Tweespraak – Psychotherapeut Rob van Boven en psycholoog Luuk Mur praten over…gele hesjes

In de serie Tweespraak praten Rob en Luuk over een actueel onderwerp. Vandaag is het thema het verzet van de gewone man tegen diefstal en staatsminachting- de gele hesjes. 

‘De elite is bezig met het einde van de wereld, veel mensen met het einde van de maand’, vatte Lilian Marijnissen van de SP haar mening samen over de achterliggende oorzaak van het recente explosieve verzet van veel Fransen. De ‘gele hesjes’ beweging begon als een spontaan protest tegen de groene belastingverhoging van de diesel- en benzineprijzen in Frankrijk. Het hesje past echter velen: mensen met een grote afkeer van de huidige politiek, met angst voor het verlies van de eigen cultuur, met woede over de groeiende ongelijkheid.

De steun onder de bevolking in Frankrijk is groot. De situatie is zo dreigend dat de overheid militaire voortuigen inzet en meer politie in Parijs op de been brengt dan er demonstranten zijn. Ik denk dat Lilian Marijnissen gelijk heeft: het boeit kennelijk niet voldoende dat er mensen zijn die niet rond kunnen komen, geen huis kunnen huren, nooit iets extra’s kunnen doen voor hun kinderen. De ongepolijste standpunten van de gewone mensen worden vaak met minachting aangehoord en hun politici worden weggezet als de nieuwe fascisten. Dat wordt dan uitgesproken door de Matthijs van Nieuwkerken, die vele malen meer verdienen dan de gemiddelde kijker, verplicht betaald door diezelfde kijker. De veelverdieners noemen zichzelf progressief en tolerant en zetten de gewone mensen, die vragen om minder armoede, betaalbare huizen, (baan)zekerheid, een kabinet dat niet liegt over de koopkracht, weg als extreem rechts. Het is niet erg fijn om in de praatprogramma’s dagelijks te horen hoe bekrompen, gevaarlijk en conservatief je bent.

Onze regering kijkt met argusogen naar de demonstraties in Frankrijk. Ondanks jaarlijkse beloften over koopkrachtverbetering is daar niets van terecht gekomen. Macron wordt gezien als een zetbaas van de internationale elite, de banken en de multinationals. De reputatie van Mark Rutte is geen haar beter.

Rob: Er zijn wezenlijke problemen in onze samenleving. De minder bedeelden lopen hier in vast en de beter bedeelden kunnen het aan zich voorbij laten gaan. We kunnen een neiging hebben om, als we onvrede ervaren, onderwerpen te kiezen waar we geloven iets mee te kunnen. Desnoods kiezen we triviale onderwerpen zoals ‘zwarte Piet’. Wezenlijke oplossingen geeft dat natuurlijk niet, want de problemen liggen op een dieper niveau. Ik vergelijk het wel eens met een cliënt die zichzelf pijn doet. De persoon heeft heftige gevoelens, waar hij niet mee overweg kan. Het probleem wordt met het zichzelf pijn doen natuurlijk niet opgelost, maar hij is wel weg van wat hij nog niet kan hanteren.

Mijn visie is dat in onze samenleving de verbondenheid tussen ons steeds dunner wordt. Een van de aanduidingen voor cohesie in onze samenleving is de mate van economisch verschil tussen rijk en arm. De minder bedeelden ervaren terechte frustratie en woede, de primaire levensbehoeftes zijn in het gedrang. De beter bedeelden hebben hetzelfde probleem van de teruglopende verbondenheid, maar kunnen zich hiervan afleiden. Met hun koopkracht kunnen ze nog even een vakantie naar Afrika of een leuke cruise boeken. Tevens is voor een aantal beter bedeelden hun machtsuitoefening over de minder bedeelden een lucratieve en interessante afleiding.

Toenemende sociale onverschilligheid valt ook te constateren bij de aanhoudende ontmanteling van de zorg. Schrijnend is onder andere de ouderenzorg. Het gaat steeds minder om de kwaliteit van de zorg en steeds meer of een bepaalde activiteit verricht is. Voor interacties die iets met menselijk kontakt uit te staan hebben, is geen tijd.

In de sociale media zenden we van alles over wat we denken, voelen en vinden. Misschien schreeuwen we hiermee wel om echt kontakt. Maar actief oprecht geïnteresseerd zijn in de belevingswereld van de ander, blijft veelal achterwege.

Luuk: Frans Timmermans is eurocommissaris en tevens de vicevoorzitter van de Europese commissie.

Hij verklaart naar aanleiding van het plotselinge ‘gele hesjes’ verzet:

“Our responsibility in the ecological transition is to leave nobody behind. If you talk to people about the end of the world they will be less receptive if their first concern is how to get to the end of the month. Social sustainability must come with environmental sustainability”.

Volgens de eurocommissaris zijn onze belangen bij hem in de juiste handen, we hoeven ons niet op te winden, de dagelijkse leiding van Europa zal er voor zorgdragen dat sociale duurzaamheid en een duurzaam milieu hand in hand gaan, we laten niemand in de steek. Wie vindt dit geloofwaardig?

Mark Rutte reageert op zijn bekende glibberige manier. Met een geel hesje in zijn handen zegt hij voor de camera, ‘elke Nederlander heeft in zekere mate een geel hesje aan, we hebben allemaal onze zorgen. Maar we leven ook in een land waarin we een hoop dingen aan kunnen pakken.’

Kortom: er is geen tegenstelling in dit land. Het doet me denken aan de grap over de psychiater en zijn zoon. De zoon kan maar niet tot zijn vader doordringen. Hij voelt zich al tijden door en door miskent. Als hij weer eens weggezet wordt als een klagerige puber pakt hij een bijl en gaat dreigend voor zijn vader staan. ‘Hoe voel je je nu?’, vraagt deze professioneel.

Rob: We worden bestuurd door de beter bedeelden, die eventueel een filosofisch inzicht hebben in de situatie van de minder bedeelden. Ze hebben echter niet zelf aan den lijve ondervonden dat ze hun primaire levensbehoeften niet kunnen bevredigen. De politici hoeven zich niet druk te maken over het hier en nu. Laat staan dat zij zich diepgaand bezig houden met wat de oorzaak is van de hier en nu problemen van de minder bedeelden. De oorzaak van de mistoestanden lijkt mij dus gelegen in de steeds afnemende verbondenheid in en tussen alle lagen van de bevolking, maar ook met de wereld waarin we leven.

We zijn natuurlijk met elkaar verantwoordelijk voor wat we van ons leven maken. De huidige ‘gele hesjes’ opstand kan een aanleiding worden om wakker te worden over hoe we omgaan met elkaar en de wereld.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.