De toekomst lijkt onoverzichtelijk, maar toch liggen er nieuwe kansen. Wie de nieuwsberichten volgt en tot zich laat doordringen kan gemakkelijk de moed verliezen, want de situatie in de wereld lijkt steeds onoverzichtelijker. Chaos hoort bij het leven, en de geschiedenis leert ons dat er steeds uitzichtloze situaties zijn geweest.
Toch is het ook vaak zo dat de grootste ellende aanleiding kan zijn tot geestelijke diepgang en nieuwe inzichten. Meestal zijn het schijnbaar onbelangrijke gebeurtenissen die destijds geen aandacht trokken maar pas later als een keerpunt werden ervaren.
De uitzichtloze ellende van gewonden in de Krimoorlog die aan hun lot werden overgelaten, was voor Florence Nightingale de aanleiding om daaraan iets te doen. Ze zette zich in voor de verpleging van de zieke en gewonde soldaten aan het front. Haar schijnbaar onbelangrijke daadkracht bracht een beweging op gang om aandacht te schenken aan de zorg voor zieken en gewonden in het algemeen. Onze hedendaagse verpleegkunde, die men in veel onderontwikkelde gebieden nauwelijks kent, hebben we aan haar kleinschalige inzet te danken.
Tijdens de harde rassenstrijd in Zuid-Afrika werd Nelson Mandela als opstandeling tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Dit schijnbaar onbelangrijke voorval kreeg wereldwijde gevolgen toen hij president werd. In zijn ellende en hulpeloosheid had hij de kracht leren kennen van vriendschap en waardering.
Mandela kwam vrij en werd president, één van de beste leiders die we in onze tijd hebben gekend. In gevangenschap had hij geleerd, dat hij alleen kon slagen in het leven als hij in staat was vrienden te maken en mensen menselijk te behandelen. Zijn beleid was geen beleid van veroordeling maar van verzoening met de blanken. Bij zijn dood kwamen 53 regeringsleiders hem hun respect tonen.
Ook Nederland lijkt een uitzichtloze toekomst te hebben als we kijken naar onze onmacht om de problemen in de zorgsector, in de jeugdzorg, in de werkverschaffing en het vluchtelingenbeleid op te lossen. Toch kan ieder van ons hier iets aan doen, want kleinschalige handreikingen van menselijkheid en vriendschap kunnen vaak grootse gevolgen hebben.
