The mind has no gender
De Boeddha
Veel vrouwen die een boeddhistische non willen worden, lopen op een gegeven moment aan tegen het seksisme in de traditionele en conservatieve theravada orde. Vijfentwintighonderd jaar geleden nodigde de Boeddha vrouwen uit om non (bhikkhuni) te worden, om net als de monniken (bhikkhu) te mediteren en de boeddhistische leer te beoefenen. Wat is er sindsdien veranderd en waarom? Is het boeddhisme een religie die gebaseerd is op gelijkheid? Of is het net als andere wereldreligies een door mannen gedomineerde cultuur?
Ayya (zuster) Vimala geeft op negen december in het boeddhistisch centrum Ehipassiko een lezing om deze vragen te beantwoorden met behulp van een korte documentaire, waarin nonnen en monniken aan het woord komen. Ze zal in deze lezing ingaan op de vraag waarom de rol van vrouwen binnen het boeddhisme door culturele en politieke invloeden zo enorm veranderd is en hoe nu verschillende groepen in de wereld de bhikkhuni orde weer nieuw leven proberen in te blazen.
Vimala geeft een dhammatalk: ‘De vergeten nonnen van de Boeddha’ en zal die inleiden met het tonen van de film ‘The Buddha’s forgotten Nuns’. Voor een trailer, klik op https://vimeo.com/ondemand/forgottennuns/70215764
Ayya Vimala werd in 1967 in Nederland geboren. Ze studeerde geofysica en MBA en werd later Center Manager van Dhamma Pajjota, het Goenka Mediatiecentrum in Limburg. Hoewel ze als kind al mediteerde, duurde het tot 1996 voor dat ze op zoek ging naar een leraar. Ze deed ervaring op met intensieve meditatie in verschillende tradities, maar voornamelijk in de Thai Forest Tradition van Ajahn Chah. Haar voornaamste leraren zijn Bhante Sujato en Ajahn Brahm (Brahmavamso).
In 2008 en 2009 werd ze als non ingewijd in Birma in het The Pyu Tawye Monastery nabij Yangon. Het was echter in die tijd moeilijk daar lange tijd te verblijven. De diagnose van kanker weerhield haar ervan om weer terug te keren naar Birma. Door toeval kwam ze terecht in Anenja Vihara in Duitsland, waar ze in 2012 als Anagarika werd ingewijd. Een jaar later werd ze uitgenodigd om naar Santi Forest Monastery in Australië te komen om daar volgens de richtlijnen van Ajahn Brahm te mediteren. In 2014 kreeg ze aldaar de inwijding als samaneri (novice non) en in augustus 2016 ontving zij de volledige inwijding als bhikkhuni in Mahapajapati Monastery in Californië.
Ayya Vimala is één van de grondleggers van Samita.eu, een organisatie die in België een klooster voor nonnen in de Theravada traditie wil opzetten.
Klaas zegt
Seksueel misbruik is hier meermalen aan de orde geweest. Misschien moeten we nu de seksuele gelijkwaardigheid als thema voor ogen houden. Wat is dat, dat boeddhistische monniken gelegaliseerd weigeren om een vrouw aan te raken? Misschien begint het daar wel mee. En kijkend naar de islam zien we ook waar het kan eindigen.
Ujukarin zegt
Wel, die regel (geen persoon van het andere geslacht aanraken) is wederzijds, ook nonnen mogen dat niet. Dus zeker geen goed voorbeeld van discriminatie. Die is er wel degelijk:
a] De Vinaya zelf (pijdrager-regels door de Boeddha zelf opgesteld). Daarin zijn nonnen altijd ondergeschikt aan monnikken.
b] Interpretatie van Vinaya door, Theravada maar ook Mahayana/Vajrayana-monnikken. Op veel plekken was bijvoorbeeld de bhikkuni-traditie uitgestorven en kon je alleen novice worden; het herstellen daarvan binnen zowel Theravada als Tibetaanse scholen is/wordt fors tegengewerkt door grote groepen monnikken, maar is gelukt met een kleinere wat meer moderne/tolerante groep. Wat niet wil zeggen dat de bhikshunis vervolgens door alle monnikken (en leken) als volwaardig beschouwd worden, er hangt nog steeds die zweem van ‘niet conform onze tradities en illegaal benoemd’. :-(
Tja, of dit verder een breder discussie waard is, geen idee; voor de traditionele sanghas zal het best lastig zijn om wél hun lineage tot aan de Boeddha vast te houden maar dit ene element, “nonnen altijd ondergeschikt aan monnikken”, aan te passen. Mede daarom vind je juist moderne niet op de Vinaya gebaseerde sanghas zoals Order of Buddhist Contemplatives, TNH’s Orde-van-Interzijn (die in deze traditie náást de monnikken-nonnen Orde bestaat) en Triratna. Bij allen zijn mannen en vrouwen geheel gelijkwaardig in alle Orderegels etc.
With folded palms,
Klaas zegt
Dank voor deze toelichting, Ujukarin. Ik wist dit allemaal nog niet. Wat betreft het aanrakingstaboe: monniken mogen wel mannen maar geen vrouwen aanraken, als ik het goed heb. Ik blijf dit als discriminerend ervaren. Ook als voor nonnen een navenante regel geldt. Daarbij signaleer ik in het boeddhisme ook zo nu en dan een negatieve waardering voor alles wat lichamelijk is. Een soort dualisme van geest is goed, materie is slecht. Op dit punt ben ik nogal gevoelig, dus het kan aan mij liggen. Ik pleit ook niet voor een algemene discussie over dit soort zaken, dat wordt al gauw een woordenstrijd. Maar het lijkt me goed als men sangha-gewijs hierin een standpunt bepaalt en zich niet bij voorbaat conformeert aan een traditie. Ik wil het in mijn groep ter sprake brengen. Moge ik dat zo tactvol mogelijk doen. Tips zijn welkom.
Ujukarin zegt
Okay, sterkte met het ter sprake brengen!
Ik vind inderdaad de interpretatie van ‘monnik mag geen vrouw aanraken’ als ‘mocht je je eigen moeder zien verdrinken dan mag je niet helpen want dan zou je haar moeten aanraken’ ook nogal over-the-top. Net zoals nonnen (en monnikken) bij familiebezoek niet bij hun ouders in huis mogen logeren maar in de fietsenschuur belanden, of dat hun ouders tijdelijk uit huis moeten; steeds omdat de regel ook is dat je niet met iemand van het andere geslacht in zelfde huis de nacht mag doorbrengen. Ietsje minder hardliner-denken, en meer gebruik van Upaya (‘skilful means’, de ene ethische regel breken omdat een andere regel zoals Compassie voorrang heeft) is zeker welkom!
With folded palms,
Conrad zegt
Bij het lezen van bovenstaande reacties komt bij mij het verhaal naar boven van twee monnikken die onderweg waren.
Er waren twee monnikken onderweg. Ze kwamen aan bij een rivier met een sterke stroming. Bij de rivier stond een mooie vrouw die de rivier niet over durfde te steken.
De ene monnik nam de vrouw op zijn schouders en bracht haar naar de overkant. Ze bedankte de monnik hartelijk.
Uren later en vele kilometers verder zei de andere monnik tegen zijn broeder: wij monnikken mogen toch geen vrouwen aanraken? Heb je geen grote zonde begaan? Waarop de andere monnik zonder twijfel antwoordde: Ik heb die vrouw al uren geleden achter gelaten op de kant, maar jij hebt haar hele weg meegenomen in je gedachten.
Tsja regels gaat het daar om of draait het om inzicht?