Voedselwaakhond foodwatch lanceert een rechtszaak, tegen de Nederlandse staat omtrent separatorvlees: ook wel bekend als ‘spuitvlees’ of ‘pink slime’. Dit ‘vlees’ is het laatste overblijfsel van spiervezels en pezen die met behulp van hoge waterdruk van de botten worden verwijderd. Diepgravend onderzoek van foodwatch wijst uit dat de staat de voedselveiligheid met de voeten treedt. Omdat de staat niet duidelijk kan maken in welke producten separatorvlees precies zit (geen traceerbaarheid), de staat de Europese wet breekt, (geen handhaving en goede labelling) en de NVWA geen mensen en middelen heeft om toezicht te houden en in te grijpen als er iets grondig misgaat (geen capaciteit).
Dit illegale gedrag van de Nederlandse staat brengt ernstige risico’s met zich mee voor de Nederlandse consument, omdat “pink slime” vatbaar is voor snelle bacteriegroei die ernstige darmziekten kan veroorzaken. Bovendien is er het risico van fraude, omdat de consument niet weet dat hij de goedkoopste vleesresten voorgeschoteld krijgt waarvoor hij veel te veel geld zou kunnen betalen. De staat kan ‘fout’ of onveilig separatorvlees niet stoppen, laat staat de boosdoeners uit de keten aanspreken. Volgens foodwatch breekt de staat daarmee de wet (General Food Law, EC Regulation 178/2002) om preventief op te treden tegen gezondheidsgevaren en misleiding op het gebied van voedsel.
Nicole van Gemert, directeur van foodwatch: “Nietsvermoedende consumenten eten regelmatig voedsel waar iets mis mee is. Zoals het meest recente voedselschandaal; Salmonella in Kinder Surprise eieren. Hoe kan het dat producent Ferrero weken tot maandenlang verdachte producten uit hun fabriek laten komen? Het is dan ook van groot belang transparante voedselketens te hebben. Zo ook voor separatorvlees, we kunnen eenvoudigweg geen beeld krijgen van de keten. Hoe kan de overheid dan tijdig actie ondernemen? Laat staan preventieve maatregelen nemen? De staat legt enorme risico’s voor de gezondheid en de portemonnee neer bij de Nederlandse consument. Dat is niet alleen een gevaar voor de volksgezondheid, maar Nederland breekt ook structureel de Europese wet. Om al deze redenen stapt foodwatch nu naar de rechter.”
De risico’s van Pink Slime
Separatorvlees is de amorfe roze of grijze vleesmassa, ook wel gekend als ‘spuitvlees’, ‘schraapvlees’ of ‘pink slime’, verkregen uit de karkassen van geslachte dieren. Vooral bij pluimvee, soms varkens. Separatorvlees brengt de nodige risico’s met zich mee. Ten eerste een gezondheidsrisico: bacteriën voelen zich goed thuis in separatorvlees omdat het zo fijngemalen is, waardoor ze sneller tot gevaarlijke aantallen kunnen uitgroeien. Ten tweede een frauderisico: separatorvlees kan (voor een duurdere prijs) als vers of kwaliteitsvlees verkocht worden, zonder vermelding op het etiket. Ten slotte weet je ook niet wat je eet: het zou kunnen dat kipnuggets naast kip ook ander vlees bevatten, wat mogelijk niet strookt met bepaalde overtuigingen of voorkeuren.
Een nieuwe opiniepeiling in opdracht van foodwatch wijst uit dat 74% van de consumenten niet weet in welke producten separatorvlees zit. 90% heeft het nog nooit op het etiket zien staan, terwijl 91% dit wel belangrijk vindt.
Falende staat
Het gebrek aan inzicht over separatorvlees ligt niet aan de consument: zelfs de NVWA en ministerie van Volksgezondheid kunnen foodwatch niet vertellen hoe het zit. De staat heeft simpelweg geen idee wie, waar, hoeveel separatorvlees produceert, verwerkt en distribueert en hoeveel separatorvlees in Nederland aanwezig is en wordt geconsumeerd.
- Geen traceerbaarheid: niemand weet in welke producten separatorvlees zit en waar het wordt geproduceerd, ook de staat niet.
- Geen handhaving: de staat handhaaft Europese voorschriften (omtrent de productie, hygiëne en etikettering van separatorvlees) niet of legt ze bewust naast zich neer.
- Geen capaciteit: het toezicht van de NVWA op separatorvlees en de vleesindustrie is ontoereikend, wat de voedselveiligheid in gevaar brengt.
Dit is problematisch. Hoe groter het risico is dat mensen ziek worden van een ingrediënt, hoe beter we moeten weten in welke producten het exact zit: zonder traceerbaarheid geen handhaving… en dus ook geen voedselveiligheid.
Nicole van Gemert: “We weten niet in welke producten separatorvlees zit, dus kunnen we het ook niet controleren. Het risico is hoger, maar de transparantie is lager. Dat is natuurlijk de omgekeerde wereld. En het is vragen om het volgende voedselschandaal.”
Consumentenrecht
Als consumentenorganisatie die zich inzet voor voedselveiligheid, roept foodwatch al jaren op tot betere preventie van voedselschandalen. Het eerste foodwatch-kantoor (in Duitsland) is in 2002 opgericht naar aanleiding van de gekkekoeienziekte, BSE. De gedupeerde consumenten hadden in dat voedingsschandaal geen schijn van kans; ze konden zich er niet tegen beschermen en konden zich ook niet direct op de boosdoeners verhalen. Het gebrek aan consumentenbescherming is voor alle daaropvolgende voedselschandalen nog steeds aan de orde. Met de rechtszaak wil foodwatch waarborgen dat de staat aan haar verplichtingen (General Food Law, EC Regulation 178/2002) voldoet om de gezondheid en het consumentenbelang te beschermen, door preventief op te treden.
Een opiniepeiling wijst uit dat 85% van de consumenten het belangrijk vindt dat foodwatch een rechtszaak kan beginnen tegen de staat als consumentenrechten worden overtreden, zoals het recht op veilig voedsel. De voedselwaakhond roept consumenten op om haar via een petitie bij te staan in de rechtszaak.
