Over de kracht van de regio en het herstel van politiek als zorg
Er wordt vaak gezegd dat de politiek haar hart heeft verloren. Dat het tegenwoordig draait om macht, beeldvorming en strategisch gelijk halen – niet om zorg, nabijheid of verbinding. En inderdaad: wie het Haagse of Brusselse toneel volgt, ziet veel strijd en weinig ontmoeting. Woorden worden wapens. Verschillen worden frontlinies. Er wordt gesproken over mensen, maar zelden met hen. Alsof politiek vooral gaat om het behalen van het eigen gelijk, terwijl de kwaliteit van de inhoud steeds minder relevant lijkt.
Toch is het probleem misschien niet dat politici slechte bedoelingen hebben. Misschien zijn ze gewoon de weg kwijtgeraakt – de bedding waarin politiek ooit geworteld was: als zorg voor de gemeenschap. Want zodra politiek zich losmaakt van de werkelijkheid waarin mensen wonen, werken en zorgen, verliest ze ook haar verbinding met het hart. Abstracte systemen en wereldwijde onderhandelingen zijn nodig, maar ze moeten geworteld zijn in de leefwereld van mensen. En die wortels? Die liggen lokaal.
In de regio krijgt politiek weer een gezicht. Dáár voelt een bestuurder de gevolgen van beleid, omdat hij de mensen bij de supermarkt tegenkomt. Dáár luistert een wethouder niet alleen naar cijfers, maar naar verhalen. Dáár weet een politicus wat er nodig is – niet omdat het in een rapport staat, maar omdat hij het hoort in de stem van de leraar, de zorgverlener of de mantelzorger. Regio’s kunnen iets wat het grote systeem niet kan: ze maken politiek weer persoonlijk.
Dat is precies wat Bob de Wit laat zien in zijn boek Regio 4.0. In het verlengde van zijn werken over Society 4.0 en Democratie 4.0 maakt hij duidelijk dat echte vernieuwing niet van bovenaf komt, maar begint in de haarvaten van de samenleving: in wijken, dorpen, buurten en netwerken. Niet door nóg meer beleid te maken, maar door ruimte te geven aan wat er al leeft. Voedselinitiatieven, lokale energieprojecten, burgerberaden, zorgcoöperaties. Delen, samenleven, ruilen, bouwen. Geen blauwdruk, maar maatwerk. Geen systeemdenken, maar samen leven.
Ook onze ontmoetingsplek in Groningen Zuid is zo’n voorbeeld. Wat begon als een eenvoudige kantine met een paar wandelgroepjes, groeit langzaam uit tot een sociaal ecosysteem – met ruimte voor ontmoeting, zingeving, gezondheid en samenredzaamheid. Geen grote plannen, maar kleine stappen. Geen beleidstaal, maar gesprekken aan de keukentafel. En wie goed kijkt, ziet daarin iets oplichten dat groter is dan het lokale. Je ziet een andere samenleving in wording. Een samenleving waar het hart wél klopt.
Misschien geldt dat ook voor politici. Misschien hervinden zij hun hart niet door op grotere schaal te opereren, maar juist door kleiner te durven kijken. Door zich te verbinden met concrete plekken waar mensen samen iets opbouwen. Niet vanuit abstracte ideeën, maar vanuit de plaatselijke realiteit. Niet omdat ze het systeem willen bestrijden, maar omdat ze samen iets nieuws willen laten ontstaan.
Zolang politiek wordt bedreven als een loopgravenoorlog tussen ideologische kampen, blijft het een zaak van de overlever: een angstige, controlerende kracht die strijdt om zekerheid. Maar zodra politici zich weer durven verbinden met het dagelijks leven in de regio – met de vragen, dromen en zorgen van gewone mensen – kan iets anders ontwaken. Dan maakt de overlever plaats voor de innerlijke volwassene: voor compassie, nieuwsgierigheid en moed.
Dat is wat we nodig hebben. Politiek die niet begint bij het grote gelijk, maar bij het kleine gebaar. Politiek met een hartslag. Politiek die weet: het geheel zit in het detail – en dus ook in de regio.
Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.
Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.
Geef een reactie