Als kind deed ik boodschappen voor mijn moeder bij De Gruyter, een kruidenierswinkel op nog geen kilometer afstand van ons huis. Op het lijstje stond altijd koffie, roodmerk bonen die uit een prachtig koperen voorraadkast met glas ervoor werden geladen. Die winkels van De Gruyter hadden een schitterend interieur, met blauw-witte tegeltjes aan de muren en veel koper.
Het bedrijf stond vooral bekend om het ‘snoepje van de week’, bij een paar gulden boodschappen kon je voor tien cent een zak snoep kopen, het wekelijks snoepje was door De Gruyter in het leven geroepen om de enorme voorraad suiker binnen het bedrijf weg te werken. De productiekosten mochten niet meer bedragen dan een halve cent.
Door de klanten werd De Gruyter ‘Piet den Dief’ genoemd vanwege het kortingssysteem van 10 procent. Als je de kassabonnen spaarde kon je achteraf tien procent korting krijgen op je aankopen, voor De Gruyter was dat klantenbinding en je moest je aankopen contant betalen, heel bijzonder in een tijd dat kruidenierswaren op de lat werden gekocht. Voor De Gruyter was het kortingssysteem rendabel, het genereerde inkomsten en veel klanten vergaten hun kassabonnen in te ruilen voor korting zodat het bedrijf werd gespekt.
Albert Heijn, die in die tijd – het midden van de vorige eeuw- in De Gruyter de grote concurrent zag, mopperde dat De Gruyter wel erg veel winst moest maken om tien procent weer terug te geven aan de klanten. Op het hoogtepunt had De Gruyter 550 winkels in Nederland, in 1977 sloot het de deuren van de filialen. In sommige winkelstraten zie je nog die prachtige winkelgevels, ook als teken dat alles vergankelijk is.
Ik deed en doe soms mijn boodschappen bij AH, door het volk Appie genoemd. En ook bij de Aldi, mijn favoriet, omdat je er vroeger goede en goedkope producten kon kopen zonder te verdrinken in allerlei merken. Aldi had zijn eigen huismerk, van alle soorten één. Je hoefde niet te kiezen, het was gewoon goed en redelijk goedkoop. Een tijdje terug ging het Duitse concern over op ook A-merken, die van de Unilever en DE en zo.
Ik vroeg me af: Aldi, waarom heeft u mij verraden? Bij de kassa, als er torenhoge bedragen moeten worden afgerekend, heb ik altijd de neiging om aan de caissière te vragen waar het peeskamertje is, om die boodschappen te kunnen betalen.
Ik heb in kruidenierwinkels vaak het idee dat ik word bestolen, dat het generen van winsten door de winkeltop belangrijker wordt ervaren dan het ten dienste staan van de klanten. Zoals in België bakkerszaken op de zondag verplicht open zijn om brood te moeten kunnen leveren, al heb je er ook veel broodautomaten, maar het brood moet die dag wel gebakken worden.
Die kruideniersconcerns vergeten vaak dat ze volkomen afhankelijk zijn van die klanten, als die een maand wegblijven is het gedaan met Appie, Aldi, de Plus, Jumbo, Dirk en hoe ze allemaal ook mogen heten, of zakken de prijzen van de waren naar een betaalbaar niveau. Is het gedaan met Hamsteren, twee producten voor de prijs van één. De Keuringsdienst van waarde toonde een tijdje geleden in een aflevering aan dat je dat tweede product gewoon zelf betaalt, niks gratis, omdat de prijzen van die waren kunstmatig hoog worden gehouden. Een medewerker van de Keuringsdienst…stapte een Duitse drogisterij binnen en daar niks geen tweede gratis maar gewoon lage prijzen voor een product. Nederlanders willen blijkbaar graag belazerd worden.
Vorige week waren de grootgrutters en zuivelconcerns de grote afwezigen bij het onderhoud dat Remkes had met de partijen die verantwoordelijk kunnen worden geacht voor de productie van stikstof- door in dit geval het steeds maar weer vergroten van de omzet, waar de boerenstand nauwelijks van mee profiteert. De verantwoordelijk minister sprak er schande van.
Laat het sluiten van de deuren van de winkels van de eens zo machtige Piet den Dief een voorbeeld zijn voor deze grootgrutters.
Arbeiders, als uw machtige arm het wil…wordt het in de winkels stil (variant op Staat het hele raderwerk stil…)
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.