Wat ontmoedigend als er aan interessante, wenselijke dingen een donkere achterkant blijkt te zitten. Die zie je pas op den duur, maar dan komt het nadeel van elk voordeel des te harder binnen. Ik geef wat voorbeelden.
Globalisering is het proces waarbij de wereld als één plek wordt ervaren. Dat klinkt goed. De mensheid kan eindelijk de overeenkomsten ontdekken, na al die eeuwen waarin de verschillen aanleiding waren tot conflicten.
Maar globalisering is ook het toneel van de neo-liberale multinationale economie. Daar blijkt veel macht te zitten, meer dan bij de politiek. De CEO’s hebben de goedheid zich in een geblindeerde bus naar het Catshuis, de officiële locatie van de Nederlandse minister-president, te laten rijden voor overleg. En overigens hebben de aloude ruzies ook niet de neiging in het niets op te lossen.
Of neem de individualisering. Het individu is de laatste twee eeuwen steeds meer de maatstaf geworden, zowel privé als publiek. Dat levert veel meer keuzevrijheid op dan ooit beschikbaar was. Allerlei oude machten zijn daardoor uitgehold.
Maar ook aan zo iets moois als grotere vrijheid zit een achterkant. ‘Ieder voor zich’ zorgt voor een bubbelsamenleving. En over de uitwas van het individualisme in het neo-liberale marktdenken had ik het al. De aandeelhouder is het heersende individu geworden. Het individu dreigt als voornaamste identiteit die van consument te krijgen.
Spel is trouwens ook een voorbeeld. Speels zijn heeft echt mooie kanten. Je gaat ervan glimlachen en knipogen. Weldadige ontspanning is het gevolg. Maar nee hoor, ook hier is er een spelbreker: macht (zie alle 263 voorgaande druppel-columns).
En tja, religie heeft onmiskenbaar ook zo haar duistere achterkant. Het zinvolle zingevingsspel verdraagt zich maar moeilijk met de door macht aangestuurde organisatie eromheen.
Maar goed, Cruijff dan maar: elke nadeel hep se voordeel.
