De kern van de yoga – yogastijlen

Hoe je Yoga ook omschrijft, als je aanneemt dat alles eén is, kan er slechts één Yoga zijn; maar wanneer je je aansluit bij een klassieke indeling, kun je wel drie vormen van Yoga onderscheiden: Karma Yoga, Bhakti Yoga en Jnana Yoga. Beschouw deze drie maar als de drie pijlers waarop alle Yoga rust. En iedere vorm kent weer talloze stijlen waarin het beoefent wordt.  Neem je het individu als uitgangspunt, dan zijn er net zoveel stijlen van Yoga mogelijk als er mensen zijn. Dat zijn er miljarden. Let wel: zoveel zijn er mogelijk! In de praktijk zijn er aanzienlijk minder vormen dan stijlen!. Hieronder vind je voorbeelden van Yogastijlen die aan één leraar (of slechts enkele personen) of school zijn te koppelen:

Anishayoga: Het boek dat Johan Noorloos  over Anishayoga heeft geschreven,  toont veel  lichaamshoudingen die voor niet erg lenige mensen niet of nauwelijks uitvoerbaar zijn.

Ashtangayoga  (Pattabhi Jois) Asthanga, betekent “acht ledematen” (Sanskriet), Het is een snelle, intensieve yogastijl, verwant aan Iyengar-yoga. Deze stijl maakt gebruik van een aantal sterke yogahoudingen  (asana’s)  die in een vaste volgorde worden uitgevoerd.

Bikram yoga: (Bikram Choudhury, 1946) Bikram ontwikkelde de zogenoemde “hete yoga”. Deze stijl kent 26 houdingen die steeds in dezelfde volgorde worden herhaald. Aan het nut van de hoge omgevingstemperatuur kan ernstig worden getwijfeld (het kan zelfs schadelijk zijn). Competitie / wedstrijden / en zelfs Yoga-kampioenschappen staan haaks op waar de traditionele Yoga voor staat.

Dru yoga: ‘yoga van het hart’; toegankelijk gemaakt door het echtpaar Chagganbai en Ecchaben Patel, gekenmerkt door rustige, zachte uitvoering van alle oefeningen en ‘leven vanuit het hart’.  Dru Yoga hecht veel waarde aan de Bhagavad Gita.  De nadruk ligt op op de stilte in jezelf. Het gaat daarbij niet alleen om afwezigheid van geluid, maar om “dat wat in essentie altijd hetzelfde (of persoonlijker: dezelfde) is.”

Iyengar yoga: (B.K.S. Iyengar) Deze stijl is verwant aan Asthanga Yoga; maar met meer nadruk op  juiste uitlijning (kijkrichting). Deze yogastijl maakt soms  gebruikt van  hulpmiddelen en omvat vooral statische bewegingen waarbij je vlot van ene naar de andere  houding gaat.

Jivamukti yoga: (Sharon Gannon en David Life) De kernfilosofie van  deze stijl komt tot uiting in vijf leerstellingen: ahimsa (geweldloosheid) , bhakti, meditatie , nada en leefregels.

Over ahimsa, bhakti, meditatie en  nada schrijf ik in volgende afleveringen. Over leefregels het volgende:

Leefregels hebben vaak een religieuze oorsprong, waardoor ze kenmerkend zijn voor een bepaalde godsdienstige stroming. Een bekend voorbeeld hiervan is het islamitisch gebod op het eten van halal voedsel (rein voedsel) en het verbod op het nuttigen van haram (onrein) voedsel, zoals varkensvlees. Er bestaan ook leefregels van niet religieuze oorsprong. Deze leefregels zijn vaak uitgevaardigd door organisaties die zich met het bevorderen van gezondheid bezig houden, en hebben vaak als doel voorkomen van gezondheidsschade. Voorbeelden: niet roken, stoppen met roken; minstens een half uur per dag bewegen; beperken van het gebruik van zout, suiker, vet etc.

Leefregels zijn tijd- en cultuurgebonden en per definitie volstrekt arbitrair. In de loop van de geschiedenis zie je ook hoe leefregels veranderen of zelfs omkeren, waardoor wat eerst goed gebruik was ineens tot taboe verklaard wordt of omgekeerd. Zijn leefregels onzin? Nee, maar het is wél zeer verstandig om zelf goed na te denken of en waarom je een bepaalde leefregel gaat volgen of negeren. Neem daarom altijd kennis van de achterliggende argumentaties en toets de leefregel regelmatig aan veranderende inzichten. Wanneer iemand tegen je zegt dat je een gedrags- of leefregel moet volgen ‘omdat ik het zeg’ is dat géén goed argument, maar een machtswoord. “Omdat ik het zeg’  kun je zeggen tegen een kind, in het kader van opvoeden, maar zelfs dan is het vaak toch beter om eerst de regel uit te leggen.

Kashmir yoga. Deze uit Kashmir afkomstige stijl, benadrukt het energetische lichaam. Houdingen (asana’s) worden langere tijd aangehouden om uiteindelijk volledig ontspannen (met zo min mogelijk inspanning aangehouden oefening) op te gaan (tot éénheid te komen) in de houding.

Kripalu yoga. (Saraswati Chandra = Swami Kripalvananda, de mededogende;  1913 – 1981)  De basis van deze yoga bestaat uit  liefde (Bhakti  Yoga), praktisch handelen  (Karma Yoga) en zelfontplooiing (Raja  Yoga).

Kriya Yoga. (Babaji, Lahiri Mahasaya, Sri Yukteswar en Paramhansa Yogananda) Kriya yoga verwijst in de Yoga Sutra’s naar de “praktische” aspecten van de Yogafilosofie, dat wil zeggen naar de “éénwording met God of het Opperwezen” door consciëntieus uitvoeren van alledaagse taken. Kriya Yoga heeft duidelijk elementen van klassieke Yogavormen als Bhakti-; Karma- en Jnana Yoga. In plaats van ingewikkelde lichaamshoudingen, presenteert Yogananda een serie eenvoudige oefeningen om het lichaam soepel en fit te houden.

Kundalini yoga (yogi Bhajan; 1929 – 2004; leerling van Sant Hazara Singh.) Deze stijl legt de nadruk op het ontsluiten van de kundalini-energie. Deze energie moet via energiekanalen in / rond de wervelkolom naar boven toe worden geleid. Gaat dit ongecontroleerd, te snel of zonder goede begeleiding, kan dit zeer negatieve effecten hebben, zoals het ontstaan van psychosen. Hiervoor hebben diverse mensen (waaronder goede yoga-leraren) gewaarschuwd. Kortom: bezint eer ge aan deze stijl begint!

Poweryoga. Deze stijl heeft veel weg van een stevige workout, zonder dat je je in de achtergrond en filosofie van Yoga hoeft te verdiepen. Het is meer een sport of vorm van gymnastiek. Prima, maar het heeft weinig met Yoga  te maken.

Satyananda yoga. (swami Satyananda Saraswati; 1923 – ?) Dit is een stijl  die je ook ‘ integrale Yoga’ kunt noemen. Het  bevat elementen uit Kriya yoga, Karma yoga, Jnana yoga en Bhakti yoga. Verder kent het  34 oefeningen verdeeld over drie groepen houdingen, gericht op: gewrichten (los en soepel houden); spijsvertering (optimaliseren); en energiestromen in het lichaam (optimaliseren). De swami zei: “Yoga gaat niet over zwaailichten in meditatie. Yoga gaat over het leven van alledag.”

Yinyoga. (Paul Grilley; 1959) Ontstaan in Californië. Deze stijl is meditatief en kent 27 verschillende asana’s (lichaamshoudingen). De houdingen worden lang aangehouden en is daarmee vergelijkbaar met Kashmir-Yoga.

Je hoeft niet hoogopgeleid te zijn om je volledig aan Yoga te wijden. Je hoeft zelfs geen levende goeroe  te hebben, hoewel dat wel prettig is. Daar staat tegenover dat er leraren zijn die vanuit het verleden bruggen over de tijd hebben geslagen. Zij ‘leven voort’ in hun geschriften, en in de leringen die hun volgelingen door de eeuwen heen nog steeds overdragen.