Willa B. Miller – Hoe een slachtoffer van seksuele intimidatie te ondersteunen

Overlevenden van seksueel wangedrag zijn mensen. Het zijn mensen die net als jij zijn. Wat ik bedoel is dat ze dezelfde emoties, dezelfde kwetsbaarheden en dezelfde angsten hebben. Ze hebben echter een andere ervaring dan jij, en dat is belangrijk om in gedachten te houden.

Seksueel wangedrag van geestelijken wordt gedefinieerd als seksuele toenadering of voorstellen van religieuze leiders aan een persoon in de gemeenten die zij dienen (en die niet hun echtgenoten of belangrijke anderen zijn). Onder wangedrag wordt onder meer verstaan: voorstellen aan minderjarigen, tot en met seksueel contact. Boeddhistische sangha’s zijn net zo vatbaar voor dit soort wangedrag als elke andere religieuze gemeenschap.

Hier zijn enkele zaken die je zou moeten weten als iemand je benadert die een overlevende is van seksueel wangedrag door een boeddhistische leraar:

Luister aandachtig. Stel in plaats van de overlevende te vertellen wat hij/zij moet doen, vragen. Vraag hen naar hun directe ervaring. De meeste overlevenden is door hun misbruiker verteld hoe ze zich zouden moeten voelen, en wat ze zouden moeten doen. Maar diep van binnen weten ze dat hun ervaringen en gevoelens de sleutel tot hun vrijheid vormen. Jij kunt ze een geweldige dienst bewijzen door die ruimte vast te houden, zodat deze ervaringen en gevoelens volledig kunnen worden verkend. Puur, diep luisteren is een goede manier om te beginnen, met af en toe op een zachte manier vragen stellen om de complexiteit van hun situatie te verkennen.

Ga het onderwerp niet uit de weg. De meeste overlevenden voelen zich erg alleen en geïsoleerd. Misschien zijn ze al jaren gedwongen om te zwijgen. Ze zouden zichzelf kunnen hebben wijsgemaakt (of zelfs hebben laten geloven) dat niemand om hen geeft. Vertel ze dat je om hen geeft en wil weten wat hun ervaring is – alles.

Ga na of ze hun ervaringen willen opschrijven en voorlezen, gezien het feit dat het spreken over de details van wat er gebeurd is soms moeilijk kan zijn. Schrijven kan therapeutisch zijn, zodat de overlevende gevoelens kan verwerken die hij nog niet heeft ontdekt. Later kan de schriftelijke verklaring nuttig zijn tijdens een openbaarmakingsproces.

Laat ze weten dat je een bondgenoot bent. Laat ze weten dat je hun verklaring gelooft. Laat ze weten dat jij vertrouwen hebt in hun kracht en veerkracht.

Vergeet niet dat de meeste overlevenden van seksueel wangedrag van geestelijken geïndoctrineerd zijn. Het is gebruikelijk voor een overlevende om verklaringen rond het misbruik te creëren die het onder verwijzing naar een dharmaverhaal goed keuren. Uiteindelijk kan het helpen om bondgenoten binnen de eigen traditie te vinden die deze verhalen begrijpen en in hun termen met de overlevende kunnen spreken. Genezen betekent begrijpen hoe de dharma is ingezet om mishandeling in stand te houden, en de overlevende zal een relatie met hun spirituele middelen moeten herscheppen die deze in staat stelt om ondersteunend te zijn. Dit kan een lang proces zijn.

Vertrouwelijkheid is de basis van een vertrouwensrelatie. Vertrouwelijkheid en geheimhouding zijn verschillend. Geheimhouding is het verbergen van activiteiten die in strijd zijn met je verplichtingen of verantwoordelijkheden tegenover een individu of gemeenschap (zoals in het geval van een leraar die een geheime relatie met een student onderhoudt). Geheimhouding is giftig in een spirituele gemeenschap. Vertrouwelijkheid houdt daarentegen in dat je het vertrouwen bewaart van iemand die je zijn kwetsbaarheid heeft toevertrouwd. Vertrouwelijkheid is genezing voor een spirituele gemeenschap, maar moet met zorg worden omgeven.

Vergroot de cirkel van ondersteuning. Suggereer eerst het volgen van therapie. Als de overlevende er open voor staat, kan psychotherapie een belangrijk onderdeel zijn van het genezingsproces en een overlevende helpen een perspectief te ontwikkelen op zijn of haar situatie. Stimuleer daarnaast de overlevende om een kleine cirkel van steun te cultiveren, een paar vertrouwde vertrouwenspersonen die hun verhaal kennen. Je moet niet de enige bondgenoot zijn waar ze op leunen of mee praten.

Laat de overlevende weten dat je hem/haar zult steunen en er voor hen zal zijn als ze besluiten om zich uit te spreken. Hun waarheid naar buiten brengen zal anderen helpen, maar het is niet gemakkelijk om dat te doen. Er is enorme vastberadenheid en de bereidheid om kwetsbaar te zijn voor nodig. Het vereist veel liefde en steun van vrienden. Wanneer andere overlevenden dit soort moed zien, kan het genezend zijn en hen inspireren om hun eigen stem te gebruiken. Vertel de overlevende dat je aan haar kant blijft staan in dit proces, of dat je hen helpt om een bondgenoot te vinden. Overlevenden hebben vrienden nodig die hen kunnen helpen om uit de complexiteit van het gebeurde naar buiten te treden.

Laat hen weten dat jij hen zult steunen en dat je er voor hen zult zijn als ze besluiten zich niet uit te spreken. Sommige overlevenden zullen niet naar voren willen komen, zelfs niet met steun en aanmoediging, zelfs niet onder de beste omstandigheden. Neem deze beslissing in acht. Ieder mens is anders, en het trauma van volledig naar voren komen (en ja, het kan re-traumatiserend zijn om naar voren te komen) is er niet voor iedereen. Er zijn andere opties, zoals het gedeeltelijk naar buiten brengen van een melding (bijvoorbeeld anonieme openbaarmaking), die kan worden onderzocht.

Spreek niet voor overlevenden of vraag je publiekelijk af wat hun motieven zijn. Dat is een van de meest beledigende ervaringen voor overlevenden. Een van de meest helende dingen die je kunt doen voor overlevenden is hen vragen hoe ze gehoord willen worden, en hen helpen een uitlaatklep te vinden voor hun persoonlijke verhaal, hun eigen stem. Misschien kan je zelfs helpen bij het opstellen van de voorwaarden, zodat ze hun verhalen kunnen vertellen in een context van veiligheid aan dezelfde gemeenschap waarin ze schade hebben geleden. Deze stemmen vormen de sleutel tot het opvoeden van een gemeenschap, tot genezing en herstel van integriteit. Dit is het moment waarop een professionele neutrale interventieorganisatie van dienst kan zijn.

Het kan helpen bij het creëren van een veilige omgeving en het opstellen van spelregels. Als die professionele organisatie wordt ingehuurd door de overtredende leraar of zijn centrum, is er echter een belangenconflict voor hen om de overlevenden volledig te vertegenwoordigen. Dit probleem kan worden gecompenseerd door de overlevenden een eigen vertegenwoordiger te geven.

Als jij een bondgenoot van een overlevende bent, bekommer je dan om de gevolgen van zijn openbaarmaking. Voor een overlevende kan dit een van de meest kwetsbare momenten van zijn hele leven zijn. Jouw fysieke aanwezigheid is belangrijk.

Helaas mijden sommige gemeenschappen de overlevenden (en hun bondgenoten) als hun verhalen zijn uitgelekt of in een openbaar proces naar buiten zijn gekomen. Dit is een risico om bewust van te zijn.

Als een overlevende besluit de confrontatie aan te gaan met zijn of haar misbruiker, zorg er dan voor dat hij of zij niet alleen is. Idealiter moeten ten minste twee of meer bondgenoten aanwezig zijn. Deze individuen zijn er als getuigen, maar ook om te interveniëren als de interactie te re-traumatiserend zou worden.

Ga er niet van uit dat je weet hoe het was voor alle overlevenden, want je hebt het verhaal van één persoon gehoord. Dat is zeker niet het geval. Mensen zijn uniek, hun ervaringen zijn dat ook. Er zijn evenveel perspectieven op de misbruiker als er overlevenden zijn. Dit scala aan perspectieven is fascinerend, verrassend en soms zelfs mystificerend om te zien. De beste manier om overlevenden te ondersteunen is deze complexiteit te erkennen, en niet te proberen alle slachtoffers op één hoop te gooien.

Demoniseer de dader niet. Daders zijn menselijk en verdienen compassie, of rehabilitatie nu wel of niet mogelijk is. De psychologie van daders is zeer complex en je kent de persoonlijke geschiedenis van deze leraar niet. Het komt niet zelden voor dat daders van grensoverschrijdend gedrag zelf slachtoffer zijn geweest. Zelfrechtvaardigheid is daarom waarschijnlijk niet de verstandigste reactie. Wees nieuwsgierig, niet veroordelend.

Haat de mensen die zich aan de zijde van de dader scharen niet. Haat schept haat. Als we de ethiek van ahimsa (niet schadelijk) en mededogen praktiseren is het een gelegenheid dat gemeenschappen boven haat uitstijgen. Het is mogelijk om een dader uit te dagen, ter verantwoording te roepen en een gemeenschap met liefde te genezen.