Ik was even kwijt wat dana nou ook al weer was. Ik kom het te pas en te onpas tegen. Soms wordt er om dana gevraagd, soms zit het al in de prijs. Ik dacht: ben ik niet meer van deze tijd? Moet ik er nog een beetje aan wennen dat dana als BTW (Boeddhistische Toeslag voor Weldoen) is ingeburgerd? Totdat ik me realiseerde dat ik wekelijks les krijg over het begrip dana.
Elke maandagochtend stapt in Rhenen om half tien in de ochtend een oude, wat krom getrokken vrouw de bus in. Zij groet mij vriendelijk, rekent een kaartje af, kijkt daarna opnieuw in haar kleine lederen portemonneetje, legt aandachtig een twintig cent munt op het chauffeurstafeltje en zegt: ‘Voor een kopje koffie’. Vervolgens schuifelt ze naar haar zitplaats op de derde rij rechts.
De eerste keer dat ik haar zag maakte ik een grote fout. Ik zei: ‘Dat hoeft echt niet mevrouw, alstublieft’ en ik wilde haar het muntje teruggeven. Zij draaide zich langzaam naar mij toe en keek mij in de ogen. Het was geen oordeel of verwijt dat uit haar ogen sprak, maar de eenvoudige vaststelling dat ik een snotneus was die niets van het leven begrepen had. En ik realiseerde me dat ze gelijk had. Ik legde de munt apart en zei: ‘Mijn excuses mevrouw, ik drink er straks graag een kopje koffie van’.
De keer na mijn dwaling groette ze me vriendelijk alsof er de vorige keer niets was voor gevallen. Zo leerde ze me en passant ook nog eens dat elk moment op zichzelf staat en geen verleden in zich mee draagt.
Zij scheidt uitdrukkelijk de overeenkomst (jij brengt mij naar Veenendaal, ik betaal voor het kaartje) van dana. Het een is een transactie, het andere is een gift vanuit het hart. Dat gebaar van geven voorziet in een behoefte van de ontvanger (ik hou inderdaad van koffie), maar voorziet ook in een behoefte van de gever. Ik zie aan haar glimlach dat het haar goed doet om te geven.
Als ik haar weer zie staan bij de halte, verwacht ik niets. Dat komt door haar. Eerst koopt ze het kaartje. Daarna neemt ze steeds opnieuw een besluit. Ter plekke. Dan zoekt ze in haar mystieke portemonneetje en geeft ze uitvoering aan haar besluit. Dat besluit, zo voel ik dat elke keer weer, komt recht uit haar hart. Er is geen spoor van vanzelfsprekendheid. Daarom raakt haar gebaar mij steeds opnieuw. Zou ik haar na het aanreiken van het kaartje verwachtingsvol aankijken, dan weet ik al welke blik mijn deel zou zijn: je bent een snotneus en je hebt van het leven niets begrepen. En ik zou weten dat ze gelijk had. En m’n koffiegeld zou ik voor die keer ook wel kunnen vergeten.
Dus om dana vraag je niet en dana kan ook nooit ‘inbegrepen’ zijn. Dana komt per definitie uit het hart. Dana is een groot goed en verdient zorgvuldigheid. Dat verzin ik allemaal niet. Dat leerde ik van een oud vrouwtje uit Rhenen. Naar een goede leraar hoef je nooit ver te zoeken. Kijk maar om je heen. Hoe je hem of haar herkent? Een goede leraar zegt niet veel maar is veelzeggend.
