In het Ontdek het Boeddhisme programma (dat ik voornamelijk online, maar ook in Emst en Amsterdam volg*) wordt vaak herhaald dat we spijt horen te hebben van wat we fout doen, zeggen en denken, maar dat we ons mogen verheugen in wat we goed doen.
Je verheugen is geen onderdeel van onze Nederlandse cultuur. We zijn erg goed in klagen: mijn moeder vermoed zelfs dat dit een van de redenen is dat de Nederlanders gemiddeld gelukkiger zijn dan andere volken: het negatieve komt er gewoon uit.
Waar of niet waar, het is wel een beetje vreemd dat het zoveel makkelijker is je op het negatieve te richten dan op het positieve. Gedeeltelijk zal dat komen omdat wat goed gaat niet veranderd hoeft te worden: het gaat al goed, waarom zou je er energie in stoppen?
Aan de andere kant: als we ons alleen op het negatieve in relaties richten, gaan die relaties er aan. Het is misschien een cliché, maar het is ook gewoon waar. Een slechte leerling steunen in wat hij goed doet, kan even goed werken als hem straffen voor wat fout gaat. Als een kind gaat denken dat hij toch alleen maar dingen fout kan doen, zal hij ook niet meer proberen het de docent of de ouder naar de zin te maken.
Vanuit karmisch perspectief is je verheugen een tegenkracht voor egoïsme. Als we in staat zijn ons te verheugen in de goede dingen die iemand als Oprah Winfrey doet, blijft er niet zoveel energie over om haar te benijden. Het lijkt me duidelijk dat het een veel effectiever gebruik van onze energie is om het eerste te doen.
Feitelijk wordt zelfs gezegd dat je verheugen de makkelijkste route naar goed karma is: je hoeft niet de hele dag te mediteren, je kunt je gewoon verheugen in het feit dat iemand anders dat wel doet. Je hoeft niet je hele salaris aan goede doelen te geven, je kunt je verheugen in hoe fijn andere mensen bij dragen aan dat goede doel.
Als je het probeert kom je er waarschijnlijk achter dat het helemaal niet zo makkelijk is als het klinkt: het is lastig je te verheugen in iets wat een ander goed doet, dat je zelf had kunnen doen. Het ligt, jammer genoeg, meer voor de hand weerzin te voelen – een psychologisch mechanisme dat voorkomt dat je je schuldig voelt dat je niet OOK dat goede doet.
In die zin is het makkelijker om je te verheugen in Oprah’s goede werken en intenties: zij doet dingen met haar geld en netwerk waar de meesten van ons simpelweg niet toe in staat zijn. En omdat we er niet toe in staat zijn, hoeven we ons ook niet schuldig te voelen dat we niet net zo handelen.
Toch is het blijkbaar niet vanzelfsprekend om je in Oprah te verheugen. Ik was een paar jaar geleden in Chicago en hoorde tot mijn verassing dat veel mensen haar niet mochten en niet bewonderden. Misschien had het iets van doen met de realisatie van de idioterie achter de schermen bij het maken van een tv programma als het hare: ik ontmoete mensen die mensen kenden die er in verschenen waren. Ze vertelden hoe hun verhaal uit zijn verband werd gerukt en uitvergroot.
Gedeeltelijk is dat gewoon hoe de media werken: ze vertellen een verhaal en als wij de krantenkoppen halen is dat niet meer dan een onderdeel van het verhaal dat zij willen vertellen. Alleen de meest bedreven beroemdheden lukt het om te zorgen dat de media die aspecten van hun verhaal vertellen die ze zelf willen benadrukken. En zelfs in die gevallen is het niet meer dan het verhaal dat de media over die persoon KAN vertellen. Ik denk dat het de Dalai Lama heel goed lukt zijn kant van het verhaal voor het voetlicht te krijgen, bijvoorbeeld.
Laat ons verheugen!
In het Tibetaans Boeddhisme hebben we toestemming ons te verheugen in de dingen die we goed doen. Heb je geld aan goede doelen gegeven dit jaar? Mooi, verheug je! Je hoeft er niet trots op te zijn, jezelf groot te maken of zo, maar je hoeft jezelf ook niet naar beneden te halen en op de kop te geven. Verheug je er in dat je iets goeds gedaan hebt.
Hoewel dit stuk niet op Kerst geschreven is, wordt het wel op die dag gepubliceerd voor de enkeling onder jullie die vandaag niet met familie door brengt.
Misschien kunnen we, in de geest van Kerst, dingen delen waar we ons in verheugen. Persoonlijke dingen, of mensen die we bewonderen, of dingen in ons leven waar we dankbaar voor zijn…
* Het Maitreya Instituut is sindsdien verhuisd van Emst naar Loenen
©Katinka Hesselink; Oorspronkelijk gepubliceerd op: http://www.overpeinzende.nl/2011/jezelf-toestemming-geven-je-te-verheugen-in-wat-goed-is/
