Zes Vipassanaleraren brachten op 6 mei in het Boeddhistisch Dagblad het grootschalige misbruik door de Thaise monnik Mettavihari naar buiten. Sinds eind jaren ’70 blijkt hij zich- volgens de verklaringen van de slachtoffers, aan tientallen mannen te hebben vergrepen. Het verhaal kreeg onverwacht veel media-aandacht en steeds meer slachtoffers meldden zich. Nu, enkele weken verder, is er nog steeds veel onduidelijkheid. Want hoe kon hij zo lang zijn gang gaan? Is er iets mis met de boeddhistische cultuur in Nederland? Wat kunnen we hiervan leren en hoe zorgen we dat het niet nog een keer gebeurt?

Morgenavond besteedt de boeddhistische radio in het programma OBA Live aandacht aan deze schrijnende kwesties. Drie gasten bieden duiding en context en gaan met elkaar in discussie over wat de volgende stappen moeten zijn.

Edel Maex

Psychiater en boeddhistisch leraar Edel Maex was niet verrast toen hij voor het eerst over het misbruik door Mettavihari hoorde. Het komt namelijk helaas veel vaker voor. Misbruik is het gevolg van een machtsrelatie, legt hij uit. De leraar/leerling relatie die wij in het Westen hebben werkt macht in de hand. Hoe meer macht er is, hoe meer misbruik voorkomt.

Edel Maex.

Maex pleit ervoor om misbruik uit de sfeer van een puur seksuele daad te halen. Het gaat uiteindelijk om machtsmisbruik. Er zijn veel vormen van misbruik, die uiteindelijk allemaal neerkomen op de aantasting van de integriteit van de ander. “De traumatische gebeurtenis is heel erg, maar de gevolgen liggen veel dieper. We hebben het over het seksuele misbruik omdat dat makkelijk zichtbaar is maar we moeten nog een stap verder kijken.” Een van de belangrijkste discussiepunten vindt hij het taboe dat hier nog steeds heerst rondom de leraar verheerlijking. “Niemand is perfect.”

Frits Koster

Frits Koster is een van de zes Vipassanaleraren die met het misbruik door Mettavihari naar buiten zijn getreden. Hij had al veel eerder geluiden gehoord over seksueel ontoelaatbaar gedrag en Mettavihari hier in 1995 ook mee geconfronteerd. Koster wist dat er een kern van waarheid in moest zitten, omdat hij jaren eerder ook seksueel was misbruikt door Mettavihari.

Frits Koster

Toch heeft hij er op dat moment verder niks mee gedaan. Nu, negentien jaar later, blijkt de omvang van het misbruik veel groter dan gedacht. In de uitzending legt hij uit waarom hij er op toen niet meer mee heeft gedaan, wat hij nu anders zou doen en wat de impact van het misbruik op hemzelf is geweest. Want na het incident in 1982, is zijn relatie met de monnik voorgoed veranderd.

Hans Voerknecht

Als jonge student in Groningen was Hans Voerknecht (56) onzeker en op zoek naar zichzelf. Via een studentenvereniging kwam hij in aanraking met Vipassanameditatie. Hij deed mee aan een aantal retraites en ontmoette daar Mettavihari. De monnik misbruikte hem meerdere keren tijdens een retraite. Het was een flyer waarop stond dat ‘illicit sexual contact’ verboden was, die Hans wakker schudde uit de verwarring.

Nu pleit hij voor een onafhankelijk meldpunt, meer overheidstoezicht op religieuze instituties en een open discussie over de aard van de leraar/leerling relatie in het boeddhisme.

Hulp voor slachtoffers Mettavihari

Op de website van de Buddharama tempel in Waalwijk waar het misbruik zich afspeelde staat een verklaring van de voorzitter namens de tempel, waarin excuses worden gemaakt en spijt wordt betuigd. Daar staat ook de contactinformatie van boeddhistisch leraar Frank Uyttebroeck vermeld, die zich beschikbaar heeft gesteld om als vertrouwenspersoon te fungeren voor slachtoffers van het misbruik bij Buddharama tempel.

Toine van Beek, bestuursvoorzitter van de Buddharama tempel, gaf een toelichting op de affaire in OBA Live van dinsdag 2 juni. Hij vertelt dat het bestuur aan de slachtoffers inmiddels excuses heeft aangeboden.

OBA Live

Lees hier het interview met Hans Voerknecht in het BD

Lees hier de tekst van Edel Maex in het BD over vormen van misbruik

Lees hier de in het BD gepubliceerde verklaring van de zes Vipassanaleraren over het waarom van het lange zwijgen. Tekst Frits Koster