• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Mahayana » Hoe knip ik de verlichting aan? (1) geen woorden-meer

Hoe knip ik de verlichting aan? (1) geen woorden-meer

24 december 2019 door Ksaf Vandeputte

In het mahayana boeddhisme brengen een paar soetra’s van de Perfecte Wijsheid, zoals de bekende Lotus- en Diamantsoetra, een soort van blijde boodschap: iedereen zonder uitzondering kan het boeddhaschap, de verlichting bereiken. Het woord boeddhanatuur benoemde aanvankelijk deze natuurlijke aanleg voor het boeddhaschap; maar ‘boeddha-natuur’ verwees in latere eeuwen steeds meer naar de opvatting dat we al verlicht zijn, dat deze bewustzijnsvorm onze wàre natuur is.

De zentraditie legt grote nadruk op het realiseren van je ware natuur. Uiteindelijk betekent dit besef dat je niet op jezelf bestaat, waar je je ook mee identificeert, het is altijd iets dat enkel bestaat in totale onderlinge afhankelijkheid met al de rest. De Perfecte Wijsheid heeft veel betekenissen. Waaronder ‘naar de andere oever gaan’ maar ook ‘naar de andere oever gegaan zijn.’ Het is dus zowel de wijsheid die toelaat de verlichting (de andere oever) te bereiken als de wijsheid die we hebben als de verlichting bereikt is. Een verlichting die altijd al bereikt is, alleen realiseren we het ons niet.

De Boeddha gaf aan dat we ons in de eerste stadia van mediteren niet moeten hechten aan gevoelens van lichamelijk welbehagen, vreugde en rust. Mediteren is telkens weer loslaten, opgeven en overstijgen. Als we in een volgend stadium de voorstelling van vormen overstijgen, kunnen we ons daarna voorstellen dat de ruimte oneindig is. Waarna kunnen inzien dat ook ons bewustzijn oneindig is. Dan volgt een stadium waarin we ons voorstellen dat er niets is. Zelfs dit kunnen we overstijgen in een sfeer van noch voorstelling, noch geen-voorstelling. Als we de dingen zien zoals ze zijn, zonder commentaar, zonder enige neiging tot inmenging.

Bij het onszelf bevrijden van de vormen van onwetendheid die ons doen lijden, hoort een periode van verwarring en wanhoop, wanneer we aan de grens van ons weten komen. Als we inzien dat elk concept een vorm van hechten en illusie is. We confronteren onszelf met het grote Niet-weten. Ik ervaar het als een voortdurend vallen en zelfs de hoop opgeven dat je veilig zal landen. Soms lijkt het op dood gaan, of op zijn minst op een vallen dat eindeloos kan doorgaan. Eerst geeft dat angst, alles is vreemd, onwerkelijk, vallen voelt niet meteen als een natuurlijk toestand aan… Maar als ik de moed heb om die eindeloze val tot zijn eindpunt te beleven, blijk ik in een soort tussenfase te belanden, en hang ik op een merkwaardige manier in een groot net. Tot ook dat net blijkt op te lossen. Waar ben ik dan? Niet overal, want dan zou ik god zijn of een Boeddha. Soms noem ik mijn nieuwe vorm van weten gemakshalve een intuïtief besef. Vallen voelt dan wel degelijk als een natuurlijk toestand, namelijk door alle illusies heen vallen.

Ik heb mezelf getraind in vertrouwen op intuïtief weten. Ik kan mijn denken vaak loslaten maar toch kan ik niet volledig vertrouwen op het totaal andere, de ondefinieerbare toestand van niets moeten ‘weten’ en je totaal durven overgeven aan de realiteit. Paradoxaal genoeg blijft het belangrijk om goed om te gaan met kennis, met het juiste onderscheid tussen de dingen. Alle dingen komen voort uit het Ene maar daarom zijn alle dingen nog niet eenvoudigweg één. Ik weet dat de realiteit non-duaal is, maar dat blijft een concept als ik niet ook de paradox beleef van hoe alles anders is, uniek, totaal zichzelf en toch verbonden met al die andere unieke dingen.

Het dichtst bij een ‘verklaring’ komt het besef dat het allemaal en-en is. Om in contact te komen met een absoluut weten, moet ik mijn denken niet opgeven, ik moet het overstijgen. Opdat het denken en voelen wordt in een contemplatieve toestand waarin er wel onderscheid maar geen dualiteiten meer zijn, geen grenzen. Als ik dat vergelijk met wat de Boeddha deed, dan was het in zijn geval een radicaal overstijgen, een loslaten van alles, het in één klap op de andere oever staan. Als ik vanuit mijn oever naar de overkant kijk, is er een kloof. De paar keer dat ik die kloof overbrug, is het een spontane toestand en ben ik dankbaar verrast. Veel vaker ben ik doodsbang, een angst die nog het meest lijkt op de angst om gek te worden. Ik weet dat het een heel menselijke angst is. Het is gewoon mijn ego dat tegenpruttelt, dat liever kiest om eeuwig gevangen te zitten in zekerheid. Alles liever dan de angst doorstaan van volledig vrij zijn.

Ik kan het ook relativeren, de relatieve werkelijkheid waarin ik leef verschilt niet van de absolute, ultieme werkelijkheid. Realistisch beschouwd, leef ik voortaan niet zonder ego, net zomin als ik voortaan zonder lijden leef. Ik moet alleen blijven leren om mijn ego te overstijgen, ernaar kijken als een interessant fenomeen, mezelf met warme, milde aandacht zien als een wezen dat uit de schaduw probeert te komen. Verblind door de zon en verrukt door een zien dat dieper gaat. Elke dag opnieuw ontvankelijk zijn voor de werkelijkheid achter de vormen. Inclusief mijn eigen vorm. Ik ben een kankerpatiënt, ik heb uitzaaiingen die in wezen boodschappers zijn van de relativiteit van mijn huidige vorm. Zij helpen mij om elke dag -of in realiteit laat ons zeggen om de andere dag- te beseffen dat ik leef op geleende tijd. Dat ik dankbaar kan zijn voor elke mij nog toegemeten minuut. Mijn niet-weten betekent meer en meer ook: geen-woorden-meer. Grappig fenomeen als je een schrijver bent.

Morgen aflevering 2 in een serie van 3.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Mahayana, Zen Tags: bevrijden, Lotus-en diamantsoetra, mediteren, onwetendheid, verlichting, volledig vrij

Lees ook:

  1. Hoe lang voordat je boeddha wordt?
  2. Karma, een oproep tot meer behoedzaamheid
  3. Mediteren zonder vooroordelen
  4. Een renaissance in boeddhisme?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 20 mei 2022 - 22 mei 2022
    The work that reconnects -Het werk dat weer verbindt
  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 23 mei 2022
    Discovering Buddhism taster / refresh evenings
  • 24 mei 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 25 mei 2022
    Meditatiegroep Bloemendaal
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Baas over eigen karma

Kees Moerbeek - 22 mei 2022

Het individu is de enige die de volledige controle heeft over zijn daden, ongeacht de druk die anderen op hem kunnen uitoefenen. Een onheilzame handeling onder grote druk uitgevoerd, heeft echter een ander karmisch effect dan een vrijwillige onheilzame handeling.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Baas over eigen karma
  • Guy – Kijk. Zie. Observeer.
  • Hengstdijk – Retraitecentrum Metta Vihara viert tiende verjaardag
  • Speciaal gezant VS voor Tibetaanse zaken ontmoet Nepalese premier
  • Den Haag – Mensenrechtenfilmfestival in Nederland

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens