Uit de moderne natuurkunde weten we dat materie in wezen niets anders is dan samengebalde energie. Deze ontdekking bracht de New Agers er toe te beweren dat alles in wezen energie is. Klinkt logisch nietwaar? Maar is energie wel de uiteindelijke substantie van de werkelijkheid?
Nee, dat is zij niet! Ook energie komt ergens vandaan. Ook energie heeft een bron. Alle soorten energie worden door de kwantum natuurkunde beschreven als fluctuaties van een onderliggend veld. Wat is het onderliggende veld dat de bron is van energie en daardoor ook van materie? Moderne natuurkunde spreekt van het nulpuntveld, als het alomtegenwoordige, abstracte, vormloze gebied dat de bron van alle energie en materie is. Van dit veld wordt gezegd dat het zelf-interactief is. Volgens de Vedanta zienswijze is dat het zijn als zodanig, dat interactief is met zichzelf. Het wordt het enkelvoudige bewuste zijn genoemd, ofwel bewustzijn. Ook Max Planck zag in dat energie en materie secundair zijn, en dat bewustzijn primair is. Bewustzijn is dus de uiteindelijke werkelijkheid, niet energie. Bewustzijn kan gezien worden als potentiële energie en potentiële materie. Wanneer bewustzijn in beweging komt, ontstaat er energie. Wanneer energie zich samenbalt ontstaat materie. Dus de opvatting over de uiteindelijke waarheid moet luiden: Alles is in wezen bewustzijn. Bewustzijn is de essentie van al wat bestaat. Energie is bewustzijn in beweging. Materie is bewustzijn dat een bepaalde vorm heeft aangenomen. Ook de mens bestaat uit deze drie componenten: ziel, geest en lichaam: Bewustzijn als zodanig is onze essentie, de kern van onze ziel, ons ware zelf. Bewustzijn in beweging is onze geest. Bewustzijn dat een vaste vorm heeft aangenomen is ons lichaam.
Dwaalspoor
Vertegenwoordigt de New Age beweging een verbetering ten opzichte van de afbrokkelende traditionele religies? Ik geloof dat deze vraag in veel opzichten met ja te beantwoorden is. Toch zijn mij in de loop van de jaren bepaalde New Age opvattingen ter ore gekomen waarvan ik meen dat ze de mensen op een dwaalspoor brengen. Dat betekent dat deze opvattingen mijns inziens niet de waarheid uitdrukken. Ze vallen mijns inziens in de categorie: misverstanden. Een opvatting is waar wanneer hij de werkelijkheid adequaat beschrijft. Een opvatting is onwaar, en daarom misleidend, wanneer hij de werkelijkheid inadequaat beschrijft. Spiritualiteit betekent in feite niets anders dan het ontwikkelen van een adequaat beeld van de werkelijkheid. Een spiritueel persoon is iemand die een adequaat inzicht heeft in de werkelijkheid. Inadequate beschrijvingen van de werkelijkheid kunnen argeloze zoekers in verwarring brengen en in een verkeerde richting sturen. De aanwezigheid van inadequate beelden van de werkelijkheid in de Nieuwe Tijdsbeweging heeft ervoor gezorgd dat verstandige, geaarde en realistische mensen van mening zijn dat deze beweging niet serieus te nemen is. Men ziet het als een soort voorbijgaand modeverschijnsel. New Agers kunnen naar hartenlust speculeren en van alles en nog wat beweren zonder dat hun uitspraken aan een kritisch onderzoek worden onderworpen. Het is dan ook logisch dat de meerderheid van de mensen zich niet aangetrokken voelt tot deze stroming.
Wereldbeeld
Om de werkelijkheid adequaat te kunnen beschrijven, hebben we een alomvattend wereldbeeld nodig. Bestaat zoiets eigenlijk wel? Bestaat er überhaupt een allesomvattend paradigma van de werkelijkheid? Jazeker. Deze is te vinden in de aloude Vedanta filosofie, wier centrale stelling is dat het hele universum een manifestatie van bewustzijn is. Veda betekent kennis, weten. Anta betekent einde, uiteindelijk. Vedanta staat dan ook voor de uiteindelijke kennis omtrent alles en iedereen. Vedanta laat ons inzien dat de oneindige veelvuldigheid van de schepping de manifestatie is van een enkelvoudig, onveranderlijk en aldoordringend veld van bewustzijn. Eenvoudig gesteld zegt Vedanta: bewustzijn is de gemeenschappelijk essentie van alles en iedereen. Ook leidende natuurkundigen zoals Max Planck en Albert Einstein hebben ingezien dat bewustzijn primair is en dat materie secundair is. Dit op bewustzijn gebaseerde wereldbeeld verschaft de mensheid een gemeenschappelijk referentiekader voor alle takken van wetenschap en voor alle stromingen van wijsheid, filosofie en religie. Uitgerust met dit alomvattende bewustzijnsparadigma zal het ons niet moeilijk vallen de meest populaire misverstanden binnen de Nieuwe Tijd beweging te herkennen en vervolgens te corrigeren.
G.J. Smeets zegt
Beste Frans Langenkamp,
“Moderne natuurkunde spreekt van het nulpuntveld, als het alomtegenwoordige, abstracte, vormloze gebied dat de bron van alle energie en materie is.”
Nee, in de (kwantum)fysica bestaat het begrip nulpuntsveld niet. Er bestaat wel zoiets als nulpuntsenergie en dat kun je zelf in elk leerboek natuurkunde nazien.
De term nulpuntsveld is een fantasie van Lynne McTaggart (kun je googlen). Haar fantasie heeft met moderne natuurkunde helemaal niets te maken, ze is geen natuurkundige en ze heeft nooit iets gepubliceerd in een natuurkundig tijdschrift. Die mevrouw is een new age coryfee.
“Ook Max Planck zag in dat energie en materie secundair zijn, en dat bewustzijn primair is. Bewustzijn is dus de uiteindelijke werkelijkheid, niet energie.”
Het klopt dat de diepgelovige Max Planck (eerst Lutheraan, later kerkloze deïst) zich beriep op ‘bewustzijn’ om de natuurkundige raadsels van energie en materie waarvoor hij stond te verklaren. Nagenoeg niemand in de wereldwijde natuurkundige werkgemeenschap volgt Planck daarin. Je conclusie dat bewustzijn ‘dus de uiteindelijke werkelijkheid’ wordt niet door de natuurkunde geschraagd.
Beste Frans, van mij mag je Vedanta propageren. Maar hou het netjes en verspreid s.v.p. niet de bekende leugens over ‘moderne natuurkunde’.
peter meijlink zegt
Het lijkt me heel goed dat G.J.Smeets deze correctie aanbrengt. Zelf ben ik uitermate kritisch t.a.v. pogingen om kwantummechanica en fysica in verband te brengen met bijvoorbeeld Boeddhisme. Soms lijkt het wel of het Boeddhisme (in de ogen van sommigen) een soort rechtvaardiging nodig heeft van de kwantummechanica. Daar komt bij dat deze materie extreem moeilijk te begrijpen is en erg veel uitspraken op dit terrein komen op mij over als een soort hovaardij. Laten we bescheiden zijn en eens aan de nobelprijswinnaar voor natuurkunde Gerard ’t Hooft vragen wat zijn mening is.
Peter Meijlink.
G.J. Smeets zegt
Ik heb geklikt op de hyperlink ‘Frans Langenkamp’ in het kadertje onder het blogstuk. In het c.v. waar de klik toe leidt zegt de man over zichzelf:
“Deze eeuwige en onbegrensde oceaan van gelukzaligheid nam op 22 Januari 1953 om 21:45 uur te Nijmegen een menselijke vorm aan, door te verschijnen als een mensenkind. Deze tijdelijke uitdrukking van het eeuwige en kosmische Bewuste Zijn kreeg een naamplaatje toegevoegd door zijn aardse ouders: ‘Frans Langenkamp’.”
Vriendelijk verzoek aan de redactie om dit soort mallotigheid tot het absolute minimum te beperken. Het ontneemt de lust om mensen in mijn omgeving te attenderen op het bestaan van BD.
Joop Ha Hoek zegt
Goff, werd Jezus ook niet uit een maagd geboren en liep die zoon later ook niet over water? In het Huis van de Boeddha is plaats voor vele meningen.
Ariyadhammo zegt
Vele Meningen? M.n. verkeerde meningen worden door de Verlichte aangewezen als de meest verderfelijke vormen van denken. Elke daad die vanuit een verkeerde mening gedaan wordt zal de doener en zijn omgeving alleen maar schaden.
Een paar voorbeelden van deze incorrecte meningen zijn:
Of hij heeft een verkeerd inzicht (miccha ditthi), een vervormde visie, op deze wijze: ‘Er is niets gegeven, niets aangeboden, niets geofferd. Er is geen vrucht of gevolg van goede en slechte daden. Er is niet deze wereld en niet een andere wereld, geen moeder, geen vader, en er zijn geen spontaan geboren wezens[5], geen goede en deugdzame monniken en brahmanen in deze wereld die tot zelfrealisatie[6] zijn gekomen door rechtstreekse kennis en deze wereld en de andere wereld verklaren[7].'”
uit: http://www.sleuteltotinzicht.nl/m041.htm
Van mij part noem je van alles Boeddhisme, Rein Land, Theravada, Geinstitutionaliseerde Twijvelzucht. De Dhamma is wat ie is of ie nu gekend wordt, uiteengezet wordt, of niet. Ik zou die Dhamma geen huis van de Boeddha noemen. Omdat de Boddhisatva pas na het zien van de Dhamma een Boeddha werd.
G.J. Smeets zegt
Chef, het klopt dat er over Jesus mallotigheden de ronde doen. Maar hij ze zelf echt niet in zijn c.v. gezet :)
P.s. sinds wanneer zijn jij en Paul huisbewaarders? ik dacht dat jullie redacteurs van een krant zijn ;)
Joop Ha Hoek zegt
Redacteuren verdienen het ook om in een huisje te wonen. We bewaren niks en beseffen de vergankelijkheid van het geschreven woord.
Sjoerd zegt
Dat wordt inmiddels in het christelijke veelal als symbolische vertelling gewaardeerd, omdat de historische wortels betreffende de herkomst van deze mythologie al vele jaren duidelijk zijn.
Ook voor het bestaan van Jezus als groot en bekend prediker en wonderdoener zijn hoegenaamd geen betrouwbare historische bronnen uit zijn tijd bekend, laat staan dat er sprake is van kwantummechanische verklaringen voor het sprookje van zijn wandeling over het meer van Tiberias. (of heette het toch anders? )
Frans Langenkamp zegt
Beste G.J. Smits,
je citaat uit mijn website is uit zijn context gerukt, en maakt daardoor inderdaad een soort belachelijke indruk.
De tekst hierboven wordt vooraf gegaan door het volgende:
Iets over mijzelf
Mijn essentie is identiek aan jouw essentie. In wezen zijn wij één. In poëtische termen kan mijn (en jouw) essentie beschreven worden als een onbegrensde, eeuwige oceaan van bewustzijn. Een oceaan van Zijn, Bewustzijn en Gelukzaligheid.
Bij die “onbegrensde oceaan van bewustzijn” gaat het over ONZE GEMEENSCHAPPELIJKE ESSENTIE, IN BEELDSPRAAK GEFORMULEERD…
Het is gewoon een poëtische aanduiding voor wat in het boeddhisme “Boeddha-natuur” wordt genoemd. Onze essentie, of hoe je het ook maar noemen wilt, is onbegrensd, onpersoonlijk, goddelijk.
We moeten nu eenmaal leren “door de woorden heen te kijken”.
Hartengroet,
Frans
Sjoerd zegt
Beste heer Langenkamp,
Het zou u sieren een doctoraal natuurkunde, en ik bedoel specifiek de kennis betreffende de kwantummechanische aspecten van de fysica, aan uw curriculum toe te voegen, alvorens dit soort fysische onzin te debiteren.
Het ligt in dezelfde lijn als het verhaal onlangs in het BD van een schrijvert die verhaalde hoe de boeddha de bron van de meditatieve beoefening van de Japanse en Chinese vechtkunsten is.
G.J. Smeets zegt
Beste Frans Langenkamp,
het zogenaamde natuurkundige ‘nulpuntsveld’ waarover je artikel gaat is regelrechte kletskoek, daar heb ik je op gewezen. Dat je die correctie negeert staat je uiteraard vrij. Zoals het je ook vrij staat om mij nu een essentie toe te kennen die bovendien identiek zou zijn aan de jouwe. Ook dat is kletspraat, pure metafysische fantasie met als argument dat het een ‘poëtische aanduiding’ is. Ook dat argument is kletskoek, elke dichter kan je uitleggen dat poëzie (haiku is een goed voorbeeld) niets aanduidt en enkel te raden overlaat.
“We moeten nu eenmaal leren door de woorden heen te kijken” zeg je. Elk normaal begaafd mens is daar zeer bedreven in nadat hij/zij de middelbare school heeft verlaten. Het punt lijkt me veeleer dat het zaak is om zich te onthouden van kletspraat (‘paradigma van de werkelijkheid’ zag ik o.m. in je artikel staan). Wat dat betreft ben ik groot fan van Gautama Shakyamuni. Die man heeft zich bij mijn weten overigens onthouden van kletspraat over ‘boeddha natuur’.
P.s. Smeets is mijn naam en niet Smits. Maar door dát onzorgvuldige woordgebruik kijken we voor de gelegenheid maar heen.
Klaverengroet van G.J.
Conrad zegt
De titel van het artikel zegt alles over de schrijver van dit artikel: “Geen wonder dat spiritualiteit zo’n slechte naam heeft”
Dit is misschien een leuk artikel voor de Paravisie maar niet voor het BD.
Kay zegt
Wat is bewustzijn? Bewustzijn is het enige element dat verbonden is met alles wat weten, doen, zien en andere activiteiten. Bewustzijn is gewaar van alles door identificatie. Bewustzijn is gewoonlijk geïdentificeerd met het mentale/denken. In de meeste Westerse filosofie, er zijn uitzonderingen, is het denken bewustzijn en bewustzijn denken en gaat het niet verder. Freud is op een extreem reductionistische manier tot de conclusie gekomen dat er ook zoiets is als onbewuste. De laatste stroming is de transpersoonlijke psychologie die als uitgangspunt heeft dat psychologie de wetenschap van bewustzijn is.
Bewustzijn is niet alleen een onveranderlijk en staties. Het is ook veranderlijk en dynamisch. Het ene staat opzichzelf het andere indentificeerd zich met alles wat het tegen komt. De meeste yoga, meditatie methoden houden zich alleen bezig met het actieve en dynamische deel van bewustzijn, b.v. door het tot rust brengen van de golven op de oceaan. Een andere methode (mindfulness) kijkt naar de golven op de oceaan. Deze methoden houden zich bezig met een heel klein deeltje van het bewustzijn, niet met de hele oceaan van het bewustzijn. Frans Langekamp spreekt hier over een ander bewustzijn, bewustzijn dat bewust is van zichzelf , van de essentie wat bewustzijn zelf is.
Akshaya de Groot zegt
Wat mij altijd intrigeert is dat in dit soort discussies altijd wordt gedaan alsof wetenschap samenvalt met exacte wetenschappen. Menswetenschappen worden compleet overgeslagen. Vanuit de sociale wetenschappen wordt allang op de beperkingen van een louter natuurwetenschappelijk wereldbeeld gewezen, omdat dit geen enkel recht doet aan intermenselijke fenomenen zoals taal, interpretatie en betekenis, zoals empathie of non-verbale communicatie, en zoals, inderdaad, bewustzijn.
Al dit soort zaken zijn niet eens te begrijpen vanuit een natuurwetenschappelijk wereldbeeld. Waarom verwachten New Agers en boeddhisten dan juist daarmee de brug te slaan naar het wetenschappelijk denken? Waarschijnlijk omdat de natuurwetenschap meer status heeft, die vervolgens ook op onze standpunten afstraalt.
Laten we op zoek gaan naar de relatie tussen menswetenschap en boeddhisme. Dan krijgen we een veel vruchtbaarder gesprek. In feite begint dat al langzaamaan op gang te komen. Bijv. rond de psychologie van geluk en emoties en de werking van meditatie en mindfulness. Dan spreken we over onderwijs, en hulpverlening en mensen die samen proberen de wereld iets leefbaarder te maken.
Kay zegt
A. de Groot, Voor menswetenschappen is bewustzijn gewoonlijk geïdentificeerd met mentaliteit, mentaal bewustzijn is beperkt tot de alledaagse menselijke werkelijkheid, waakbewustzijn. Natuurwetenschappen gaan verder dan onze dagelijkse menselijke werkelijkheid. De mens is meer dan mentaliteit, leven en fysieke werkelijkheid, bewustzijn is essentieel hetzelfde voor alle status, condities en activiteiten. Bewustzijn is niet gecomponeerd uit delen, het is fundamenteel aan ons bestaan en het formuleert elk deel het kiest te scheppen. Natuurwetenschappen en mensenwetenschappen gaan uiteindelijk over een en dezelfde werkelijkheid. Natuurwetenschappen en menswetenschappen kunnen niet hetzelfde blijven als de dimensie bewustzijn breder en dieper begrepen zal worden, hetzelfde geldt voor boeddhisme.
Sjoerd zegt
Bewustzijn is een talige bevestiging van de relatie met wie of wat dan ook.
Voor de rest is het de illusie
van ons idee te bestaan, helaas na veel oefenen icm fysieke koestering en talige inprenten tot het moment dat wij vergaan.
De tijdsduur is beperkt tot zo’n 80 jaar gemiddeld en daarna is de herinnering van anderen aan deze illusie sterk aan slijtage onderhevig.
En dat allemaal door de definitieve verdere afwezigheid van iedere bekrachtiging van ons bestaan.
Het begin en het einde is stof. Dat waren wij, dat zijn wij en tot dat stof keren wij terug.
Daaag, bewustzijn!!!
kay zegt
Dat is maar een manier om naar bewustzijn te kijken.
Piet Nusteleijn zegt
Frans Langenkamp begint met een vraag: Is energie wel de uiteindelijke substantie van de werkelijkheid?
In het vervolg van de tekst geeft hij een ,volgens hem, adequate beschrijving van de werkelijkheid, die hij gebaseerd heeft op de Vedanta filosofie.
Mijn vraag is nu; hoe we dit kunnen (of moeten?) zien.
Staat “dit” nu zo vast? Is dé adequate beschrijving nu gegeven? Is “dit” het? Kan er nog een kleine of grote opmerking c.q. aantekening bij geplaatst worden?
Frans Langenkamp zegt
Hallo Piet,
Graag plaats ik een kleine kanttekening bij mijn tekst.
Waar het in de eerste plaats om gaat, is dat we inzien dat de oneindige veelvuldigheid van de werkelijkheid (de manifeste schepping) zijn oorsprong heeft in een enkelvoudige , onmanifeste oorsprong. Of we deze nu God, Allah, Tao of Boeddha natuur noemen is niet echt wezenlijk.
In de tweede plaats gaat het erom een modern taalgebruik te vinden, dat deze universele Essentie op een internationale, interculturele en inter-religieuze manier beschrijft. (Anders blijft de mensheid op spiritueel gebied eeuwig verdeeld). De beste naam voor de alomtegenwoordige Essentie is het ZIJN; het ZIJN dat vanuit zichzelf de manifeste werkelijkheid schept. Het ZIJN is dus oneindig creatief. Ook is het oneindig intelligent, gezien de verbazingwekkende ordelijkheid in al wat bestaat. Vanuit de waarneming van de creatieve en intelligente aard van het ZIJN, trokken de wijzen van weleer de conclusie, dat het zijn bewust is van zichzelf (Alleen bewustzijn is immers intelligent en creatief). Zo komen we tot het inzicht dat Bewust Zijn de essentie is van alle Zijnsvormen. In één woord: Bewustzijn. Door de universele Essentie Bewustzijn te noemen hebben we de gemeenschappelijke essentie van alle soorten van kennis gevonden: Kennis is immers gestructureerd IN Bewustzijn. Simpel, nietwaar? maar perfect.
Sjoerd zegt
Het is jammer dat het BD dit publiceert.
Joost zegt
Mooie discussie.
En ik kom regelmatig het woord,(werkelijkheid)tegen.
Zolang niet duidelijk is wat dat is,doen wij beter nog wat te zwijgen.
Joost.
kay zegt
Door duidelijk te zijn gaat veel verloren. Werkelijkheid, bewustzijn kunnen niet al te stak omschreven worden omdat de werkelijkheid, bewustzijn zo veelvormig en multidimensionaal is.
Frans Langenkamp zegt
De werkelijkheid bestaat uit twee lagen, zou je kunnen zeggen. De concrete en de abstracte. De manifeste schepping en de onmanifeste Oorsprong ervan. Relatieve Veranderlijkheid, op basis van absolute Onveranderlijkheid.
manifeste Dynamiek, onmanifeste Stilte. Relatief en Absoluut. Worden en Zijn. Materiele schepping, zuiver, abstract Bewustzijn. Veelvoud als uitdrukking van EEN-Voud. Zichtbare schepping, onzichtbare Boeddha Natuur.
Het woordje OM – in “Om mani padme hum”- drukt deze structuur symbolisch uit: De O staat voor het Onmanifeste. De M staat voor de daaruit voortkomende Manifeste schepping. Om Staat dus voor de Totaliteit, die zowel het absolute al het relatieve Om-vat.
Klaas zegt
Het zijn dat uitgesproken kan worden is niet het echte zijn.
kay zegt
Moet je eerst weten of je kunt weten wat echt is.
Sjoerd zegt
In al het bovenstaande kunnen we een variabele, maar ook begrensde weergave zien van de architectuur van ons brein en wat dat brein daarmee weet te produceren aan (on)geordend lawaai en beeld als reactie op alle prikkels die het ondervindt.
Helaas voor ons, blijft het allemaal een nogal chaotische en deels ook destructieve activiteit die het brein via onze fysieke presentatie ontplooit.
Werkelijkheid kun je ontdekken door met je kop tegen de muur te lopen.
Of je deze uitspraak als directief of overdrachtelijk moet opvatten, laat ik aan ieders eigen brein over.
Wat de tijdsduur voor deze beoefening betreft, is er per mens ongeveer 80 jaar gemiddeld beschikbaar.
Voor ieder van ons is wel een muur te vinden, al is het ’t ochtendgloren onder een bodhiboom.
Joost. zegt
Mooi Sjoerd.
En dat is geen illusie!!
Joost.
Piet Nusteleijn zegt
Frans, hartelijk dank voor jouw bijdragen. Het spijt me voor mijn cynisme. Jouw beschrijving van de werkelijkheid vind ik
in zijn eenvoud en complexheid perfect. Verschillende kwartjes zijn hierdoor gevallen. Hartelijk dank. Met groet.