Uitsluitend in stilte bevindt zich de ware transcendentie, maar let op: stilte is bedeesd. Stilte komt nooit met wereldse bravoure, komt nooit met een processie van barokke praal en dito spektakel, met op kop een opzichtige tamboer, die met zijn mace de maat aangeeft.
Guy Dubois
Guy – dhammazaadjes – Jetavana
Het Jetavana is het beroemde klooster, gelegen net buiten Savatthi. Savatthi was de hoofdstad van de antieke Indische Mahajanapada-staat Kosala.
Guy – dhammazaadjes – Tilakkhana
‘Alles wat onderhevig is aan ontstaan, is onderhevig aan vergaan.’
Guy – dhammazaadjes – Dhutanga
Een dhutanga is een ascetische (wandel) pelgrimstocht van monniken van de Thai Forest Tradition. De monnik verlaat het klooster voor een tocht door de jungle en over knekelvelden en bezoekt op deze tocht meditatiemeesters van andere kloosters. Meestal zijn dit kleine nederzettingen van 5 à 10 bhikkhu’s. Maar soms ook grote(re) viharas.
Guy – dhammazaadjes – Bosmonniken
De bosmonniken trachten te leven in complete harmonie met de natuur: ze beschermen het woud en het milieu en doen aan herbebossing. Dit is natuurlijk een zware opdracht: het leven in de moessonbossen van Zuidoost Azië—zonder veel comfort—is geen lachertje en tot op heden blijven de gevaren (regenval, aardverschuivingen, malaria, gifslangen, insecten…) in deze onherbergzame gebieden nog steeds erg reëel.
Guy – dhammazaadjes – Bevuil je geest niet
Laat onwetendheid los. Bevrijd je van afkeer. Overwin boosheid door mildheid. Overwin het slechte door het goede. Open je hart. Geef vrede een Maar met woorden en daden.’ Wees een edel mens. Een ariya-puggala. Een stroombetreder.
Guy – dhammazaadjes – Kwaadheid, haat, boosheid, vijandigheid (P. dosa, vyapada)
Haat conflicteert met een kalme en gebalanceerde geestestoestand en vormt juist hierdoor een onoverkomelijke belemmering voor bevrijding en ontwaken. Vyapada blokkeert elke spirituele progressie.
Boosheid versterkt de tegenstellingen met anderen. Ze werkt verdeeldheid in de hand. Ze blokkeert elke communicatie en veroorzaakt diep lijden.
Guy – dhammazaadjes – Laat boosheid (P. kodha) je niet destabiliseren
Boosheid is een verfoeilijke etter. De Boeddha laat er in de Dhammapada geen enkele twijfel over bestaan:
Geef boosheid op! Zweer eigendunk af! Overstijg alle ketens! Wie niet aan lichaam en geest gehecht is, wie niets bezit, wordt niet door lijden gekweld.’
Geen dood, geen vrees (44) – Zo hoeft het niet meer
Tijdens de pittige koorts die ik door corona had, voelde ik me zo ziek en slap dat de gedachte om zo aan mijn einde te komen me even beet had. Dit was niet zoals ik het gepland had.
Guy – dhammazaadjes – Afhankelijk ontstaan (P. paticca samuppada)
Verschijnselen, fenomenen, dingen (P. dhamma’s) hebben geen schepper nodig voor hun ontstaan, bestaan en vergaan. Ze ontstaan, bestaan en vergaan eenvoudigweg uit en door elkaar.
Guy – dhammazaadjes -Spontaan Bewust Zijn
Meestal zijn we niet bewust. Wetenschappelijk onderzoek leert dat slechts 5% van wat we doen bewust is; de rest in onbewust. Verdwalen we in het bos van onze geconditioneerde droomwereld. Bewegen we ons voort in de mallemolen van onze gewoontepatronen. Hoe meer we ons dit dwangbeeld ‘eigen’ maken, hoe meer we daarin ‘geloven’, hoe meer we geconditioneerd zijn, hoe meer we er last van hebben. Hoe meer de begoocheling (P. moha) greep op ons krijgt. De Boeddha noemde dit ‘rondjes draaien’. Samsara. Dit is het eindeloze ronddwalen van wezens in de eindeloze, onbevredigende cyclus van dukkha.
Guy – dhammazaadjes – Vreugde in jouw beoefening
Ervaar vreugde (P. piti) in jouw beoefening. Geniet ervan. Vreugde scheppen in jouw meditatie vormt een belangrijk onderdeel van je beoefening. Zonder vreugde kan de beoefenaar nooit tot ontwaken komen. Vreugde is de brandstof, de voeding, het substraat dat de meditatie helpt om sterk en stabiel te worden. Niet voor niets is piti één van de zeven ontwakingsfactoren (P. sambojjhanga).
Guy – dhammazaadjes – Sampajanna (P.)
Sampajanna is één van de vier scharnierwoorden in het refrein van de Mahasatipatthana Sutta. Het is in dit refrein dat de Boeddha zijn volgelingen aanraadt om nauwgezet—ijverig, vurig, met grote inspanning (P. atapi); penetrerend aandachtig (P. satima); met helder begrip en diep inzicht in de vergankelijkheid van de dingen (P. sampajanna) en vrij en onthecht van werelds verlangen en afkeer (P. vineyya loke abhijja-domanassa)—de interne oorzaken van dukkha te onderzoeken in de Vier Velden van Opmerkzaamheid, namelijk in het lichaam; de gewaarwordingen; de geest en de geestinhoud.
Guy – dhammazaadjes – Kamma (P.)
We hoeven ons niet te verschuilen achter illusie. Niet de schuld bij anderen leggen. Maar evenmin de verantwoordelijkheid voor onze bevrijding op de rug van een illustere onbekende macht schuiven. Dat is vluchtgedrag. Wegkijken van de realiteit.
Guy – dhammazaadjes – Zonder ‘zelf’ (P. anatta)
Alles wat veranderlijk, onbevredigend en zelfloos is moet beschouwd worden als ‘Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf’.
Guy – dhammazaadjes – Inzicht
Inzicht wordt verworven door het vergankelijke, onbevredigende en zelfloze karakter van de fenomenen te herkennen, te erkennen en in zichzelf te realiseren. Op deze manier wordt ontnuchtering (P. nibbida) ontwikkeld, passieloosheid (P. viraga) ontvouwd, kalmte (P. upasama) gecreëerd en innerlijke vrede (P. nibbana) geschapen.
Guy – dhammazaadjes – hallucinaties
De Boeddha in de Itivuttaka: ‘Waar je ook bent in deze wereld, observeer en mediteer steeds op het ontstaan en vergaan van alle samengestelde dingen.’
Guy – dhammazaadjes – Zitten als een berg, stromen als een rivier…
Slechts wanneer je geest stil is geworden zal je de voortdurende verandering zien. Het ontstaan en vergaan van de dingen. Van alle dingen. Anicca. Steeds fijner. Steeds delicater. Steeds subtieler.
Guy – dhammazaadjes – De Boeddha over conditionering
De geest kan enkel gezuiverd worden door het direct, experiëntieel ervaren én aanvaarden van de werkelijkheid die zich élk moment aan je presenteert. En door systematisch te werken aan het herkennen, erkennen én het verwijderen van élke conditionering.
Guy – dhammazaadjes – Spontaan
Spontaan is het antoniem van vastgeroest. Het tegenovergestelde van geconditioneerd. Van gemanipuleerd. Spontaan laat niets overeind van wat de beoefenaar in zijn begoocheling als ‘vast’ percipieert.
Guy – dhammazaadjes – Vluchtig…
Wat je ook waarneemt via de zintuigen of het denken, er is niets dat blijft duren. Wat je ook ervaart, het is gewoon iets dat ontstaat en weer vergaat. Een gedachte… een gewaarwording… Alles vluchtig. Efemeer.
Guy – dhammazaadjes – De Middenweg (P. majjhima patipada)
Zo komt de dhammanuvatti tot harmonie met zichzelf. In balans met het Proces. Ver weg van de extremen. Voorbij Geboorte. Voorbij Dood. In het Midden. Het pad naar het Ongeborene en het Doodloze. Bevrijding uit dukkha.
Guy – dhammazaadjes – De lakmoesproef
De lakmoesproef: wanneer de leer van de Boeddha evolueert naar een institutionele religie wordt alles wollig en warrig. Het spontane en vloeibare karakter van de buddhasasana verdwijnt en starheid en dogmatiek verschijnt. Het essentiële wordt verdreven naar de achtergrond en het bijkomstige overheerst.
Guy – dhammazaadjes – Gepenetreerd doorzicht (P. pativedha)
Het is de apotheose die voortspruit uit theorie en praktijk. Het is de realisatie van Dhamma. Het is wakker worden. Ontwaken. Verlichting. Zelfrealisatie.
