• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Wordingsdrang: De oerkracht die ons draagt

Wordingsdrang: De oerkracht die ons draagt

5 mei 2025 door Rob van Boven en Luuk Mur

In de moderne psychologie en psychiatrie duiken steeds vaker nieuwe begrippen op: traumaverwerking, systeemtherapie, neuroplasticiteit, hechtingsproblematiek, polyvagaaltheorie, lichaamsgerichte therapie, EMDR, mentale veerkracht, compassiegerichte therapie en zelfregulatie. Er lijkt een verschuiving plaats te vinden naar een meer mensgerichte, holistische benadering, waarin het individu serieus genomen wordt binnen zijn context en ervaringen.

Toch blijft een oud fundament vaak ongemerkt overeind: het beeld van de mens als machine. Wellicht een complexe machine — een biocomputer vol emoties, overtuigingen en geloofssystemen — maar nog steeds een systeem dat ‘gerepareerd’ moet worden wanneer het hapert. En natuurlijk is dat soms van groot belang.

Wat echter vaak onuitgesproken blijft, is de fundamentele vraag naar de aard van ons bestaan: zijn wij werkelijk machines die kapot kunnen gaan, of zijn wij iets anders?

Wij kiezen voor een ander uitgangspunt. Wij erkennen bewustzijn als primair — de bron waaruit alles voortkomt: flora, fauna, lichamen, gedachten en gevoelens. Eerst is er bewustzijn, en pas daarna manifesteert zich de werkelijkheid.

Omdat het woord ‘bewustzijn’ vaak geassocieerd wordt met zelfbewustzijn of denken, kiezen wij voor een alternatieve term: wordingsdrang.

Dit begrip drukt de levenskracht uit — het voortdurende streven naar ontwikkeling en groei. Vanuit deze drang ontstaat alles: het verlangen om te leven, te helen, lief te hebben en te scheppen. Wordingsdrang is voor ons dan ook fundamenteel.

Het is deze innerlijke beweging die ons doet zoeken naar herstel, authenticiteit en thuiskomen.

Toch lijken wij mensen daar vaak het meest van afgesneden. Waar andere levende wezens eenvoudigweg in de wereld zijn, beschikt de mens over een uniek vermogen: zelfbewustzijn.

Dat ik-besef is zowel een zegen als een valkuil. Het stelt ons in staat tot zelfreflectie, keuzevrijheid en scheppingskracht, maar het creëert ook een splitsing: ik hier, de wereld daar. Zelfs het gewone zelfbesef (“ik en de wereld”) draagt deze breuk in zich. Daardoor kon bij de mens — meer dan bij enig ander wezen — het gevoel van afgescheidenheid ontstaan.

In die innerlijke splitsing ontstaat ook de interne overlever. Aanvankelijk verschijnt hij als een behulpzame strateeg — een deel dat situaties inschat en gedrag aanpast, zolang er geen sprake is van structureel gevaar. Maar wanneer pijn, trauma of afwijzing zich opstapelen, verandert deze strateeg in een overlever. Hij neemt de regie over en doet er alles aan om ons te beschermen: door zich aan te passen, te vechten, te vluchten of te bevriezen. Zijn focus ligt op veiligheid, controle en het vermijden van risico’s. De overlever vertrouwt zelden anderen, en wantrouwt vaak ook het authentieke kind in onszelf. Hij wil preventief beschermen, in plaats van adequaat reageren in het moment.

Hoewel deze overlever ooit noodzakelijk was om ons te beschermen, kan hij later onze groei en verbinding met anderen belemmeren. Het is het deel dat zich zelfs tegen de wereld kan keren, uit angst niet gedragen te worden. Het deel dat denkt zich te moeten aanpassen om afwijzing door verzorgers te voorkomen.

Hoe ziet het eruit als iemand zich langzaam losmaakt van dat overlevingspatroon en zich opent voor de diepere levenskracht?

Neem Eva, een vrouw van midden vijftig. Jarenlang voelde ze zich onzichtbaar, altijd gericht op de behoeften van anderen. In haar jeugd had ze geleerd dat liefde verdiend moest worden — door flink te zijn, behulpzaam, niet tot last. Ze paste zich voortdurend aan: op haar werk, in haar gezin, zelfs in vriendschappen.

Toen haar lichaam begon te protesteren — slapeloosheid, een opgejaagd gevoel, hartkloppingen — zocht ze hulp. Eerst bij een psycholoog, later bij een lichaamsgerichte therapeut. Daar leerde ze haar lichaam opnieuw voelen: trillen wanneer ze iets spannends uitsprak, warmte wanneer ze zich gezien voelde — maar ook hoe die warmte ongemak kon oproepen en haar confronteerde met het oude gemis aan onvoorwaardelijke liefde. Ze bevroor wanneer oude pijn werd aangeraakt.

Langzaam ontdekte ze dat haar aanpassing een beschermingsmechanisme was geweest. Haar overlever had haar jarenlang geholpen te functioneren, maar hield nu haar levensvreugde tegen. Ze begon te luisteren naar het stille, creatieve deel in haar — haar authentieke zelf. Ze ging schilderen, leerde nee zeggen, en durfde stiltes toe te laten in gesprekken.

Wat haar het meest raakte, was het moment waarop ze besefte: “Ik bén niet kapot. Ik ben onderweg.” Alles wat nodig is om te leven — in plaats van te overleven — is al in ons aanwezig. Maar gehoorzamend aan de overlever raken onze mogelijkheden verstrikt.

Dat was het begin van een nieuwe beweging. Niet meer gedreven door angst, controle of de drang om te pleasen, maar gedragen door innerlijk vertrouwen — door wordingsdrang.

Echte heling begint wanneer we een andere beweging maken:
Van ik-tegen-de-wereld,
via ik-en-de-wereld,
naar in-de-wereld-zijn —
meebewegend met de stroom van wordingsdrang die ons draagt.

Dan ontdekken we dat wij geen defecte machines zijn, maar dansende uitingen van een levend, liefhebbend veld. Trauma wordt dan geen storing, maar een verstoring van de resonantie binnen dat veld.
En heling: niet het herstel van controle, maar het herinneren van verbondenheid.

Dat is de beweging die wij in ons werk zichtbaar willen maken:
Van reparatie naar herinnering en besef,
van strijd naar dans,
van afgescheidenheid naar eenwording met de levenskracht die altijd al in ons werkt.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.

Categorie: Columns, Geluk, Gezondheid, Tweespraak Rob van Boven en Luuk Mur Tags: heling, interne overlever, keuzevrijheid en scheppingskracht, wordingsdrang, zelfbewustzijn, zelfreflectie

Lees ook:

  1. Een fantasie over de mens als onderdeel van het proces van wordingsdrang
  2. Vergeet onze oorsprong niet.
  3. Peter – Gips, krukken en de brace
  4. De polarisatie van nu: overleven in een verdeelde wereld

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Siebe zegt

    5 mei 2025 om 16:21

    Ik heb zelf het gevoel dat wordingsdrang niet echt een goede benaming is voor wat jullie zien, maar misschien zoiets als bezieling?
    Bezieling accepteert niet dat we als een soort machines functioneren. Het licht van de ziel maakt vrij van slavernij, van ketening , van vastzitten in patronen, in conditioneringen, in altijd hetzelfde rondje draaien. Het machine-bestaan.
    Wordingsdrang associeer ik juist daar wel mee. Dan draai je altijd in hetzelfde cirkeltje.

    Trouwens, die vrouw die (zogenaamd) zo gericht is op andermans behoeften is in wezen 100% gericht op haar eigen behoefte aan veiligheid, aan vermijden van elk mogelijk conflict of confrontatie, Ze is heel erg gehecht aan de lieve vrede, en durft eigenlijk niet iemand te zijn. Maar haar leven is 100% op haar eigen behoeften gericht, ook al lijkt dat niet zo. De gerichtheid op de behoeften van anderen is meer een soort escapisme, volgens mij.

    Ik herken haar wel en daarom kan ik het zeggen, vind ik. Rijpen, volwassen worden, betekent dat je er ook durft te zijn, vind ik. Dat je ook karakter ontwikkelt, een ruggengraay. Dat je niet altijd maar vervloeit en doet wat verwacht wordt of mensen willen. Wij hoeven niet dienaren te zijn van andermans behoeften. Dan wordt je een slaaf. Het is ook helemaal geen goede zaak voor anderen als je altijd maar klaar staat.

    Maha-yana is niet geschikt voor deze categorie mensen die door een scheef gelopen persoonlijkheidsontwikkeling zo geneigd zijn geraakt zich te richten op andermans behoeften. Want maha-yana ziet deze gerichtheid als een kwaliteit, terwijl het voor deze categorie mensen eigenlijk geen kwaliteit is, maar eerder een uit innerlijke nood geboren nood-zaak. Een manier op zichzelf veilig te voelen. Veilig in het niet bestaan, veilig in het vervloeien, in het grenzeloze. Maar dit is onrijpheid. Nood. Lijden.

    Ik bedoel dit niet als kritiek op iemand.

  2. Wouter ter Braake zegt

    6 mei 2025 om 07:06

    Mooi!

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 30 mei 2025
    Bewustzijn na de Dood: Eindigt Alles of Gaat Iets Verder?
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 148 – Joop Faber
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Taigu – Een vaardig slaapmiddel
    • Guy – dhammazaadjes – Wees je eigen meester
    • Jan Veenendaal – Er bestaan geen onwettige mensen, er bestaan wel onmenselijke wetten.

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.