Gooood-evening! boeddhisten in de Lage Landen

We hoorden en zagen het vorige week gebeuren. De chef was bezig inkomende berichten te beoordelen op nieuwswaarde toen we hem ‘allemachtig’ hoorden mompelen. We keken mee over zijn schouder en lazen: Steeds minder mensen sterven in Nederland in een hospice door bezuinigingen. De hospices, waar zwaar zieke mensen de laatste periode van hun leven door kunnen brengen om in een liefdevolle omgeving te mogen sterven, hebben grote moeite met de financiering sinds ze niet meer betaald worden vanuit de AWBZ maar door de ziektekostenverzekeraars. Wij, van de redactie, hebben het al eerder gezegd: opheffen die ziektekostenverzekeraars en een systeem invoeren dat gebaseerd is op empathie en compassie en niet op winst en zakkenvullen. En mensen buitensluiten.

Even later hoorden we de chef ‘atternooi’ mompelen toen hij berichten bekeek waarin stond dat een op de zes Nederlanders onder de armoegrens leeft (in België een op de zeven), mensen die steeds verder in de stront wegzakken omdat ze van hun loon of uitkering niet rond kunnen komen door de hoge huren, eigen bijdrage ziektekostenverzekeraars en zo meer. En dat in ontwikkelde landen als Nederland en België, zeiden we tegen de chef. Het is een schande dat er voedselbanken nodig zijn om mensen in leven te houden, antwoordde hij.

De chef kwam weer in rust en begon teksten in te kloppen. Dalai Lama naar Amerika voor prostaatbehandeling, tikte hij. Opeens viel hij stil. Naar Amerika, zei hij hardop. Naar Amerika? We kwamen rond hem staan. Hebben ze geen goeie ziekenhuizen en chirurgen in India, waar de Dalai Lama woont? Wie betaalt die behandeling en verblijf van deze monnik in de Mayakliniek in Rochester, Minnesota, VS? En hoe zit het met de milieuvervuiling als er weer een ton verbrande kerosine door zo’n trip in de lucht terecht komt? Waarom krijgt de ene boeddhist een voorkeursbehandeling en de andere niet?

Het is niet zo dat de Dalai Lama in zijn eentje op het vliegtuig stapt, in de USA uit de zilveren vogel stapt, er de trein neemt en naar de kliniek reist. Nee, de Dalai Lama heeft lijfwachten die meevliegen en hem beschermen tegen zijn vijanden, binnen en buiten boeddhistische circuits. De Dalai Lama heeft in India een secretariaat, een hofhouding, koks en personeel die hem het leven zo fijn mogelijk maken. We weten niet of de Dalai Lama een eigen vliegtuig heeft, dat konden we niet vinden op zijn site. Naar Amerika, zei de chef nogmaals. Zou een gewone boeddhistische monnik in India ook die mogelijkheid hebben, vroegen we met het antwoord al in onze broekzak. Ben je mesjogge, zei de chef, we hebben allemaal de boeddhanatuur, maar we zijn niet allemaal gelijk als boeddhist.

Vergeet Thich Nhat Hanh niet, zeiden we tegen de chef. Hier op de redactie hebben we  hoofdschuddend de berichtgeving over de Vietnamese boeddhistische leraar gevolgd. In november 2014 kreeg Thay, zoals deze monnik door zijn volgelingen wordt genoemd, in een ziekenhuis in Bordeaux waar hij was opgenomen, een hersenbloeding. Spreken kon de monnik niet meer of nauwelijks. Na een maandenlang verblijf en behandeling in een Frans ziekenhuis werd de monnik, negenentachtig jaar oud, in een privéjet van een vriend naar een ziekenhuis in San Francisco gevlogen, waar hij verder zou worden behandeld. Monniken en nonnen begonnen een schooitocht om de honderdduizenden dollars, die de behandeling ging kosten, bij elkaar te sprokkelen. Thay is inmiddels weer thuis, in zijn centrum Plum Village in de Dordogne in Frankrijk. Uit de berichtgeving door zijn organisatie is niet af te leiden of de behandeling in de VS tot enige verbetering heeft geleid. Maar daar gaat het ook niet om.

Twee boeddhistische monniken, bejaarde mannen van tachtig en negenentachtig jaar oud, aan het eind van hun leven, zonder eigen vermogen, nemen we aan, die zich zaken kunnen veroorloven die voor een andere, we schrijven expres niet gewone boeddhist,  niet zijn weggelegd. Waarom? Hecht een man van 89 zo aan het leven, of is het zijn organisatie er alles aan gelegen om het boegbeeld van Plum Village in leven te houden. Is het liefde die wel een centje mag kosten? We weten het niet en willen het ook niet weten. We weten wel dat alles wat vorm heeft onderhevig is aan verval, aan aftakeling. En dat mensen en dingen komen en gaan. En dat de ene boeddhist het beter voor elkaar heeft dan de andere.