• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (2) -Parijs en Amsterdam

Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (2) -Parijs en Amsterdam

14 mei 2018 door Hans van Willenswaard

Nederland kent een boeiende geschiedenis waar het gaat om het ontstaan van het boeddhisme in dit lage land. Wie waren de pioniers en waar speelde zich dat boeddhistische leven af? Hans van Willenswaard deed vanuit zijn eigen waarneming onderzoek naar het ontluikende boeddhisme vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. Hij speelde – meestal in de zijlijn – een kritische rol in de wordingsgeschiedenis van – de unieke boeddhistisch wereld in Nederland.

In het eerste deel van de serie ‘Het mysterie van de zwarte tulp’ doet Hans in tien afleveringen verslag van zijn ervaringen en werpt hij een blik op de toekomst van het tulpenboeddhisme. Van Willenswaard – hij kreeg de naam Vimala Vijjo – nam in 1979 toevlucht tot de Boeddha, dharma en sangha. Zijn eerste baan na een opleiding in cultureel werk bracht hem begin jaren zeventig in het Amsterdamse Fantasio, waar hij een rol speelde bij de omvorming tot ‘meditatiecentrum De Kosmos’. Zo kwam hij op het spoor van vipassanameditatie. In 1990 ontmoette hij Sulak Sivaraksa, Thailand, de oprichter van het International Network of Engaged Buddhists (INEB).

In deze serie stelt Hans zich de welhaast onmogelijk taak om stapsgewijs een formule voor een toekomstig tulpenboeddhisme te onthullen. Hij doet deze poging met een flinke dosis zelfspot, want niemand is het nog gelukt de legendarische zwarte tulp te kweken. Met zijn serie wil hij een nieuwe impuls geven aan de discussie over de toekomst van het boeddhisme.

Waar was ik in 1967.

‘In de periode voor de oprichting van ‘de Vrienden’, (van het boeddhisme) in 1963, ging ik op zoek naar de duistere romantiek van de Nederlandse kunstenaars die in de jaren vijftig Parijs hadden opgezocht. Zoals de dichter Simon Vinkenoog[1]. Meteen na de middelbare school vertrok ik naar de lichtstad waar ik een jaar woonde. Ik hield me in leven met baantjes in een middenstands hotel en als hulp-verkoper op de tweedehandsmarkt van Porte de Montreuil. Een fascinerende wereld van kooplieden in veel rangen en standen, van arrogante antiquairs, tot clochards die probeerden uit vuilnisbakken opgeviste waar te verkopen. ‘s Winters verbroederde iedereen rond vuren die verspreid over de markt gestookt werden van het dagelijkse afval.

Merkwaardigerwijs, ik wilde me los maken van geloof, had ik in een café in het Quartier Latin – een buurt waar de opkomende studentenrevolte lijfelijk voelbaar was – lange debatten over de leer van de transsubstantiatie. Vanuit mijn ingegoten protestantse wereldbeeld ging ik ervanuit dat het ritueel van het Heilig Avondmaal, het afscheid voorafgaand aan de gewelddadige dood van Jezus, draait om een symbolische handeling. Maar in het katholieke geloofssyteem is sprake, werd me met passie duidelijk gemaakt door een gul wijn drinkende ex-priester, van een werkelijke spirituele aanwezigheid, een wezenlijke geestelijke doorzetting in de materie, waarin brood en wijn veranderen in het lichaam van de Christus. Ik moest geleidelijk aan de argumenten toegeven. Een opvatting van de realiteit die intrigerende vragen opende naar de verhouding tussen materie en geest en het mysterie van het leven. Kan materie levend worden? Werkt dit alleen door in een millennia durende evolutie of kan dit proces zich ook manifesteren in het hier en nu? Kan menselijkheid ontstaan in materie?

Gebouw Sociale Academie Amsterdam, foto Hans van Willenswaard.

Terug in Nederland meldde ik me aan als student bij de Sociale Academie in Amsterdam. Op de plek in de Jordaan waar een eeuwenoud klooster had gestaan, werd nu in een 19e eeuws gebouw met menselijke maat, een totaal nieuwe opleiding voor ‘cultureel werk’ gestart. Het doel van dit culureel werk was: vernieuwing van het traditionele volkshogeschool- en vormingswerk (zoals bekend in het Nederlandse taalgebied, Duitsland en Scandinavie); een alternatieve aanpak van jeudwerk en buurtwerk in groeiende steden; structurele verandering van de maatschappij om ruimte te bieden aan niets minder dan een nieuwe cultuur.

We leerden dit te begrijpen vanuit mondiaal perspectief zoals de emancipatieleer van Paulo Freire, de baanbrekende Braziliaanse onderwijsfilosoof en activist die grass roots bewegingen in de ‘Derde Wereld’ inspiratie bood[2]. De voortrekker van de nieuwe opleiding in Amsterdam was Nico Torenstra. Nico, graficus van beroep, voegde met veel verve een eigentijds artistieke dimensie toe aan de experimentele studierichting. Nico werd later priester van de Christen Gemeenschap, een beweging tot religieuze vernieuwing geinitieerd door de oostenrijkse filosoof Rudolf Steiner. Om de hoek, in de Karthuizersstraat, woonde Roel van Duijn. Het was de tijd van de provo-beweging, studentenverzet, massamoord op communisten in Indonesië, protesten tegen de Amerikaanse oorlog in Vietnam, experimenten met bewustzijnsverruiming, ontwakend ecologisch bewustzijn en groeiende belangstelling voor spiritualiteit in Europa en Azië. Simon Vinkenoog publiceerde Liefde. Zeventig dagen op ooghoogte. Daarin deed hij verslag van zijn ervaringen met LSD in Paviljoen 3 van het Wilhelminagasthuis in Amsterdam, onder toezich van professor Johan Barendregt en collega’s.

Thich Naht Hanh

In 1967 leidden Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir het baanbrekende Russell tribunaal. Sartre was vooraanstaand filosoof van het existentialisme en Simone de Beauvoir tevens pionier van het feminisme. Het rapport van het tribunaal bracht bewijs aan het licht van de ernstige oorlogsmisdrijven die werden begaan door de USA in Vietnam. De Vietnamese boeddhistische monnik Thich Naht Hanh had eerder een vredesbeweging van jonge vrijwilligers gesticht aan de universiteit van Saigon en was jaren verbonden aan Princeton University, USA, om te onderwijzen in vergelijkende religiestudies. Toen hij niet terug kon keren naar Vietnam om de vredesbeweging te leiden kwam de trappistenmonnik Thomas Merton hem te hulp in de media. In 1966 onmoette hij Martin Luther King en overtuigde deze van de noodzaak het absurde geweld in Vietnam te stoppen, waarna King openlijk de Amerikaanse oorlog veroordeelde.

Siddhartha, ontwerp Philip Renard, uitgave Bezige Bij.

Doordat een mede-studente cultureel werk onze gemeenschappelijke vriendin was leerde ik pionier van ‘de Vrienden’ Everhard Post uit Groningen kennen, een bescheiden, heel bijzondere persoonlijkheid, met buitengewone psychische gaven die hij soms onopvallend demonstreerde. Ik las Siddhartha van Herman Hesse. Everhard Post en Elly Schiet trouwden in de katholieke Obrechtkerk in Amsterdam. De huwelijksvoltrekking werd, in tandem met een priester van de kerk, geleid door rev. Peter van der Beek, een ongetwijfeld zeer zeldzame gelegenheid waarbij een katholieke en een Nederlands-boeddhistische geestelijke samen een eredienst voorgingen. Peter en Everhard waren medeoprichters van ‘de Vrienden’. Het omslag van de eerste jaargangen van het magazine Saddharma was ontworpen door Everhard.

Ik bleef achter met een gebroken hart en een vers gewekte belangstelling voor het boeddhisme.’

(Wordt vervolgd).

Hans woont met zijn vrouw in Thailand waar zij samen een sociale onderneming begonnen: uitgeverij met eigen boekwinkel; projecten op het gebied van biologische landbouw en, onder andere, een jaarlijkse ‘Right Livelihood summer school’
Na meer dan 15 jaar hebben Hans en Wallapa het management overgedragen aan jonge ondernemers en zijn opnieuw ‘voor zichzelf’ begonnen. Vanuit zijn medewerking aan INEB in Azië zoekt Hans naar nieuwe ingangen voor een eigentijds westers boeddhisme.

[1] Simon Vinkenoog gaf vanuit Parijs het aanvankelijk gestencilde literaire tijdschrift Blurb uit, 1950-51. Over de uitgangspunten schreef hij: “Onze mogelijkheden zijn nog ongelimiteerd, al moeten wij ons verdedigen tegen uiterst links en uiterst rechts en nochtans het gevaarlijke midden mijden”. (Wikipedia). Andere kunstenaars van de 50-er jaren ‘Parijse school’ waren Karel Appel, Ed van der Elsken, Rudy Kousbroek en Remco Campert.

[2] Zie o.a.: Teachers As Cultural Workers: Letters to Those Who Dare Teach, Paulo Freire, Westview Press expanded English edition, 2005. Thaise versie uitgegeven door Suan Nguen Mee Ma social enterprise, Bangkok, 2010.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: Boeddhisme, de zwarte tulp, geschiedenis, Hans van Willenswaard, Jacques den Boer, Nederland, Nico Torenstra, Parijs, Peter van der Beek, provo, Roel van Duijn, Rudolf Steiner, Simon Vinkenoog, Tulpenboeddhisme, Vietnam, vrienden van het boeddhisme

Lees ook:

  1. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (2) -Parijs en Amsterdam
  2. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (4) -Domburgse cahiers
  3. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (4) -Domburgse cahiers
  4. Tulpenboeddhisme – hoe het boeddhisme in Nederland wortel schoot

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Willenswaard

Hans van Willenswaard is een waarnemer van de groei van het boeddhisme in Nederland. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
    • China intensiveert propaganda voor staats-internaten in Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens