Fokke Obbema is journalist bij De Volkskrant. In 2017 was hij na een hartstilstand even klinisch dood. Na reanimatie schreef hij het boek ‘Wat is de zin van het leven’ met interviews met mensen die daar iets zinnigs over kunnen zeggen. Een ervan zei dat de zin van het leven is om kwetsbaarheid toe te staan. Nu maakt hij een vervolg op dat boek. Aan zijn lezers vroeg hij wat een zinvol leven is. Vierhonderd lezers reageerden en interviewden zichzelf.
Ik moet eerlijk bekennen dat tot vorige week ik Obbema in een aflevering van de DeWereldDraaitDoor zag en hoorde ik mij nooit deze vragen had gesteld. Ik vind ze eigenlijk onzinnig. Ik kan me wel voorstellen dat iemand met een bijna dood ervaring wil weten wat de zin is, na een verblijf in een andere dimensie. Ik was een paar keer bijna dood maar heb dat niet zo ervaren. Voor mij is het leven het leven, noch zinvol, noch zinloos. Mijn ouders hebben mij verwekt, vooraf is aan mij die niet bestond geen toestemming gevraagd om mij te verwekken. Ik neem aan dat een kinderwens vooraf ging aan de verwekking. Na mijn geboorte kwam ik in een liefdevolle omgeving terecht.
Er zijn mensen die geloven dat hun kinderen zelf de ouders uitzoeken. Als dat zo zou zijn passen mijn ouders wel heel erg bij de maatschappelijke ideeën die ik heb. Een socialistisch en communistisch milieu, op een humane wijze gevoed door christelijke grootouders, uiteindelijk een mix van humanisme. Of is het andersom, hebben mijn ouders mij gevoed met hun ideeën over maatschappelijke idealen. Hoe zou mijn leven eruit hebben gezien als mijn ouders Rooms-Katholiek, Joods of Islamitisch waren geweest.
Ik weet niet wat de zin van het leven is. Moet het leven zinvol zijn om het te leven? Welke voorwaarden hanteer je om iets zinvol te maken. Iedereen wil gelukkig zijn, maar weinigen zijn het echt. Het is geven en nemen, alles gaat voorbij, alles is vergankelijk. Ik ken mensen die zo gelukkig zijn dat ze ziek worden bij de gedachte dat geluk te verliezen. Angst overschaduwt hun geluk.
Nu ik toch leef, met veel genoegen en plezier overigens, probeer ik er het beste voor mij en mijn medemens van te maken. Als journalist was ik in staat om sommige mensen te helpen om een beter leven te leiden. Ik haalde een onschuldige voor doodslag veroordeelde man uit de gevangenis, maar een advocaat schoot zich met een jachtgeweer door het hoofd nadat ik over door hem gepleegde malversaties had geschreven in de krant.
Pastor Hein Thijssen vond dat het leven een schijtende merel is. Een beetje fluiten en kakken. Zelf was ik altijd blij als mijn auto zonder gedoe wilde starten.
Ik denk dat er nooit een uniform antwoord zal komen op levensvragen. Voor de een is het dit, voor de ander dat. Onze geest en ervaringen met en in het leven vormen ons kader.
Een vrouw zei in DWDD dat de zin van het leven voor haar was om zichzelf te leren kennen. De etiketten verwijderen die school, maatschappij en je omgeving je hebben opgeplakt. Het meest gevoelige stukje -jezelf- hou je verborgen.
Mijn leven is een keten van vernieuwingen. Soms ziet dat er na een grote ervaring heel anders uit dan ervoor. Heb je net een antwoord bedacht op een levensvraag- waarom besta ik, heeft het dagboek ineens een heel andere inhoud. Of toch niet- het leven is karma, de wet van oorzaak en gevolg. Daar passen geen vragen bij, wel oplettendheid.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer. Of gaan de redactie stalken en bedreigen. Of geloven niet meer in Sinterklaas. Of wantrouwen de banken. Of te twijfelen aan het nu.
Wouter ter Braake zegt
Herkenbare beschouwing. Dank Joop. Mijn reflectie:
Victor Frankl, die het concentratiekamp overleefde, betoogde dat de ‘condition humaine’ de wil tot betekenis is. Het geven van betekenis geeft ‘zin’. In die zin kan je zin niet vinden, maar gaat het om geven, zingeving. (Wat een zin overigens). Frankl onderscheidt een aantal menselijke activiteiten die betekenis kunnen brengen: liefhebben, scheppen en zin geven aan onvermijdbaar lijden.
Mijns inziens wordt de diepgang van die activiteiten mede bepaald door bewustzijn. Hoe dieper het inzicht in de relativiteit van deze wereld en zijn veelvoud der dingen (incluis het inzicht in de relativiteit van het eigen ego) hoe meer vervullend de menselijke activiteiten gericht op betekenisgeving kunnen worden.
Frankl spreekt in zijn werk over ‘de existentiële frustratie’, het wijdverbreide zingeving-gat waaraan vele mensen lijden. Een inspirerende verhandeling tref je aan in zijn boek ‘Das Leiden am sinlosen Leben’ (als titel slecht vertaald in het Nederlands als ‘heeft het leven zin?’).
Nu ik dit stukje geschreven heb voel ik me even wat meer van betekenis dan in mijn alledaagse zijn.
Hartelijke groet.
Henk van Kalken zegt
Namkhai Norbu Rinpoche zei ooit dat kinderen na hun geboorte in een meestal gouden kooi worden gezet. Daarna ben je de rest van je leven bezig om je van alle conditioneringen te bevrijden – als je het geluk hebt je te realiseren dat je geconditioneerd bent. Die oplettendheid waar je het over hebt, Joop.
Wulf zegt
Ik begon pas over de zin van het leven na te denken nadat ik niet meer geleefd werd. Niet meer in de tredmolen bij de baas, geen 24/7 verpleging meer voor m’n ongeneeslijk zieke dochter, ik meer vrije tijd had. Dit verschijnsel zal een van de levensfasen zijn. Ik lees er nu boeken over en ik ga naar lezingen. Dit is blijkbaar onderdeel van de zin van mijn leven.
Maria Band zegt
Toen ik stopte met zoeken naar zin, maar ging leren om te zijn, toen stopte het zoeken en omarmde ik alles waar ik gelukkig van werd. Daarom lees ik nu graag boeken van wijze mensen uit allerlei culturen en ik vind daar veel vreugde in. Zo kwam ik ook uit bij Boeddha bijvoorbeeld. Ik word daar gewoon blij van. Soms verwonder ik me over wijsheid die al zo oud is en die we dan nu wellicht ons eindelijk weer gaan herinneren. Ik denk bijvoorbeeld aan Loa-tse, maar ik geniet net zoveel van een goed gesprek met mijn beste vriendin of van een boek van een wijze van deze tijd (Eckhart Tolle bijvoorbeeld). Ons doel is Zijn.
Wulf zegt
Dit allemaal lezende merk ik dat we HET antwoord op de zin van het leven willen ontdekken terwijl dat voor ieder persoonlijk anders kan zijn. Criterium bij Victor Frankl was: wie kon er een concentratiekamp verdragen, n.l. mensen met nog steeds een dierbare thuis op het netvlies die je terug wilt zien. Of zijn boek wat hij ten koste van alles af wilde schrijven. Zou ook iedereen even hard moed en hoop nodig hebben in dit leven? Als het een kwestie kan zijn van er gewoon ZIJN dan is dat ook prima.