Het Hoger Instituut voor het Boeddhisme (HIB), onderdeel van de Boeddhistische Unie België (BUB), is dit jaar begonnen met een proef om studenten op te leiden tot leraar in het vak boeddhisme in het reguliere onderwijs. Het gaat nu nog om een kleinschalig project waaraan enkele tientallen belangstellenden, leken en mensen met een onderwijsbevoegdheid, hebben deelgenomen. Hoeveel er geslaagd zijn is op dit moment niet bekend.
Het diploma van het ‘postgraduaat in de boeddhistische filosofie en ethiek, optie onderwijs’ van het HIB, dat toegang geeft tot het boeddhistisch leraarschap in het regulier onderwijs, wordt uitsluitend toegekend aan studenten die al in het bezit zijn van een pedagogisch diploma of ervaring hebben in het onderwijs. Ook dient de kandidaat regelmatig het boeddhisme te praktiseren bij een vereniging die lid is van de BUB.
Het vak boeddhisme wordt nog niet gegeven in het Belgisch onderwijs. Waarschijnlijk pas volgend jaar wordt het boeddhisme, en daarmee de BUB en negentien aangesloten organisaties, officieel door de Belgische staat erkend als levensbeschouwelijke stroming. Het boeddhisme past daarmee in het domein van de vrijzinnigen. Op dit ogenblik kan een leerling op school al kiezen uit het vak godsdienst (katholiek, protestants, Israëlitisch, islamitisch, orthodox, anglicaans), niet-confessionele zedenleer, cultuurbeschouwing of een vrijstelling.
De nieuwe opleiding gaat pas officieel van start als die erkenning door de staat er is. Sinds 2008 ontvangt de BUB staatssubsidie om structuur aan te brengen in en binnen de bij de BUB aangesloten boeddhistische organisaties. Ook is de koepel bezig met de voorbereiding van opleidingen tot zogenoemde moreel consulent, die in de toekomst aan de slag gaat in ziekenhuizen en gevangenissen.
In de afgelopen jaren zijn er in België diverse initiatieven ontplooid om te kunnen voldoen aan, wat in België genoemd wordt, de vraag aan morele bijstand. Dat gebeurt nu incidenteel en op initiatief van enkele sangha’s.
De BUB vindt het haar taak om deze inspanningen te stimuleren en coördineren, door de gedachtewisseling tussen de verschillende tradities aan te moedigen, en door aanvullende vormingen te creëren, die niet op lokaal vlak kunnen worden georganiseerd.
Eind 2011 konden studenten zich aan de HIB inschrijven voor wat genoemd wordt de opleiding postgraduaat boeddhistische filosofie en ethiek, die dit voorjaar een aanvang nam. Een basisopleiding van in totaal 210 uur aan lessen en stages. Lesstof is onder meer bodywork, boeddhistische ethiek, cultuur, seminarie boeddhistische teksten en boeddhisme en maatschappij. Studenten, die geslaagd zijn voor de verschillende modules, zijn verplicht ook stages of retraites bij andere dan hun eigen tradities te volgen, alvorens het diploma te ontvangen.
‘Dit jaar zien wij dit project nog als een kennismaking met de verschillende tradities binnen het boeddhisme. Het is erg kleinschalig, zie het maar als een proef. We gaan nu onze ervaringen analyseren en hopen na de erkenning door de staat dit onderwijs een officiële status te geven’, zegt een woordvoerder.
De toekomstige boeddhistische leraren in het reguliere Belgische onderwijs verplichten zich bij het lesgeven geen enkele voorkeur voor een bepaalde boeddhistische school of traditie te laten blijken. En geen enkele andere boeddhistische of andere traditie af te breken of te beoordelen en elke bekeringsijver ten voordele van een specifieke traditie of van het boeddhisme te mijden. Zij dienen de talrijke uitdrukkingsvormen van de dharma en persoonlijke overtuigingen van de leerlingen te respecteren.
Leerlingen zullen door boeddhistische docenten benaderd worden vanuit hun, wat door de BUB genoemd wordt, fundamentele menselijkheid. Het onderwijs probeert niet iets toe te voegen aan wat er nog niet is., maar cultiveert en ontwikkelt wat van nature aanwezig is. Van de leerlingen wordt niet verwacht dat ze boeddhist zijn of zullen worden, stellen de samenstellers van deze opleiding.
