigen van kaas gelijk aan lijden, doordat het een ongewenste ervaring is. Voor wie niet van kaas houdt, is juist het moeten leegeten van een kaasplankje een lijdensweg. Toegegeven, er zijn bitterder lijdenswegen, zowel voor de een als voor de ander. Het gaat nu alleen om het principe: een ongewenste ervaring ondergaan, IS lijden!.

In dit licht betekent het dat Harry – wanneer hij low-budget zou gaan pelgrimeren – lijden toevoegt aan de wereld zodra hij ongewenste ervaringen opdoet veroorzaakt door gebrek aan liquide middelen. Geen hotelkamer kunnen betalen is dan lijden. Geen restaurant kunnen bezoeken is dan lijden. Geen kaartje kunnen kopen voor (vul maar in) is dan lijden. Waarom? Omdat het ongewenste ervaringen zullen zijn. Omgekeerd, zou ik lijden aan de wereld toevoegen wanneer ik géén hotelkamer kan betalen doordat ik mij op voorhand al heb voorgenomen daar geen geld voor mee te nemen? Lijkt me sterk. Ik denk ook geen lijden toe te voegen aan de wereld wanneer ik géén restaurants bezoek of géén kaartjes koop.

Loop ik dan geen risico op lijden wanneer ik low budget ga? O, zeker wel. Ik kan genoeg ongewenste ervaringen bedenken: een wolkbreuk die mijn tentje wegspoelt; het niet tijdig kunnen vinden van een waterbron; noodgedwongen moeten doorlopen op te ver afgesleten schoenzolen. Dergelijke ervaringen zullen er zeker kunnen komen … en dan nog. Dan NOG blijft de vraag of het tot lijden zal leiden. Ik bedenk nu dat er nog iets aan mijn definitie ontbreekt: Lijden bestaat niet uitsluitend uit het ondergaan van ongewenste ervaringen … dat is slechts de helft van het verhaal. De andere helft bestaat uit: krampachtig vasthouden aan wat wel gewenst was / is. Komt er een wolkbreuk, dan zou ik mij kunnen laten meedrijven op de stroom…. bijvoorbeeld. En vind ik niet tijdig een waterbron, dan kan ik misschien een tijdlang op een kiezelsteentje sabbelen tot er een oplossing komt. En anders? Anders is het mooi geweest. Lijden is ook vasthouden aan wat uiteindelijk niet vast te houden is, zoals het leven zelf.