• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Reflectie: Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden

Reflectie: Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden

22 oktober 2020 door Ramo de Boer

Reflectie volgt op gewaarzijn
Reflecteren volgt op de fase van gewaarzijn > gewaar ben je, reflecteren doe je. We zien dat gewaarzijn, hoewel van nature aanwezig, training nodig heeft om een instrument voor bewustzijnsontwikkeling te worden. Meditatie en mindfulness, de laatste vaak als onderdeel van meditatie beoefening, zijn traditionele vormen daarvoor. Gewaarzijn – bewuste aandacht – is een noodzakelijke voorwaarde voor bewustzijnsontwikkeling. We kijken nu dieper naar de betekenis, functie en toepassing van de activiteit van reflecteren.

Betekenis volgt uit reflectie

Reflecteren heeft naast de letterlijke spiegelende betekenis ook een geestelijke/spirituele betekenis, namelijk die van: beschouwen, bespiegelen, bezinnen, filosoferen en overdenken. Veel van onze betekenisgeving is automatisch – een actueel fenomeen wordt niet of nauwelijks bewust waargenomen (fenomenologisch) maar verschijnt onmiddellijk als betekenis of concept – een gevoel, gedachte, beeld, mening, oordeel – in onze bewustzijnstroom. Middels het trainen van gewaarzijn verhogen we de kwaliteit van onze waarneming, en verminderen we onze reactiviteit – reacties die voortkomen uit deze automatische betekenisgeving vanuit oude emotionele kwetsuren en behoeften.

Functie van reflectie

Door de hogere kwaliteit van gewaarzijn komt de inhoud ervan beschikbaar voor bewuste reflectie. De functie van reflectie is dan ook het gericht betekenis geven aan bewust waargenomen informatie, zowel actueel als achteraf. Actief en gericht reflecteren is hoe we bewust het vermogen van onze geest gebruiken om betekenis en zin te geven aan ons leven. Het is een doorlopende oefening want reflecteren is net als mindfulness en meditatie een activiteit die regelmatig geoefend dient te worden. Reflecteren is een werkwoord: het gaat niet over een spontaan intuïtief inzicht wat tot onmiddellijke, volledige en stabiele realisatie kan leiden, maar om een te oefenen vaardigheid.

Toepassingen van reflectie

Er zijn vele vormen van reflectie. Een hele praktische vorm van reflectie komt uit het Boeddhisme en heeft de naam ‘De Acht Wereldse zorgen.’ Het is een vorm waarin er een stelling gebruikt wordt om je gewaarzijn van, en reflectie over je gedrag te leiden. De Acht wereldse zorgen betreft in essentie onderzoek naar de dynamiek van gehechtheid en afkeer, of hoop en angst, de twee polen die in het Boeddhisme gezien worden als de werkelijke oorzaak van onze ontevredenheid.

Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden.
Onze ontevredenheid komt in deze benadering in belangrijke mate voort uit ons (te) sterke geloof in de wenselijkheid en resp. onwenselijkheid van deze toestanden. Ze bestaan uit 4 paren:
1. voorspoed & tegenspoed – gehechtheid: aan materiële en financiële bezittingen & afkeer: kwaadheid en verdriet  bij het niet verwerven of verlies ervan;
2. genot & lijden – gehechtheid: aan het hebben en houden van plezierige en sensaties en ervaringen & afkeer:  het willen vermijden of zo snel mogelijk  beëindigen  van onplezierige sensaties en ervaringen;
3. eer & schande – gehechtheid: aan een goede reputatie of imago & afkeer: van een slechte reputatie of imago;
4. lof & kritiek – gehechtheid: aan complimenten en waardering & afkeer: van kritiek en afkeuring.

Reflectie in drie delen
Zo op het eerste gezicht zijn ze heel herkenbaar en nastrevenswaardig, niet? Doel van de wereldse zorgen en de gerichte reflectie er over is om inzicht te krijgen in de contraproductieve resultaten van het geloof erin, en het gedrag dat er uit voortkomt.
Reflectie 1. richt zich op het onderzoek hoe het komt dat we hier in geloven. Of scherper geformuleerd: wat is de functie voor mij dat ik hier in geloof? Wat moet het mij eigenlijk brengen?
Reflectie 2. richt zich op het gedrag dat voorvloeit uit mijn geloof in het eerste – de wenselijkheid danwel onwenselijkheid van dat wat er hier-en-nu is. Ik kan me dat gedrag gewaarzijn, en middels reflectie onderzoeken welke aanleiding(en) in de situatie mijn geloof activeert en het daaropvolgende gedrag teweegbrengt.
Reflectie 3. richt zich op het reactieve gedrag en haar resultaten in de situatie en in mijzelf. wat doe ik nu eigenlijk precies als dat geactiveerd wordt en wat brengt me dat in relatie met anderen? En in mijzelf?

Overstijgen van de vicieuze cirkel
Al gauw zul je merken dat als je deze neigingen niet onderbreekt of anderszins overstijgt ze deel blijven van een vicieuze cirkel waarin ze elkaar onderhouden en bevestigen. Reflectie brengt ons overzicht en inzicht in de dynamiek van de Acht wereldse zorgen. Ten eerste zien we dat de paren redelijk autonoom wisselen van aanwezigheid (voorspoed en tegenspoed wisselen elkaar af) en tegelijkertijd zien we dat het vasthouden aan deze twee polen altijd ontevredenheid en lijden veroorzaakt. Er is dan immers altijd een situatie die we niet willen – ofwel de voorspoed eindigt of we het nu willen of niet, ofwel de tegenspoed gaat niet weg of het we het nu willen of niet.

Met compassie
Belangrijk is om onszelf altijd met compassie te onderzoeken en te aanschouwen. Het (negatieve) geloof dat we opdeden over onszelf en het gedrag wat we vertonen zijn aangeleerd. Trainen in reflectie dient niet om nog meer munitie te hebben om onszelf te veroordelen en kritiseren. Reflectie dient juist om te zien dat onze oude gewoonten van denken en doen deels contraproductief zijn en ons een hoop last bezorgen. Het is tijd ons er gericht en elegant van te bevrijden.

NB. Deze Reflectie maakt deel uit van Training Mindfulenss 1: De Kracht van Aandacht

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Geluk, Ramo de Boer Tags: acht wereldse zorgen, eer en schande, gehechtheid, genot, lijden, Ramo, reflectie

Lees ook:

  1. Het lijden van Myanmar
  2. De grote schoonmaak van Buddhagosha
  3. Spijtlijden en twee pijlen van de Boeddha
  4. Boeddha in de bajes – Bevrijd in de gevangenis

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ramo de Boer

Senior Gestalttherapeut, coach, trainer en schrijver. Beoefende en studeerde in verschillende spirituele tradities, en heeft een voorliefde voor Dzogchen en Lojong (Tibetaans-Boeddhisme). Kijk voor meer info, blogs en artikelen op MindConsult en op ISSUU 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 129 – vrede en alle goeds
    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.