• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » Wat is de betekenis van ‘rishi’? Antwoorden op levensvragen

Wat is de betekenis van ‘rishi’? Antwoorden op levensvragen

2 november 2020 door Dharmapelgrim

Enige weken geleden schreef ik: Yoga is niet uit de lucht is komen vallen. Er is lang over nagedacht, maar het geeft geen pas nu op te houden met nadenken…Juist dit tijdsgewricht heeft nieuwe, eigentijdse rishi’s nodig: mannen en vrouwen die systematisch en methodisch zelf op zoek gaan naar antwoorden op de grote levensvragen. Veel mensen hebben behoefte aan voorbeelden die aansluiten bij hun belevingswereld. Dat is de wereld die zich hier en nu aan hen voordoet, en niet de wereld die honderden tot zelfs duizenden jaren achter ons ligt!

In een van de reacties hierop werd gesteld dat ten gevolge van het contact tussen Oost en West woorden eigen betekenissen hebben gekregen. ‘Dharmapelgrim’ zou daar een voorbeeld van zijn: een mix van juiste, half juiste en onjuiste weergaven, en niet meer dan interpretaties, standpunten en gezichtspunten. Het zou – zo staat eveneens in de reactie te lezen – te ver voeren alles te ontleden en overal antwoord op te geven. Wel… dat hoeft ook niet.

Neem het woord ‘rishi’. Wat is de betekenis? Het lemma staat niet in de versie van Het groot woordenboek der Nederlandse Taal Van Dale dat ik in mijn bezit heb en frequent raadpleeg. Vijf minuten zoeken op internet  en in andere bronnen, levert mij het volgende op :

  1. “ … Sanskriet term die wordt gebruikt om een visionair denker of ziener mee aan te duiden. Het geldt ook als een titel zoals in maharishi: grote ziener, of iemand die grote verbanden ziet, of gewoon ‘het groot ziet.”
  2. Jongensnaam
  3. Salie (?)
  4. Cosmocrator (een van de zeven Geesten voor Gods troon);
  5. Demiurg (werker voor de mensheid)
  6. Mahatma (geestelijk hoog ontwikkeld mens)
  7. Adept (Meester van wijsheid)

8.Naljor (heilige, asceet, yogi)

  1. Naga (slang, symbool van een ingewijde)
  2. … Voeg zelf een definitie toe.

De laatste optie ben ik onder lijstjes met betekenissen tegengekomen. Het geeft aan dat het mogelijk is om zelf nieuwe, eigen betekenissen te geven aan woorden en begrippen die – soms al zeer lang – in omloop zijn. Het sterkt mij in mijn overtuiging dat er niet zoiets bestaat als een juiste, halfjuiste of onjuiste weergave van de betekenis van het lemma ‘rishi.

Dat woorden en begrippen in de loop der tijd en door contacten tussen culturen voortdurend andere betekenissen krijgen, is één van de kenmerken van levende talen. Het is van alle tijden. Alleen dode talen veranderen niet meer. Hoewel … zelfs daar durf ik mijn hand niet voor in het vuur te steken. Interpreteren doe je immers steevast met de kennis en ervaring die je nu hebt, tenzij je zelf net zo ‘dood’ bent als de taal die je gebruikt. Zelfs al zou je in staat zijn jezelf fysiek terug te flitsen naar “daar en toen”, de woorden en begrippen die in dat “daar en toen” tot je komen zouden niet anders kunnen dan resoneren op de kennis en ervaring die je met je hebt meegenomen. Woorden zijn volgens mij niet meer of minder dan van klanken of lettertekens binnen een bepaalde context.

Het standpunt en gezichtspunt van de zender – degene die een woord zegt of schrijft – behoort tot de context en heeft daardoor invloed op de betekenis van het woord. Het standpunt en gezichtspunt van de ontvanger behoort echter eveneens tot die context en heeft daardoor eveneens invloed op de betekenis. Zowel de zender als de ontvanger moeten daar rekening mee houden.

Als zender geef ik in mijn teksten regelmatig aan welke betekenis ik een bepaald woord of begrip mee geef, zoals in de zin: “Juist dit tijdsgewricht heeft nieuwe, eigentijdse rishi’s nodig: mannen en vrouwen die systematisch en methodisch zelf op zoek gaan naar antwoorden op de grote levensvragen”. Het tweede deel van deze zin, maakt duidelijk wat ik onder rishi’s versta. Daardoor maakt het mijns inziens niet meer uit welke betekenis er tweeduizend jaar of langer geleden in een woordenboek achter het lemma ‘rishi’ zou hebben gestaan – zo er in die periode al woordenboeken bestonden. De lezer die hieraan voorbij gaat en als ontvanger het woord ‘rishi’ anders leest dan door mij (de zender)  aangegeven, haalt het woord uit zijn context. Er is dan geen sprake van een halfjuist of onjuiste betekenis, maar van een door de ontvanger niet volledig accepteren of zelfs verwerpen van de door mij aangegeven betekenis. Dat mag uiteraard, maar vel geen oordeel.

Het voeren van zinvolle en vruchtbare dialogen tussen mensen lijkt mij slechts mogelijk wanneer “zenders” en “ontvangers” afspraken maken over wat bepaalde woorden en begrippen betekenen wanneer er misverstanden door interpretatieverschillen kunnen ontstaan. Dat kan eenvoudig door vragen te stellen, zoals “wat bedoel je daar precies mee?” of “Is voor iedereen dit begrip duidelijk…?” Dat kost natuurlijk tijd. Het loont absoluut om die tijd te nemen in overlegsituaties en tijdens vergaderingen. Voor schrijvers en lezers is het wat lastiger. Schrijvers doen er goed aan om door hen gebruikte woorden en begrippen te definiëren wanneer de betekenissen niet in de gangbare woordenboeken staan of gemakkelijk op internet te vinden zijn. Dat kan in de tekst zelf, of desnoods in een voetnoot. Lezers doen er verstandig aan om bij dreigend misverstaan van een woord op zoek te gaan naar aanwijzingen in de tekst, bijvoorbeeld door ‘close reading’ toe te passen (nauwkeurig lezen, met inbegrip van analyseren van de context). Blijven er onduidelijkheden? Vraag wat er precies wordt bedoeld. Oordeel niet.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dharmapelgrim, Geluk, Onderwijs Tags: afspraken, dialoog, ontvanger, tekst, woorden, zender

Lees ook:

  1. Dharmapelgrim – Over woordgebruik
  2. Dharmapelgrim – Over woordgebruik
  3. Wijsheid in de taal
  4. Dharmapelgrim – Afspraken (2)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dharmapelgrim

Probeert sinds zijn 16de jaar het Edele Achtvoudige pad te volgen. Dat lukt hem met vallen en opstaan, waarbij hij zichzelf voorhoudt dat hij dat pad tot het einde zal gaan, zolang hij maar één keer vaker opstaat dan valt. Iedereen die de dharma beoefent is een pelgrim op zijn eigen weg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 26 mei 2022 - 29 mei 2022
    Hemelvaartretraite Schoonheid van Zijn
  • 27 mei 2022 - 29 mei 2022
    'Gezond leven, natuurlijk sterven'
  • 28 mei 2022
    Green Tara Practice morning
  • 29 mei 2022
    Nyinthün, dag van stilte en meditatie
  • 29 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Grondlegger van de BOS – Jean Karel Hylkema overleden

Jacques den Boer - 26 mei 2022

In 1999 gaf de overheid een zendmachtiging aan de Boeddhistische Omroep Stichting. Jean Karel Hylkema werd daarvan niet alleen ongeveer vijf  jaar  bestuurder en manager. Hij was tegelijk programma-adviseur voor de tv- en radioredactie, naast programmadirecteur Babeth VanLoo, en werkte mee aan tv-documentaires als interviewer.

Tulpenboeddhisme: Hoe het boeddhisme in Nederland wortel heeft geschoten (4 en slot)

Jacques den Boer - 26 mei 2022

Onder aanvoering van de Rigpa-boeddhist ir. Jean Karel Hylkema , de gelauwerde cineaste en Dzogchen-boeddhiste Babeth VanLoo en een nieuwe BUN-voorzitter, prof. dr. Johan Niezing, kwam er uiteindelijk toch per 1 september 2000 een zendmachtiging voor radio en tv.

‘Yatra naar Majjhimadesa – een pelgrimsreis naar het Middenland’.

Guy E. Dubois - 24 mei 2022

De Majjhimadesa was de broedkamer van de Dhamma —de Leer van de Boeddha’s. Het is het gebied waar de Boeddha geboren werd, waar hij tot Zelfrealisatie kwam, waar hij predikte en het parinibbana bereikte. In Boeddha’s tijd waren overgrote delen van het Middenland bedekt met junglevegetatie. De fauna was veelzijdig en bestond o.m. uit leeuwen, tijgers, herten, olifanten en neushoorns.

Baas over eigen karma

Kees Moerbeek - 22 mei 2022

Het individu is de enige die de volledige controle heeft over zijn daden, ongeacht de druk die anderen op hem kunnen uitoefenen. Een onheilzame handeling onder grote druk uitgevoerd, heeft echter een ander karmisch effect dan een vrijwillige onheilzame handeling.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Acteur en zenboeddhist Gijs de Lange(65) overleden
  •  Geen dood, geen vrees (29) – terugkeer
  • Verlichting is geen goeroe
  • Het jaar 2022 – dag 146 – misbruik
  • Boeddha in de bajes – Mag het menswaardiger!

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens