Na mijn oproep van vorige week (https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhistisch-leven/recepten/202488-beter-terug-naar-het-thema-en-bospaddenstoelensoep/) bleef het stil in mijn mailbox, dus plaats ik maar weer een van de recepten die ik afgelopen week zelf gemaakt heb, zonder dat ik tijd had om in het thema te duiken (zie vorige stukje). Ik kijk vaak aan het eind van de dag in de groentela en in de kast, en gooi wat bij elkaar, al dan niet als variatie op een bestaand recept. Soms is het resultaat zo goed gelukt dat ik het hier durf te delen. Maar niet zonder een stukje context.
Op mijn nachtkastje liggen twee boeken die ons een weg wijzen uit de ecologische crisis waarin we zijn beland. Het zijn ‘Regenesis’ (ondertitel: “Feeding the World without Devouring the Planet”) van George Monbiot en ‘Regeneration’ (ondertitel: “Ending the Climate Crisis in One Generation”) van Paul Hawken. Boeiende boeken, ze gaan over hetzelfde, met oplossingen die veel overeenkomsten vertonen. Van Monbiot is de uitspraak: “Er zijn maar twee acties nodig om catastrofale klimaatinstorting te voorkomen: fossiele brandstoffen in de grond laten en stoppen met het houden van dieren”. Monbiot spreekt liever van ‘klimaatinstorting’ (Engels: climate breakdown) omdat ‘klimaatverandering’ niet alarmerend genoeg klinkt. Volgens de Van Dale is klimaatinstorting “klimaatverandering met dramatische gevolgen voor de leefomgeving van mens en dier” (https://www.vandale.nl/wvdd-klimaatinstorting).
Monbiot is een goede verteller. Het is de moeite waard om de lezing terug te kijken die hij afgelopen najaar in de Balie in Amsterdam gegeven heeft: https://debalie.nl/programma/george-monbiot-regenesis-27-11-2022/. Ik vind zijn betoog erg overtuigend. Er is ook een bijrol voor een kat, maar dat terzijde.
Stoppen met het houden van dieren? En de boeren dan? We hebben mijns inziens niet minder boeren nodig maar méér boeren. We zijn ergens na de Tweede Wereldoorlog de verkeerde weg ingeslagen. Nederland is kampioen efficiency en lange tijd waren er allerlei factoren die leidden tot steeds grotere landbouwbedrijven met steeds lucratievere verdienmodellen – maar de kosten-baten analyses die er aan ten grondslag lagen hielden nooit rekening met de kosten voor natuur, milieu, klimaat en dierenwelzijn. Daardoor zijn we aanbeland in een situatie die alleen verliezers kent – nou ja, alleen de grote agro bedrijven (veevoer, kunstmest, vleesverwerking e.d.) en banken worden er rijk van. En misschien op korte termijn de consument, die voor een lage prijs voedsel van bedenkelijke kwaliteit kan kopen. De industrie (want dat is het) gaat gepaard met veel leed, niet alleen voor de dieren, ook voor de boeren zelf, die belachelijk weinig geld krijgen voor hun producten en blootgesteld staan aan giftige chemicaliën.
Wat we nodig hebben is kleinschaligheid. Tuinders. Regeneratieve landbouw. Kringlopen dienen gesloten te worden: geen kunstmest. Het kan! Er zijn diverse websites die adressen van lokale kleine producenten verzamelen en ontsluiten, zoals https://lokaalwijzer.nl, https://rinekedijkinga.nl/mooi-eten-lokale-keten/mooie-aanbieders/aanbieders-van-duurzaam-voedsel-van-lokale-boeren-en-producenten.html en het al eerder genoemde https://fietsenvoormijneten.nl/. Mijn helden heten Steef & Eef. Ik haal er elke week een tas verse, onbespoten groenten. Met de fiets. Plantaardig voedsel, milieuvriendelijk verpakt, en zonder fossiele brandstoffen geproduceerd en vervoerd. George Monbiot zou trots op me zijn.
In de laatste groentetas zaten raapsteeltjes. Echt een vergeten groente – dit sluit dus toch aan bij het thema? Nou nee. Ik had geen zin in stamppot raapsteeltjes dus ik deed er iets heel anders mee. Dit recept is geïnspireerd op een recept van Yvette van Boven in de Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/volkskrant-magazine/verslavend-knapperige-boerenkool-met-noedels-voor-na-een-stevige-wandeling~b67ce169/?utm_source=VK&utm_medium=email&utm_campaign=20230120%7Ckokeneneten&utm_content=Verslavend%20knapperige%20boerenkool%20met%20noedels%20voor%20na%20een%20stevige%20wandeling&utm_term=248830&ctm_ctid=5401b15c7daf3268061d5247814ef3f3. Ik ben gek op gerechten met een dressing van sesamolie, rijstazijn en sojasaus. Ook al is dit zeker geen nedervega recept en ook niet ‘fossielvrij’: de sesamzaadjes en nectarines zijn niet per fiets naar hier gekomen. Sorry George Monbiot!
Lauwwarme salade van noedels met raapsteeltjes en nectarine
Ingrediënten voor 3 personen:
1 verse ui uit het groentepakket, met groen en al, in fijne halve ringen (of een gewone ui uit de winkel)
Snufje zout
3-4 eetl. rijstazijn
250 gram raapsteeltjes
300 gram sobanoedels (van boekweit), andere noedels mag ook
3 nectarines, in blokjes (in het originele recept gebruikt Yvette mango)
1 rood pepertje, in dunne ringen, verwijder de zaadjes als je niet van heet houdt – of kies chilivlokken
1 eetl. sesamzaad
3 eetl. tahin
sap van 1 citroen
2 eetl. Honing of ahornsiroop
3 eetl. sesamolie
3 eet. Japanse sojasaus
Week de uienringen in de rijstazijn met een snuf zout in een grote kom terwijl je de rest maakt.
Breng een pannetje gezouten water aan de kook en voeg de noedels met de raapsteeltjes toe. Kook een paar minuten, volgens de aanwijzingen op de verpakking, tot de noedels beetgaar zijn, en giet ze dan af door een zeef.
Roer terwijl de noedels koken alle overige ingrediënten door de uienringen, roer de tahin en eventueel de honing goed los, proef goed op de verhouding van zoet, zuur en zout. Schep de noedels met de raapsteeltjes erdoor en meng goed. Verdeel over drie borden.
Ik ben benieuwd wat er nog meer kan met raapsteeltjes, en andere vergeten groente. Laat het me weten! Volgende keer buig ik me over Elseviers nieuwe pocket kookboek. Heerlijk als iets ouds ‘nieuw’ heet. Het is uit 1977.
