Actievoerders van Greenpeace Nederland demonstreren vanochtend voor het hoofdkantoor van Rabobank in Utrecht, om de verantwoordelijkheid van de bank in de stikstofcrisis onder de aandacht te brengen. Daarnaast zijn Rabobank-filialen door het hele land afgelopen nacht beplakt met posters met de tekst: ‘Rabo-schade, nu betalen. Laat Rabobank betalen voor de stikstofcrisis’.
De ‘boerenbank’ stak jarenlang geld in de schaalvergroting van veehouderijen, terwijl duidelijk was dat het houden van zoveel vee in Nederland schadelijk is voor de natuur. Greenpeace eist dat Rabobank meebetaalt aan de oplossing voor de stikstofcrisis.
Rabobank-schade
Rabobank financiert 85% van de bedrijven in de landbouwsector en speelt hierin volgens Greenpeace een dominante rol. Decennialang heeft Rabobank boeren gestimuleerd om hun bedrijven op te schalen en productie te intensiveren. Dit ‘Rabo-model’ gericht op massaproductie voor de wereldmarkt, is niet alleen slecht voor klimaat en natuur, maar werkt ook voor veel boeren niet. De boerenstand is de afgelopen twintig jaar bijna gehalveerd, boeren hebben hoge schulden en een deel van hen werkt onder het minimumloon.
Rabobank ziet vooral een oplossing in de financiering van technologische stalsystemen. Niet alleen is al vaker aangetoond dat deze technieken onvoldoende effectief zijn, ook gaan ze gepaard met hoge schulden voor boeren en wanneer er eenmaal wordt gewerkt met deze systemen, wordt de weg naar ecologische landbouw vrijwel onmogelijk. Lucratief voor Rabobank maar opnieuw ontbreekt een eerlijk toekomstperspectief voor boeren.
Profiteur moet meebetalen
Volgens Greenpeace moet de Rabobank verantwoordelijk worden gehouden voor maatschappelijke kosten die als gevolg van investeringen in de intensieve veehouderij zijn ontstaan. Niet alleen veroorzaakt de sector schade aan de natuur, ook de water- en luchtkwaliteit, het klimaat en dierenwelzijn staan onder druk. Dit kost de maatschappij alleen al zo’n 5,5 miljard euro per jaar. De economische schade van de stikstofcrisis is opgelopen tot 28 miljard euro. Daarbij komt nu 24,3 miljard euro aan belastinggeld voor het stikstoffonds. Een bedrag waarvan Provincies al hebben aangegeven dat dit bedrag nog niet voldoende is om een effectieve stikstof aanpak te financieren.
‘Het is niet meer dan eerlijk dat Rabobank als profiteur meebetaalt aan het oplossen van de stikstofcrisis. Daarnaast moet de bank stoppen met de financiering van de vee-industrie en meer investeren in ecologische landbouw met minder vee’, stelt Meike Rijksen, campaigner biodiversiteit van Greenpeace.
Belastingbetaler de dupe
De samenleving draait nu onterecht op voor de kosten die moeten worden gemaakt om de landbouwsector te hervormen, terwijl de bank hier jarenlang aan verdiend heeft. Een deel van het stikstoffonds van 24,3 miljard euro dat de overheid heeft gereserveerd voor de uitkoop van boeren, vloeit naar verwachting direct terug naar het afbetalen van de leningen bij de Rabobank. Daarmee wordt de noodzakelijke hervorming van de landbouw niet betaald door degene die ervoor verantwoordelijk is, maar door de overheid met belastinggeld van burgers.
Begin van acties
De actie van Greenpeace staat niet op zichzelf. Ook een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat banken en ketenspelers, zoals leveranciers en supermarkten, gaan meebetalen om de stikstofcrisis op te lossen. Ook minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven een ‘niet vrijblijvende bijdrage van banken en ketenspelers te verwachten’ in de transitie van de landbouwsector. Vooralsnog blijven concrete maatregelen door de minister uit en laat hij het aan banken en ketenspelers zelf om met plannen te komen. Volgens Greenpeace geven eerdere reacties van Rabobank onvoldoende vertrouwen dat de bank zelf substantieel gaat bijdragen.
‘Als Rabobank niet over de brug komt, is de actie van vanochtend nog maar het begin’, zegt Meike Rijksen.
