De zon doet haar best om de koude wind te temperen in de Belgische provincie Limburg. Dat lukt aardig. Samen met een collega ben ik gearriveerd bij de sociale volkstuin De Hoev in Zonhoven. We krijgen daar een privé rondleiding door de tuin. André Rutten, medeoprichter, steekt meteen van wal. De Hoev kent verschillende thema’s die allemaal draaien rondom duurzaamheid en sociale participatie.
Voordat we bij de eerste houtwal komen staan we even stil bij het weerstation. Geen digitaal gedoe met weer online, gewoon een kei aan een koord tegen een achtergrond waarop een tekst verklaart hoe je de kei moet duiden. “Hangt de steen stil, dan is het windstil. Is de steen nat, dan regent het. Zie je twee stenen, bel een taxi, je bent dronken!” Achter de houtwal ligt een uitgebreid perk met allerlei kruiden.
Stokloperstuin
We lopen door naar de stokloperstuin. De naam zegt het al: deze tuin is aangelegd voor mensen met een beperking. Mensen kunnen hier rechtopstaand tuinieren. De perken staan in grote houten bakken op een werkhoogte van een kleine meter. Er zijn zes speciale units waar je met je rolstoel zó in kunt rijden. Al zittend kun je dan de planten verzorgen. Eens per week brengt een busje mensen uit een nabijgelegen verzorgingstehuis die hier dan lekker aan de slag kunnen.
Aan de zijkant van het tuincomplex staat een groot gemeenschappelijk tuinhuis, geheel voorzien van zonnepanelen en met een ecotoilet. Alle volkstuinders op de Hoev hebben hier een eigen berging voor hun tuingereedschap. Zo’n twintig tuinders kweken hier volledig ecologisch hun groenten. Even verderop ligt er een Ark van Noach in het gras met een vervaarlijke leeuw voorin. Op het grasveld kunnen kinderen spelen als ze geen zin hebben om in de tuin te helpen. Er is een speciale rotswand waarin kabouters wonen. André vertelt dat die is aangelegd door een medewerker van de vzw Werkende Handen. De Hoev doet dienst als sociale werkplaats voor Werkende Handen. De man die de rotswand heeft bedacht en aangelegd had altijd rugklachten als hij in de tuin moest werken, maar had daar geen last van toen hij met de zware keien zijn rotswand kon opbouwen. Kwestie van motivatie. Intussen sjouwen er verschillende mannen rond met kruiwagens en wordt er flink geschoffeld in de tuin.
Trots
Onder de medewerkers van De Hoev zijn ook mensen die er vanuit een re-integratietraject voor langdurige werklozen aan de slag zijn. Alle medewerkers worden begeleid door Leon Trippaers. Leon komt uit de grafische sector maar zegt nu niet anders meer te willen dan mensen aanzetten om goed bezig te zijn in de tuin. Hij is trots op zijn mensen. Zo kreeg een groepje medewerkers die vanuit arbeidszorg in De Hoev werken voor het eerst in hun leven een diploma. Dat was voor het houtvlechtwerk dat ze hadden gemaakt. Ze waren zo blij als een kind!
Volledig ecologisch
Voor iedereen werkt tuinieren ontspannend. Het neemt ook voor mensen die bijvoorbeeld door een verslaving grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben de stress weg. En het is ook lekker om in de middagpauze je brood te kunnen eten met een lekkere soep van de groenten die je zelf hebt gekweekt. De groenten die op de Hoev gekweekt worden zijn te koop in het biologisch winkeltje op het terrein. Ook wordt er geleverd aan de plaatselijke kruidenier. Om het ecologisch tuinieren onder de knie te krijgen heeft De Hoev de eerste drie jaar samengewerkt met Velt. Velt (Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren) is een vereniging voor iedereen die milieuvriendelijk aan de slag wil in de tuin of keuken.
Velt gaf onder meer een opleiding aan de volkstuinders. Een van de principes van ecologisch tuinieren is zorgen voor een goede irrigatie. Een windmolen op het terrein pompt het water op en via een vernuftig systeem wordt dit water verspreid zodat de grond op een juiste manier bevloeit wordt.
Vlakbij deze windmolen kunnen bejaarden nu heel gemakkelijk water tappen in hun gieter of emmer. Zij konden de handpomp die er voorheen was niet bedienen. Onmisbaar voor alle groei en bloei zijn de bijen en hommels die voor de bestuiving zorgen. Een groot insectenhotel biedt hen een gastvrij onderkomen. Genietend van de voorjaarsbloeiers komen we aan bij de appel- en perenboomgaard.
De kip in de kunst
Deze grenst aan een afgebakend terrein met drie kippenhokken. De kippen zijn eigendom van de kunstenaar Koen Vanmechelen. Zijn veelomvattende en innovatieve werk onderzoekt het thema van bio-culturele diversiteit via de kip en diens voorouder, de bankivahoen. Zijn bekendste project is The Cosmopolitan Chicken Project, een internationaal gebeuren waarbij hij via de kruising van nationale kippenrassen op zoek gaat naar een hybride of kosmopolitische kip. Koen heeft op De Hoev zijn eigen Toren van Babel gebouwd. Ik zie kippen met een prachtig donkergroen verenkleed. Leon vertelt mij desgevraagd dat zo’n kip al gauw 15.000 euro kost. Voor De Hoev is dit kunstwerk een publiekstrekker zonder dat het een elitaire bedoening wordt. Juist mensen die weinig te besteden hebben, werken op de Hoev. In de zomer kunnen ze op het terras bij een barruimte zitten waar door vrijwilligers een fruitsap of een frisse pint geschonken wordt. De bankjes op het terras zijn veelkleurig en ogen uitnodigend. Ze zijn helemaal van gerecycled materiaal gemaakt. Lange rijen aardbeien staan onder een witte overdekking in de volle grond. We lopen erlangs naar de rosmolen. Anders dan de naam doet vermoeden wordt deze niet door een paard maar door een ezel aangedreven. André vertelt dat vanmiddag ezel Fred wordt ingespannen. Het trekt altijd veel bekijks van jong tot oud als de molen in werking is. Er wordt vooral veel spelt, het oergraan, gemalen. De Hoev is een ge’zon’d initiatief in Zonhoven.
Wie daar ook eens naar toe wil kan via de website contact opnemen.
Sjoerd zegt
Erg leuk!