Ik ben tegen het doden van mensen…

Binnen deze krant wordt door lezers naar aanleiding van een artikel een discussie gevoerd over het toepassen van geweld. Het gooien van bommen en het afvuren van raketten: het doden, het vermoorden van mensen. Er worden zaken en beslissingen in een al of niet vermeend boeddhistisch perspectief gezet. Wanneer sta je op als boeddhist en ga je tot daden over.

Niet het (niet) doden staat in die discussie centraal, maar de legimitatie die het boeddhisme geeft aan het wel doden van mensen, levende wezens. Boeddha redt het leven van vele mensen door de veerman van een schip te doden die van plan is het schip tot zinken te brengen. De veerman is dood, hem blijft slecht karma bespaard. Bommen op mensen gooien mag omdat er onder hen lieden verblijven die bommen op ons, het Westen willen gooien. Die mensen zijn dood maar hen blijft slecht karma bespaard.

Ik ben tegen het doden van mensen, ook het Boeddhistisch Dagblad propageert geweld niet, maar gunt eenieder een mening daarover. Grote zaken worden minder eenvoudig als je ze klein maakt, op de vierkante meter begrensd. Zou ik iemand kunnen doden? Kan jij iemand doden, het kostbare leven benemen. Nee, niet op afstand, in een F16 bommen gooiend, je slachtoffers niet bij naam kennend, niet zien hoe ze in vlammen omkomen. Nee, hier, op die vierkante meter, de ander recht in het gezicht kijkend. Ja, ik weet dat er gruwelijke filmpjes te zien zijn van martelingen en onthoofdingen. Overigens in Saoedi-Arabië een gangbare manier om te straffen. Is dat wreder dan de dood in een gaskamer, een elektrische stoel, de guillotine?

Zou ik een mens kunnen doden? Ik weet het niet. In mijn vorige beroep is er op mij geschoten, ben ik met explosieven bedreigd, heb ik fysiek letsel bekomen door tegen mij gericht geweld. Ben ik werkelijk total loss geslagen door idioten. U moet weten, ik was voor geen kleintje vervaard,  maar al dat geweld, ook geestelijk, heeft bij mij nooit de behoefte opgeroepen om mijn ’tegenstander’ te doden of hem zelfs maar pijn te doen. Niet uit lafheid, simpelweg, in mij leeft geen schutter of geweldenaar, tot nu toe. Ik onderging het geweld geweldloos. Ook als mijn gezin werd bedreigd en we vreselijk bang waren. Ben ik een van de pot gerukte imbeciel daardoor? Een vredesactivist? Of gewoon maar een mens.

Wie zou ik moeten doden? De lui van IS, de mensen in het slachthuis, de kapitalisten die het milieu verzieken? De graaiers, de politiek die oude zieke mensen het leven onmogelijk maakt. De oorlogshitsers? Wapenfabrikanten? De mensen van het Rode Kruis, die weigeren asielzoekers te begeleiden? Politiemensen die datzelfde doen? De lui van de ziektekostenverzekering die artsen toestaan nog wat langer met hun patiënten te praten? Birmese boeddhisten die moslims vermoorden? Mijn racistische familieleden? Hells Angels? Criminelen? Iedereen die het niet met mij eens is? Doden gaat altijd, meestal kan ik beter schrijven, vooraf aan het maken van keuzes. Wij en zij, ik en de ander. Het is makkelijker bommen te gooien op de ander, dan op jezelf. Al zou dat het probleem direct oplossen: als wij onszelf vernietigen is er geen ander meer.

Ik had het kunnen weten, maar wist het nog niet toen ik lang geleden het boeddhisme omarmde: het boeddhisme is Haarlemmerolie, goed voor elk probleem en zoek het verder zelf maar uit. Een karmisch sausje erover en de boel wordt rechtgebreid, vlot getrokken. Ik ben niet zo van het karmische, al probeer ik onheilzame daden te voorkomen. Ik dood tot nu toe niet omdat ik dat niet wil. Wel of geen karma, het zal me een zorg zijn. Gij zult niet doden, staat er in de Bijbel die niet de mijne is. Je mag wel doden, zegt het boeddhisme, misschien heb je dan wel een probleempje met een voorspoedige wedergeboorte. Veel boeddhisten geloven niet eens in een wedergeboorte.

Er zijn al meer dan zeventig reacties geplaatst onder het artikel dat ik in deze column noemde. De meeste met stevige argumenten onderbouwd. Het is goed dat mensen op elkaar reageren. Praten helpt om niet te doden. Het meest trof mij de reactie van Nirvair Kaur Curtis de Ruiter die zegt: ‘Geweldloosheid is geen mechanische boeddhistische reflex, het is een bewuste keuze die bij het aanvangen van onze dharma reis gemaakt is door weldenkende mensen…’ En ik zeg: altijd en overal. Niet een beetje niet-doden, niet leunen op wat de Boeddha 2600 jaar geleden -mogelijk- heeft gezegd over dit onderwerp. Zelf als vrij mens de beslissing nemen: ik zal niet doden. Nooit. En wie ook.

“Thich Nhat Hanh, zegt in zijn boek ‘Calming the Fearful Mind’: ‘De mens is niet de vijand. Onze vijand is haat, woede, onwetendheid en angst.

De leraar: ‘God kiest geen partij. Jezus, Boeddha, Allah – alle grote wezens spreken over mededogen en inclusiviteit. Wij moeten niet denken dat wij vredig kunnen zijn door het elimineren van de andere kant.

Een dokter wilt de malaria in een zieke vernietigen en niet de patiënt zelf. Terroristen zijn mensen die ziek zijn door het terrorisme-virus. Het virus is gemaakt van angst, haat en geweld. Je kunt een dokter zijn voor een persoon met deze ziekte. Je medicijn is de beoefening van het herstellen van de communicatie.

Maar als een dokter niet kan praten met de patiënt, als de patiënt weigert om mee te werken, hoe kan de dokter dan helpen? Als de patiënt de hulp van de dokter weigert, haar niet vertrouwt en bang is dat de dokter hem probeert te doden, zal hij nooit meewerken. Zelfs als de dokter wordt gedreven door een groot verlangen om te helpen, kan zij niets doen als de patiënt niet meewerkt. Dus het eerste wat de dokter moet doen, is manieren vinden om de communicatie op gang te brengen. Als je met de patiënt kunt praten, is er hoop. Als de dokter kan beginnen met het erkennen van het lijden van de patiënt, kan er wederzijds begrip ontstaan en is er ruimte voor samenwerking.

Om ons huidige dilemma op te lossen, moeten we zoals deze dokter zijn. Nadat onze leiders hebben aangetoond dat wij als een natie het vermogen hebben om te luisteren en te begrijpen, kunnen wij ons richten op diegenen die wij als terroristen beschouwen. Onze leiders kunnen ze benaderen met liefdevol spreken.

“Wij weten dat jullie hebben geleden en ons diep moeten hebben gehaat om ons aan te vallen. Jullie moeten hebben gedacht dat wij jullie als leden van een religie, als ras, als volk willen vernietigen.

Jullie moeten hebben geloofd dat wij het kwaad belichamen, dat wij jullie religie en spirituele waarden niet erkennen. Wij betreuren dat jullie zoveel lijden. Wij willen jullie vertellen dat het niet onze intentie is om jullie te vernietigen als volk, als ras, of als leden van een religie. Het is niet onze intentie om jullie spirituele waarden af te wijzen.

Wij willen jullie respecteren. Vanwege een gebrek aan begrip van onze kant zijn wij niet vaardig genoeg geweest om ons respect en onze zorg voor jullie te laten zien en zijn wij verstrikt in ons eigen lijden. Vertel ons alsjeblieft wat er in jullie harten leeft. Wij willen jullie lijden begrijpen. Wij willen weten wat voor fouten wij hebben gemaakt waardoor jullie ons zo erg haten.

Wij willen niet lijden of in angst leven en wij willen ook niet dat jullie lijden of in angst leven. Wij willen dat jullie in vrede, in veiligheid en in waardigheid leven omdat wij weten dat niemand van ons vrede zal kennen totdat ieder van ons vrede heeft. Laten wij samen een gelegenheid creëren voor wederzijds luisteren en begrip, dat de basis kan zijn voor echte verzoening en vrede.’

Wat zou het een mooie mantra zijn. ‘Ik zal nooit iemand doden en gun dat ook de ander die niet bestaat.’