Van Auschwitz naar New Mexico en van Appelscha naar Amsterdam. Als thuisloze zenmonnik zwerft Petra Hubbeling langs ‘s Heren wegen. Spirituele vriendschap is voor haar essentieel. Maar hoe onderhoud je die vriendschap als je constant onderweg bent?
Toen Ananda eens tegen de Boeddha zei dat vriendschap het halve spirituele leven was, wees de Boeddha hem terecht: “Zeg dat niet, Ananda. Het is het hele spirituele leven, niet het halve”.
Een spirituele vriend
Voor mij is het juweel van de sangha een van de krachtigste en vreugdevolste dharmabeoefeningen, omdat het de basis is voor spirituele vriendschap. In de Mitta soetra geeft de Boeddha een opsomming voor spirituele vriendschap:
Bhikshus, a friend who is accomplished in seven things should be associated with. What are the seven?
- A spiritual friend gives what is difficult to give.
- A spiritual friend does what is difficult to do.
- A spiritual friend patiently endures what is difficult to endure.
- A spiritual friend reveals her or his own secrets
- A spiritual friend keeps another’s secrets.
- A spiritual friend does not abandon another in misfortune.
- A spiritual friend does not despise another because of their own loss and the others gains.
Een leven alleen
Mijn huidige manier van leven, zonder vaste woon- en verblijfplaats, leef ik alleen. De omgevingen waar ik oppas zijn mij vaak onbekend en ik ken er niemand. De meeste vrienden komen niet spontaan langs, omdat ze niet weten waar ik verblijf. Zelf ergens langs gaan wordt beperkt door de huisdieren waar ik voor zorg. Contact met mijn dharmazussen en –broers is daarom voor mij van groot belang. Dat onderhoud ik meestal online.
Maar twee dierbare dharmazussen bezoeken me op elk oppas-adres. Dit alles draagt er toe bij dat spirituele vriendschap een belangrijk deel van mijn beoefening is. Het leuke van deze manier van leven is dat ik regelmatig andere sangha’s bezoek en kennis maak met de verschillen in sfeer aldaar.
Contact maken en onderhouden
Behalve van Nederlandse sangha’s maak ik ook deel uit van internationale sangha’s. Deze zijn vaak thematisch met elkaar verbonden zoals bijvoorbeeld het geëngageerd boeddhisme. Om binnen deze sangha’s het contact te onderhouden gebruiken we social media, met name Facebook.
Voor de Auschwitz retraite-sangha hebben we een heel actieve besloten Facebookgroep met deelnemers uit twintig verschillende landen. Een besloten groep maakt dat mensen zich veel opener en kwetsbaarder durven op te stellen dan in een openbare groep.
Naast de Facebookgroep communiceren wij met elkaar via Skype. Dat is natuurlijk niet hetzelfde als regelmatig live bij elkaar komen, maar gezien de afstand een perfecte oplossing, die wat mij betreft niets afdoet aan de intimiteit van het contact. Mede door deze manier van communiceren keren veel mensen jaarlijks terug naar Auschwitz.
Parttime in Upaya
Sinds bijna een jaar maak ik, gedurende een aantal maanden per jaar, onderdeel uit van roshi Joan Halifax’s Upaya Zen Center in Santa Fe, Verenigde Staten.
De dynamiek van deze sangha is weer van een heel andere orde dan wat wij kennen als een sangha. We leven en werken met 15 tot 24 mensen samen om Upaya draaiend te houden en onze boeddhistische beoefening vorm te geven. Aan de ene kant heb je in een dergelijke sangha te maken met de spanningen en irritaties die zich in zo’n leefgemeenschap voordoen. Aan de andere kant is er veel meer tijd en gelegenheid je spirituele vriendschap te verdiepen.
Jaarlijks bezoeken ruim duizend deelnemers, van wie velen te maken hebben met diepgaand lijden, Upaya. Hospitality – gastvrijheid – is hier dan ook een van de belangrijkste aandachtspunten. Wij zorgen er, als groep, voor dat iedereen zich welkom voelt en niet verloren gaat in de sangha.
Haiku
Met de woorden van Thich Nhat Hanh in gedachten…
“The next Buddha may take the form of a community, a community practicing understanding and loving kindness, a community practicing mindful living. And the practice can be carried out as a group, as a city, as a nation.”
…schreef ik tijdens een haiku-workshop deze haiku:
Wezens bevrijdend
Spirituele vriendschap
Pad van de sangha
