Alles paste afgelopen zondagmiddag in Haarlem op die Zijlweg in elkaar. De zon scheen, rood en geel gekleurde blaadjes dwarrelden over straat. Over de stad hing een zondagssfeer, loom en lui. De voetbaluitzendingen van vroeger op de radio, met wielerverslagen van Jan Cottaar. Mijn vader zogenaamd luisterend, maar in zijn leunstoel diep in slaap voor dat grote toestel met het knipperende groene oog, de fijnafstemmer.
Net toen ik de straat over wilde steken gebeurde het. Het duurde maar een paar seconden maar het was prachtig om te zien. Een jonge man op een oude zwarte fiets, zo’n fiets die niemand wil stelen, en achterop de bagagedrager een jonge meid. Benen naar één kant, rechtop, een arm losjes om haar vriendje heen geslagen. Hij reed mooi recht, ik heb zwalkerende duo’s gezien. Ze waren weg voor ik er erg in had. Ik stond zeker een minuut stil, daar op die mooie Zijlweg. Wat prachtig, zei ik. Ze verdwenen uit mijn gezichtsveld en uit mijn leven. Zonder weet te hebben van die stilstaande man. Maar ik zag ze, in hun kracht.
Niet alle fietsende paartjes bekoren mij. De meeste eigenlijk niet. Maar soms, heel soms, zoals de zondagmiddag, komt er zo’n stilleven voorbij. Wat is het toch dat mij zo raakt? Ik denk het vervoer op eigen kracht en de intimiteit. De stilte van de fiets ook. Er komt geen motor of brandstof aan te pas. Twee mensen die besluiten vooruit te gaan, op weg naar een bestemming waarvan ik het bestaan niet ken. Als de een stopt met fietsen, vallen er twee. Maar dat is niet aan de orde. Vol vertrouwen vervolgen ze hun weg. Is dat nou de vergankelijkheid, een fietser voorbij zien gaan? Is dat wat me diep in mijn hart raakt. Zij gaan, ik blijf. Zij blijven, ik ga. Haarlem maakt mij sentimenteel, denk ik. Vroeger haalde ik in die stad bij Dick Schoen mijn sigaren. Wilde Havanna’s, met een pluimpje. Met een kistje deed ik een jaar. En mijn leraar Dechok heeft er een tijdje gewoond.
In het nieuwe centrum van Kadam Chöling aan de Zijlweg (dat is toch een straat van Monopoly) is het hartstikke druk. Ik zie veel onbekenden, maar ook bekenden. We zwaaien naar elkaar, door de drukte en het geroezemoes is een gesprek onmogelijk. De mensen zijn zo blij met hun nieuwe centrum. Er is hard gewerkt om het oude gebouw toonbaar te maken. En dat is gelukt. De Boeddha woont nu ook in Haarlem, in een fraaie residentie. Ik maak een video van de opening, voor deze krant. Een camera geeft een mens een andere status, die van waarnemer. Als anderen hun ogen sluiten loert de camera naar mooie momenten. De mensen ontzien je ook. Doe je werk maar, cameraman, zei een van de organisatoren. Lama Dagpo Rinpoché verricht de opening. Heel even, in het voorbijgaan keek hij me kort aan. Ik lachte naar hem. Onderdanigheid past niet bij mij. Wel respect tonen, maar ik ben altijd bang dat leraren op mijn gezicht het gebrek aan onderdanigheid zullen aflezen. Na de opening ben ik snel weg. De mensen blijven, ik ga. Ik blijf, de mensen vertrekken. Het wisselen van het beeld.
Ik merk dat ik steeds meer lijd onder veranderingen, die altijd durende vergankelijkheid. Oh, het is heerlijk als nare momenten voorbij gaan. Dat het leven mensen weer toelacht, ze weer gelukkig laat zijn. Maar ook mooie momenten gaan zo verrekte snel voorbij, soms. Een paar weken geleden meldde André mij dat hij opstapt bij een organisatie. Ik koester bijzondere gevoelens voor hem. We hebben een zakelijke band maar deelden ook op een intieme en vertrouwde manier onze twijfel en ongemakken. Als het leven zo is dat je beter in je bed kan blijven liggen en Jan Cottaar je gestolen kan worden. En de Boeddha ook. Ik voelde me in de steek gelaten. Hij gaat, ik blijf. Hij blijft, ik ga.
Dit is deel vijftien in een serie columns van Joop Hoek.
Categorieën: Joop Hoek, Columns
We hebben een gratis mailinglijst.
Abonneer je op onze ochtend- of avondeditie
hoi joop,
ik ervaar vergangkelijkheid natuurlijk ook in dualiteit.
het mooie(ik blijf hangen in mijn zin omdat ik mooie zinnen wil maken,dit ter zijde)opnieuw
het mooie aan vergangelijkheid(zie je nu komt het vanzelf)
is dat je iedere keer weer opnieuw de kans van ervaren krijgt.
en nog mooier is dat als je een beoefenaar in meditatie bent,dat je jezelf ook herinnerd dat je er gewoon op kunt vertrouwen.
zo mooi als het stel dat in de verte verwijnt,zo verdwijnt ook jou treurend gevoel over het verlaten van je vriend.
het gaat idd niet om boedah,of wie dan ook maar het herkennen van ons zelf,het erkennen van onze gevoelens en dat verwelkomen en compassie mee hebben,in dit geval
vraag jezelf af wat er zo triest kan zijn? of simpelweg verheug je op zijn nieuwe veranderingen! kop op!
Dank je wel voor je vriendelijke woorden. Fijn dat je het BD leest.
leuk je laatste zin trouwens,moge iedereen gelukkig zijn,ook zonder boeddha.
het valt me op omdat ik vanaf het begin al tegen de zin in de aankondiging van de nieuwsbrief ” moge iedereen gelukkig zijn vooral jij” aanhik.
ook het treuren hoort bij het gevoel wat wij het liefst voorbij zien gaan,sta jezelf toe te treuren en denk dan aan de zin in de nieuwsbrief… ” moge iedereen gelukkig zijn,ook jij”
Ik ben niet treurig of verdrietig, Astrid. In mijn column geef ik de gevoelens van dat moment door en mijmer over die verrekte vergankelijkheid. Mijn wens over gelukkig zijn is voor mij een pijler, ik wens echt iedereen, zonder uitzondering toe gelukkig te mogen worden. Mezelf ook overigens. Ik stuurde eens een mailtje naar een organisatie en besloot die mail met mijn wens. Even later belde de directeur mij op. De wens was het hele bedrijf door gegaan en iedereen had er zo z’n eigen beleving bij. Ik weet niet of op de gevel van een imposant kantoorpand nu de spreuk hangt. Maar misschien is er wel een zaadje geplant. Zag je die prachtige cartoon bij deze column? Als je dit kan maken zorg je ook voor geluk: genieten van. Fijne dag nog.
zeker zag ik die,prachtig!,net zoals je mail van je verhaal met je wens. en nog zoveel dingen meer…..
ik dank jou ook voor je vriendelijke woorden en dat jij in het bd schrijft.
ook een hele fijne dag nog.
je ziet een stel op een fiets en geeft er een interpretatie aan. Je geest creëert een hersenspinsel. Je klampt eraan vast, het veroorzaakt lijden. Alle ervaringen worden op die manier in de geest beoordeeld en opgeslagen. Het is maar een interpretatie, niet de werkelijkheid. Mensen wordt wakker! Boeddhisme is bewustworden. Dromen zijn bedrog en het idee van vergankelijkheid ook.
Henk, werd jij gelukkig van jouw reactie?
Joop, wat een mooie “fiets”. Ik denk op slag aan de mijne van heel lang geleden. Heerlijk!
Sjoerd,
Het was maar een reactie. het geluk zit niet in die fiets of ergens anders buiten jou. Laat je niet gek maken door je hersenspinsels, ook al vind je ze heerlijk.
De hersenspinsels zijn van jouw Henk.
Wat mij betreft maken mensen op de weg heel gewone, mooie dingen mee en hebben heel gewone, mooie herinneringen, niets menselijks is ze vreemd.
Hallo Henk,
Even deze hypothetische, maar realistische situatie:
Terwijl je midden op een zebrapad staat, stormt met hoge snelheid een auto op je af. Je geest creëert een hersenspinsel.
Vraag: Wat doe je?
a. Je rent voor je leven;
b. Je denkt: ‘Het is maar een interpretatie, niet de werkelijkheid.’
In het Nederlands bestaat het gezegde, het zou een Zen-wijsheid kunnen zijn: ‘Beter blo(de) Jan, dan do(de) Jan.’
Negen diepe buigingen :-)
Hallo Kees,
Je hebt natuurlijk gelijk. Met een hersenspinsel bedoel ik een door onze zintuigen waargenomen ervaring die door onze geest mooier of slechter wordt gemaakt en dus niet met de werkelijkheid overeenkomt. We hebben als mens de neiging om dingen beter of slechter te maken en vervolgens gaan we eraan vastklampen. We zijn ons er vaak niet van bewust maar dat vastklampen is een oorzaak van lijden.
Ik wilde slechts duidelijk maken dat we moeten werken aan ons zelf en dat de Boeddha ons het gereedschap daarvoor heeft gegeven.
Intellectueel is het boeddhisme gemakkelijk te volgen, maar gevoelsmatig is het een heel ander verhaal. Daar is vaak jarenlange training bij een gekwalificeerde meester voor nodig. We moeten oppassen dat we geen salonboeddhisten worden.
Ik wil deze discussie afsluiten met de ‘vier onmetelijken’ (Brahma-vihara):
Moge alle gevoelhebbende wezens geluk ervaren en hun oorzaken.
Moge alle gevoelhebbende wezens vrij zijn van lijden en hun oorzaken.
Moge alle gevoelhebbende wezens eenheid zijn van smarteloze zaligheid.
Moge alle gevoelhebbende wezens verblijven in gelijkmoedigheid, vrij van partijdigheid noch hebzucht of haat.
Ik reageerde, omdat ik vind dat er nogal wat misvattingen bestaan over zaken als ‘ego’ en ‘geest’.
Soms bespeur ik dat ‘ego’ en ‘geest’ ons een last zijn en met wantrouwen bekeken moeten worden, zo niet met vijandigheid. Erger nog, we zouden ons ‘ego’ moeten afbreken en onze geest zou een ‘aap’ zijn, die van tak naar tak springt.
Weest blij dat we een ‘ego’ en een ‘geest’ hebben. De eerste stelt ons fysiek en geestelijk in staat in deze wereld te overleven. Onze ‘geest’ maakt het mogelijk om met hoge snelheid en grote betrouwbaarheid te reageren op (levens)bedreigende situaties.
Het probleem met beide is dat in bepaalde situaties ze contraproductief werken en lijden veroorzaken. De opdracht vanuit het boeddhisme is te onderzoeken wanneer zich dat voordoet, hoe het werkt en wat vervolgens te doen. Dus wel het badwater weggooien, maar de baby sparen :-)
Dus roep ik eenieder op niet alleen mededogen met anderen te hebben, maar ook met zichzelf. En, niet zo somber, niet zo zuur (wie de schoen past….) boeddhisten mogen best lachen en genieten :-)
Boeddhisme is een fiets zien met leuke mensen en een taartje eten in een boeddhistisch centrum. Ik schreef geen wetenschappelijke verhandeling maar liet mensen toe een kijkje in mijn kop te nemen. Het leuke is Henk, dat jij mijn column ook interpreteert anders had je niet gereageerd. Fijne dag nog. Dit is de laatste reactie die ik op jullie reacties geef (nu). De strippenkaart is op.
Joop, bedankt voor het mogen meekijken. Ik snap je artikel en je reacties.