Sculpturen en inkttekeningen die een tijdsboog van twintig jaar overspannen, de tachtigjarige Koenraad Tinel uit het Vlaams-Brabantse Pajottenland noemt het zijn ‘silent navigations’. Realisaties uit de jaren negentig gaan in dialoog met recente en nooit eerder getoonde werken. Verroest ijzer en plaaster, spiraalveren uit een oude beddenbak, windels en lappen lood … meer heeft Tinel niet nodig om zijn verhaal te vertellen. Het is een eeuwenoud verhaal over de terugkeer naar de oorsprong, naar de bron van alle leven, naar een tijd waarin alles nog vorm moest krijgen.
Hoe het allemaal begon is moeilijk in woorden te vatten. Als het ooit al begon … want in den beginne was er niets, zelfs geen tijd. Er was enkel een toevallig moment in de eeuwigheid. En dan kwam het woord. Het verhaal kon beginnen. Vanaf dan was er tijd, er was een ‘NU’,als een scharnierpunt tussen toen en later.
Op hetzelfde moment ontstonden ook de mythen, de magische verhalen die op zoek gaan naar verbanden tussen hier en ginder, tussen boven en beneden, tussen ‘IK’ en de anderen. Elke sculptuur van Tinel is een getuigenis van dit mythische bewustzijn. Als een kunstenaar gefascineerd is door de oorsprong, dan gaat hij intuïtief ook aan de slag met de geboorte en de moederfiguur uit wie alle leven ontspruit, en uit wie ook alle sterven voorkomt.
Je zou je hierbij de filosofische vraag kunnen stellen; is dit aardse leven wel de moeite waard?
Ware het niet beter allemaal in het ongeborene gebleven? Neen, Tinel klaagt het leven niet aan, integendeel! Dat het leven zoveel verval kan verwerken, zoveel vernietiging kan verdragen, zoveel dood te boven kan komen, zoveel redenen om er eerbied en respect voor te hebben. Vergankelijkheid is voor Tinel zeker geen reden om het leven te verwerpen. Vergankelijkheid is er ten gunste van het leven. Het zet aan om het intenser te beleven!
In het oeuvre van Tinel krioelt het van onbestemde mythische dieren. Ook de mens is alom aanwezig, en bij deze laatste zijn dierlijke verwijzingen nooit ver te zoeken. Soms wordt een mensenhoofd achterwege gelaten of omzwachteld. Vaak worden armen en benen geamputeerd of vervormd. De figuren zijn verminkt, gekwetst, uitgemergeld. Ze lijken vaak op een worm of een rups. Ze suggereren een nakende verdwijning. Een veelbelovende toekomst ligt zelden in het vooruitzicht.
Nederig
Tinel maakt ons nederig. We moeten leren leven met verval en juist van hieruit kunnen we ons verheffen. Alleen op die manier wordt de lijdende mens een bron van schoonheid. In deze optiek staat dit oeuvre wat onwennig tegenover onze leefwereld, waarin aftakeling nog steeds
één van de grootste taboes is. Ook in zijn inkttekeningen vertelt Tinel hetzelfde verhaal. Uit de metamorfosen van Ovidius ontleent hij Narcissus. De kunstenaar vertaalt het in een reeks monumentale tekeningen. Als de geliefde van Narcissus de plaats moet ruimen voor zijn eigen spiegelbeeld, komt de jongeling terecht in een onomkeerbare negatieve spiraal die zal leiden tot zijn ondergang. Alleen de dierenwereld rondom blijft overeind. De Styx is niet ver weg.
Zin van het leven
Indringende schilderingen toont Tinel ons ook van twee overleden broers. Ze worden geportretteerd op hun sterfbed en geprojecteerd in een tijd waarin de dood nog niet moest weggemoffeld worden in een mortuarium. Ook sterven kan mooi zijn. Silent Navigations gaat over de mens die zoekt naar de zin van het leven. Mocht er al een weg naar het geluk te definiëren zijn, dan kan dit enkel één grote meander zijn waarin elk van ons, moeizaam navigerend, zijn weg kan zoeken. Het zal echter altijd een weg zijn vol kwetsuren en ontgoochelingen. Gelukkig is het onvolmaakte altijd verbonden met een onweerstaanbare schoonheidsdrift. Het wrange verliest zich sinds mensenheugenis in de poëzie. Schoonheid kronkelt door ons bestaan en kan niet gedijen zonder het lelijke. Beiden vervolledigen elkaar zoals yin en yang. Verdriet en vreugde zijn onvoorwaardelijk vervlochten. Zoals pijnlijke weeën in de verloskamer steevast gevolgd worden door een intens geluk bij de geboorte. Hier ontstaat de mysterieuze levensenergie, de ondefinieerbare oerkracht. In elk werk van Tinel schuilt een belofte voor geluk, maar altijd is er ook een donkere schaduwzijde. De kunstenaar wijst ons de weg naar een meer bewuste levenswandel.
Silent Navigations – Koenraad Tinel
De Halle – Markt 1 – Geel, België
14 februari – 31 mei 2015
Vrijdag, zaterdag en zondag:
10 uur – 17 uur.
André De Nys is recensent moderne- en actuele beeldende kunst voor verschillende culturele tijdschriften in Vlaanderen. Verder leidt hij Sankova, een platform voor cultuur- en stiltebeleving voor de regio Antwerpen. In zijn vrije tijd ontstaan er schilderijen en gedichten die getuigen van zijn zoektocht naar een universele spiritualiteit. Twee sterke figuren begeleiden hem in zijn atelier. Naast een foto van Thich Nhat Hanh hangt een vergeelde middeleeuwse ets met daarop Franciscus van Assisi. Ze vormen samen zijn bron van inspiratie … hun teksten liggen her en der verspreid tussen de tubes verf , potloden en borstels. De stilte in het atelier doet de rest.
