• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Leven-in-grondeloosheid

12 november 2012 door Dick Verstegen

Bij het BD komen wel eens mensen hun bezwaard gemoed luchten. Ze zijn dan bijvoorbeeld beducht voor de toekomst van het boeddhisme in het Westen. Laatst was er zo iemand die op een Belgische zensite iets had gelezen over een zenleraar die zou laten blijken dat hij ‘ leven-in-grondeloosheid’ belichaamt.

“Ik begrijp”, zegt de bezwaarde, “dat het in het oudste boeddhisme op straffe van uitsluiting verboden was om jezelf welke realisatie dan ook toe te schrijven. Sommige westerse leraren (…) schijnen daar weinig moeite mee te hebben.”

Wat was er aan de hand?

Op de site van Zen Sangha van Frank de Waele had een stukje gestaan over een inleiding die Frank op 19 oktober jl. zou houden over de leraar-leerling-relatie in een boeddhistisch Theravada centrum in Antwerpen. Het luidde als volgt:

‘Ontwaken is altijd relationeel: over de verhouding leraar-student in Zen’

Zoals in vele niet-dualistische tradities is ook in het Zen-boeddhisme de leraar-student verhouding wezenlijk en onvervangbaar in de spirituele training.  Telkens weer hebben zenmeesters doorheen de geschiedenis dit punt expliciet gemaakt. De zenmetafoor bij uitstek hiervoor is dat de Dharma van ‘hart tot hart’ wordt doorgegeven (Jap. ishin denshin).

In onze cultuur wordt de innige leraar-studentverbinding amper begrepen. Een zenleraar is niet zozeer een meditatie-instructor, een koankenner, een dharmavertolker of een spirituele coach, maar iemand die  ‘leven-in-grondeloosheid’ belichaamt en vandaar uit, met grootouderlijk mededogen, dingen  aanwijst.  De zenstudent wordt door de leraar uitgenodigd tot een intimiteit van levende en bevragende interactie. In hun gedrag en houding en in hun vermogen tot alteriteit drukken zij hun gewaarzijn en hun spiritueel inzicht uit. Deze doorleefde en integere indirectheid  leidt de zenstudent én de leraar terug naar zijn eigen innerlijke meester. Bogend op zijn jarenlange ervaring als zenstudent én als leraar, en aan de hand van enkele rake zenverhaaltjes, schetst Frank De Waele Sensei in deze teisho de rijkdom en de valkuilen van deze typische  zendidactiek.

vrijdagavond 19 oktober om 20u

Ehipassiko Boedhistisch Centrum
www.antwerpen-meditatie.be

Waar haalt iemand het lef vandaan, was de kernvraag van onze bezwaarde, om zich de belichaming van leven-in-grondeloosheid te noemen? De briefschrijver suggereerde dat hier duidelijk sprake was van grootspraak of erger. Maar dat denk ik toch niet. De redactie vroeg mij mijn licht over deze kwestie te laten schijnen. Vandaar dit stukje.

gat in aardeWat ik goed kan plaatsen is dat in zo’n onderling proces zenstudent èn leraar terug gevoerd worden tot hun ‘eigen innerlijke meester’. Zij het dat met name het woord ‘eigen’ hier wel enige relativering verdraagt. Want wat is nu precies het kenmerk van een innerlijke meester? Dat hij het ‘eigene’ loslaat. Student en leraar worden dezelfde ‘meester’. Niets ‘eigens’ meer te vinden. Maar dit even terzijde.

En dan nu die ‘grondeloosheid’. Daarover zou ik in dit verband willen zeggen dat wij allemaal, precies zoals we zijn, de grondeloosheid belichamen, alsmede de grenzeloosheid. Wij zijn allemaal van oorsprong volledig vrij en als je die term wilt gebruiken: verlicht. De banden die ons binden en beperken, leggen en trekken we zelf aan. Uit onwetendheid. Dat is wat de Boeddha heeft ontdekt. Dat is wat ook wij over onszelf kunnen leren. Dat we die knellende banden kunnen opgeven. Die banden loslaten – dat is alles. Dus met die grootspraak valt het misschien wel mee. Ik ga ervan uit dat Frank, die bekend staat als een zenmeester met reputatie (een van mijn vroegere studenten zit nu bij hem), net als elke goede leraar alleen maar bezig wil zijn zichzelf overbodig te maken. Zenstudenten hebben tenslotte elke uitwendige meester te ‘doden’.

Ik vind het stukje hier en daar wel raar geformuleerd. Je moet erg aan close reading doen, wil je het snappen:

In hun gedrag en houding en in hun vermogen tot alteriteit drukken zij hun gewaarzijn en hun spiritueel inzicht uit. Deze doorleefde en integere indirectheid leidt…

Tja, dat  lijkt verdacht veel op mystificatie. Misschien omdat het niet makkelijk is om zoiets gewoon te zeggen. Maar wat er staat is eigenlijk (denk ik, maar ik ken het woord alteriteit niet, bedoelt de auteur alteratie….verandering?) als volgt te formuleren:

Door de spontane en flexibele wijze waarop zij in het leven staan, tonen zij hun ongebondenheid. Deze vorm van doorleefde en integere directheid……

Want vrijheid is nooit indirect, maar altijd direct.  En van hart tot hart, waarmee het stukje begint. Zoals de Boeddha toen hij op de Gierenberg de bloem omhooghield, Kashyapa zag glimlachen en hem zonder woorden de leer ‘doorgaf’. En: doorleefd en integer hoeft er eigenlijk helemaal niet bij. Directe hartscommunicatie is per definitie doorleefd en integer.

Het ligt overigens niet voor de hand dat Frank dit stukje zelf geschreven heeft. Misschien was het heel iemand anders die gewoon dacht het zo te moeten verwoorden. Zou zo maar kunnen.

www.dickverstegen.nl

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dick Verstegen Tags: dick verstegen, grondeloosheid

Lees ook:

  1. Oranjegekte
  2. Het is alles of niets in de bodhisattvagelofte.
  3. Kaartje van God
  4. Feest van Licht

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Robbie Rosmalen zegt

    12 november 2012 om 09:39

    Citaat: ” Laatst was er zo iemand die op een Belgische zensite iets had gelezen over een zenleraar die zou laten blijken dat hij ‘ leven-in-grondeloosheid’ belichaamt.”

    Waar maak je je druk om ?? En ….iemand had iets gelezen… jeezzz… Je kent de man niet, wie weet is het een bodhisattva/Boeddha ? Misschien ook een complete charlatan.. So what ? Met alle zgn “boeddhisten” in NL die geen toevlucht hebben genomen of willen nemen in de Drie Juwelen, die niet geloven in reincarnatie, de wet van karma etc.. kan een grondeloos persoon er ook nog wel bij.

    Robbie
    ……….voelt de grond onder zich wegzakken……

  2. Boeddhistisch Dagblad zegt

    12 november 2012 om 14:23

    Soms is het BD een vraagbaak. Meestal spelen we die vragen of opmerkingen door aan iemand van wie wij menen daar een zinnig antwoord op te kunnen geven. In dit geval hebben wij Dick Verstegen gevraagd zich een mening te vormen over het item grondeloosheid. Voordat de column werd geplaatst hebben wij heen en weer gemaild over aard en inhoud van de column. En besloten deze tekst te plaatsen. Omdat we denken dat grondeloosheid misschien gespreksstof oplevert. In ieder geval zijn er mensen die zich met deze materie bezig houden.

  3. Marloes zegt

    12 november 2012 om 16:24

    Ik vind het lastig om te reageren, ik heb Dick lief en dit is zijn vorm. Maar in de reactie van BD hierboven staat dat het “misschien gespreksstof oplevert”. Dus vooruit maar met de geit. :)

    “Grondeloos” is naar mijn ervaring geen grootspraak. Dat is het alleen als ik het als iets zie dat buiten mijzelf ligt, als ik het buiten “grond” zet. En dan ben ik dus al duaal bezig. Zeggen dat ik grond heb om op te staan (en geen grondeloosheid) zou eigenlijk veel arroganter van me zijn. Onwetender in elk geval.

    Overigens ben ik steeds meer van mening dat het woord “eigen” wel een cruciale rol speelt, vooral in de leraar-leerling-relatie. Want ook hier geldt hetzelfde: het absolute zit niet buiten mij. Er is geen waarheid buiten mijzelf, alles is louter subjectief. Na “vorm is leegte, leegte is vorm” komt nog “leegte is leegte (zelfs sunyata is leeg) en *vorm is vorm*”. Als dat eigene der dingen er niet zou zijn, zou ik bijvoorbeeld alles naar hartelust kunnen neerknallen, het naakt immers toch niet uit.
    Het eigene is er niet, ik kan het in elk geval niet vinden, maar het is er wel. Ja, dat is onbegrijpelijk, grondeloos. Vorm is vorm.

    Ik moet hierbij ook denken aan Levinas, die zegt dat als ik goed iemands gelaat zie, dat gelaat mij dan zegt: “Doodt mij niet”. Ikkyu Sojun zegt: er is slechts 1 koan belangrijk: Jij.

    Binnen de Kanzeon Sangha (waar Frank de Waele Sensei ook toe behoort) staat achterop de rakusu van de leraar onder andere de zin “Now you receive my True Dharma”. Niet “de” ware Dharma, maar “mijn” ware Dharma. Het staat er volgens mij niet voor niets. Het betekent iets. De unieke vorm van de leraar zoals-*hij*-is ontvangen, is de unieke vorm van mijzelf zoals-*ik*-ben ontvangen.

    Dogen schrijft ergens in de Shobogenzo dat de leerling het beenmerg van de leraar ontvangt. Receiving my marrow.

  4. Robbie Rosmalen zegt

    12 november 2012 om 16:48

    Eh..mijn opmerking was meer gericht op de persoon die met bezwaard gemoed beducht is voor de toekomst van het boeddhisme in nederland. Niet op het plaatsen van dit artikel.

    vriendelijke groeten

    Robbie

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 14 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • 15 april 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 17 april 2021
    Kum Nye Yoga Workshop – Lichaam en geest in balans online
  • 18 april 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Ekayano maggo – de kern van het pad naar zelfrealisatie

gastauteur - 25 maart 2021

Guy E. Dubois is auteur van verschillende werken over de leer van de Boeddha. Verder heeft hij verschillende vroeg-boeddhistische suttas vertaald vanuit het Pali naar het Nederlands en deze teksten becommentarieerd. Als yogi is hij volledig ongebonden t.o.v. elke boeddhistische stroming. Hij interpreteert de dhamma op een vrijgevochten manier. Al zijn boeken stelt hij gratis ter beschikking aan de lezers van het Boeddhistisch Dagblad

Boeddhisten ontwaakt! Deel 4 en slot.

Kees Moerbeek - 21 maart 2021

Walpola Rahula publiceerde in 1946 zijn Bhiksuvage Urumaya (The heritage of the Bhikkhu), over de politieke rol van de bhikkhu in Sri Lanka. Deze rol werd een geaccepteerde norm, aldus antropoloog Stanley Tambia in zijn Buddhism betrayed? (1992). ‘Het politiek boeddhisme werd een macht om rekening mee te houden. Zij waren in staat om regeringen te maken of te breken,’ schrijft Lionel Wijesiri in 2020. Waar komt dit vandaan en wat waren de gevolgen ervan? Hieronder een indruk van met name Tambiah’s boek.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 103 – geheugen
  • Extinction Rebellion voert in zwemkleding actie bij studio’s NOS
  • Zindag 20 – Betekenisverkenners
  • Boeddhistische monnik (21) uit ambt gezet omdat hij te klein is
  • Voorouders Tibetanen deden het met Denisovans

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens