Het jaar 2025 – dag 66 – profetie

Je kunt geen Journaal of talkshow of nieuwsrubriek op tv meer bekijken of het gaat over de dreiging van een komende oorlog. Vaak zijn het de zelfde gasten, ook wel experts genoemd, die die voorspelling doen. Je hoort het kanongebulder al in de studio. In hun stem klinkt geen spijt dat het zover zou kunnen komen. Ze groeien in hun rol en de presentatoren laten dat gekakel maar toe.

Het doet me denken aan een self fullfilling prophecy. Dit houdt in dat wanneer je iets voorspelt, je hier naar gaat handelen, waardoor het ook echt uitkomt. De Amerikaanse socioloog William Isaac Thomas is bekend geworden met zijn idee over het interpreteren van een situatie, ook wel het Thomas-theorema genoemd. Dit houdt in dat hoe je je gedraagt, bepaald wordt door hoe je een situatie ziet. Met de zin ‘If men define situations as real, they are real in their consequences‘, is het theorema en daarmee Thomas zelf beroemd geworden. We interpreteren een situatie op onze eigen manier, niet objectief dus. Deze subjectieve, eigen geïnterpreteerde situatie leidt tot ons gedrag.

Het Thomas-theorema kun je goed herkennen in het alledaagse leven. Wanneer je inschat dat iemand jou totaal niet aardig vindt, zul je je op een manier gedragen die de relatie tussen jullie niet ten goede zal komen. Je zult dan waarschijnlijk geen vrienden worden. Dit gebeurt los van of diegene jou ook echt niet aardig vindt. Wat hierbij bepalend is, is wat jij inschat en niet wat de echte situatie is. Tegen een vriend doe je heel anders dan tegen iemand die jou bij voorbaat al niet mag en dat heeft dus gevolgen voor wat er daarna gebeurt.

Jaren terug maakte ik me weliswaar zwijgend ook schuldig aan zo’n voorspelling. Het was op de wijnafdeling van de Makro, waar een lieftallige oudere dame stond met naast haar een beer van een vent met een stuurs uiterlijk. Dat was niet pluis, veronderstelde ik. Tot ik de beer hoorde zeggen: ‘Mama, zullen we deze wijn eens proberen?’

Het benoemen van vrede, liefdevolle vriendelijkheid, niet haten, kan heel misschien ook tot een self fullfilling prophecy verworden. Laten we dat proberen. In het boeddhisme is er een verhaal over een vlinder die met zijn vleugeltjes een warme golfstroom van liefde veroorzaakt. Na langere tijd, weliswaar. Een kwestie van oorzaak en gevolg, vermoed ik.

Moge iedereen gelukkig zijn, met name jij.
Vrede en alle goeds, zeggen de Franciscanen.
Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak,  woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren.  Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.